تصريح زيارت جامعه به شهادت اميرالمؤمنين (ع) در محراب

خبرگزاري شبستان - سرويس قرآن و معارف: در رابطه با مکان دقیق ضربت خوردن امام علی عليه السلام ، هر چند برخی از منابع بدون اشاره به مکان این جنایت، فقط به ضربت ابن ملجم بر فرق امام علی عليه السلام اشاره کرده و برخی هم به طور مطلق مسجد را محل وقوع این جنایت معرفی کرده اند، ولی برخی از منابع هم محراب مسجد را محل ضربت خوردن امام علی عليه السلام  معرفی کرده اند از جمله سید بن طاووس در کتاب «مصباح الزائر» در ضمن نقل زیارت جامعه ائمه المؤمنین عليه السلام  به نقل از ائمه معصومین علیهم السلام می نویسد: «و انتم بین صریع فی المحراب قد فلق السیف هامته/  و بعضی از شما اهل بیت علیهم السلام در محراب عبادت به زمین افتاده در حالی که شمشیر زهرآلود فرق مبارکش را شکافته است. و این دلیل دیگری است که امیر مؤمنان علي عليه السلام  در محراب عبادت به شهادت رسیده است.

امیرمؤمنان علي عليه السلام در سحرگاه شب نوزدهم ماه رمضان سال چهلم هجرت، طبق معمول برای اقامه نماز جماعت صبح از خانه به مسجد کوفه روانه شد. آن شب باز کردن درِ خانه که از چوب خرما بود برای آن حضرت دشوار گردید، آن بزرگوار در را از جای بیرون آورد و کنار گذاشت و این شعر را خواند: "اُشْدُدُ حَیاز یَمکَ لِلْمَوْتِ فَاِنَّ الْمَوْتَ لاقیکاوَ لا تَجْزَعْ مِنَ الْمَوْتِ اِذا حَلَّ بِوادیکا / کمربند و سینه خود را برای مرگ ببند، زیرا مرگ تو را دیدار خواهد کرد، و از مرگ اندوهناک مباش و بی تابی مکن در وقتی که در خانه تو فرود می آید."

آن گاه به سوی مسجد حرکت کرد. اول دو رکعت نماز خواند و سپس بالای بام رفت تا اذان بگوید. با صدای بلند اذان گفت که صدایش به گوش تمام ساکنان کوفه می رسید، سپس از بام پایین آمد و به محراب رفت و مشغول نماز نافله صبح شد، وقتی که خواست سر از سجده اولِ رکعتِ اول بردارد، در آن تاریکی، ابن ملجم آن چنان شمشیر بر فرق مقدس آن حضرت زد، که فرق سر آن بزرگوار تا نزدیکی پیشانی شکافته شد. امام علی عليه السلام در این هنگام گفت: «بِسْمِ الله وَ بِالله وَ عَلی مِلَِّْه رَسُول الله فُزْتُ وَ رَبِّ الْکَعْبه / به نام خدای و برای خدا و بر دین رسول خدا، به خدای کعبه سوگند رستگار شدم». سپس مقداری از خاک محراب را برداشت و روی زخم سرش پاشید و این آیه را خواند: مِنْها خَلَقْناکُمْ وَ فِیها نُعیدُکُمْ وَ مِنْها نُخْرِجُکُمْ تارًَْ اُخْری / ما شما را از خاک آفریدیم و در آن باز میگردانیم و از آن نیز بار دیگر شما را بیرون میآوریم.

در این لحظه جبرئیل بین زمین و آسمان فریاد زد: "تَهَدَّمَتْ وَ الله اَرْکانُ الْهُدی، وَانْطَمَسَتْ اَعْلامُ التُّقی وَانْفَصَمَتْ الْعُرْوَِْ الْوُثْقی، قُتِلَ ابْنُ عَمِّ الْمُصْطَفی، قُتِلَ عَلِیُّ الْمُرْتَضی، قَتَلَهُ اَشْقَی الاْ َشْقیأِ / سوگند به خدا استوانه‏های هدایت، ویران شد، و نشانه‏های بزرگ تقوی تاریک گردید، و دستگیره محکم ایمان شکسته شد، پسر عموی مصطفی(ص) کشته شد، علی مرتضی کشته شد، او را شقیترین اشقیا کشت."

در رابطه با مکان دقیق ضربت خوردن امام علی عليه السلام ، هر چند برخی از منابع بدون اشاره به مکان این جنایت، فقط به ضربت ابن ملجم بر فرق امام علی عليه السلام اشاره کرده و برخی هم به طور مطلق مسجد را محل وقوع این جنایت معرفی کرده اند، ولی برخی از منابع هم محراب مسجد را محل ضربت خوردن امام علی عليه السلام  معرفی کرده اندکه به برخی از این منابع اشاره می کنیم:

1. مرحوم علامه مجلسی با نقل حدیثی از امام علی بن موسی الرضا عليه السلام می نویسد: هنگامی که ابن ملجم - لعن الله علیه - بر سر مبارک علی عليه السلام ضربت شمشیر را می خواست وارد سازد با خود همدستی داشت که ضربت او به دیوار برخورد کرد اما ابن‏ملجم در حالی که علی عليه السلام در سجده بود، ضربتی بر فرق مبارک آن حضرت وارد ساخت.

2. سید بن طاووس در کتاب «مصباح الزائر» در ضمن نقل زیارت جامعه ائمه المؤمنین عليه السلام  به نقل از ائمه معصومین علیهم السلام می نویسد: «و انتم بین صریع فی المحراب قد فلق السیف هامته/  و بعضی از شما اهل بیت علیهم السلام در محراب عبادت به زمین افتاده در حالی که شمشیر زهرآلود فرق مبارکش را شکافته است. و این دلیل دیگری است که امیر مؤمنان علي عليه السلام  در محراب عبادت به شهادت رسیده است.

 1. مرحوم علامه مجلسي با نقل حديثي از امام علي بن موسي الرضا عليه السلام مي‏نويسد: هنگامي كه ابن ملجم – لعنت الله عليه – بر سر مبارك علي عليه السلام ضربت شمشير را مي‏خواست وارد سازد با خود همدستي داشت كه ضربت او به ديوار برخورد كرد، اما ابن ‏ملجم در حالي كه علي عليه السلام در سجده بود، ضربتي بر فرق مبارك آن حضرت وارد ساخت.

3. مقدسی در کتاب "البدء و التاریخ" ضمن بیان چگونگی ضربت خوردن امام علی عليه السلام از زبان امام حسن عليه السلام می نویسد: هنگامي كه حضرت علي عليه السلام در محراب عبادت قرار گرفت چند نفر به او حمله‏ور شدند و ابن‏ملجم ضربتي بر آن حضرت فرودآورد.

4. مفسر معروف ابوالفتوح رازی در تفسیر خود نقل می کند: علی عليه السلام در نخستین رکعت از نمازی که ابن ملجم او را ضربت زد، یازده آیه از سورۀ انبیاء را تلاوت کرد.

5. دانشمند معروف اهل تسنّن سبط بن جوزی می نویسد: هنگامی که علی عليه السلام در محراب قرار گرفت،چند نفر به او حمله کردند و ابن ملجم ضربتی بر آن حضرت فرود آورد.

پايان پيام/