خبرگزاری شبستان: دعای افتتاح دعایی است که محمد بن عثمان عمری از نایبان خاص امام زمان(ع) آن را نقل کرده است. شیعیان این دعا را در شب‌های ماه رمضان می‌خوانند. مشتمل بر مضامین عالی خداشناسی است و عده‌ای از علما بر این دعا شرح نوشته‌اند. فراز آخر این دعا به چند امر اشاره دارد: اظهار علاقه به دولت اسلامی در پرتو ظهور امام مهدی(عج)، بیان هدف حکومت اسلامی و وظیفه ما در قبال آن.
دعای افتتاح با حمد و ستایش الهی آغاز می‌شود و سپس به؛ انتخاب راه صحیح و تأیید الهی، رحمت و غضب حکیمانه الهی، لزوم خوف و رجاء، توفیق عبادت منتّی الهی بر بنده، گناه بنده و دوام فیض الهی، یادآوری نعمت‌های خدا، بقای نعمت‌ها به دست خدا و لزوم تفکر در نعمت‌های خدا می‌پردازد. فقرات پایانی دعای افتتاح که بر آن بسیار تأکید شده، درباره اظهار علاقه نسبت به دولت اسلامی است که در پرتو ظهور حضرت ولی عصر(عج) برقرار می شود.
شرحی از فرازهای سی گانه دعای شریف افتتاح را از کتاب "شرح دعای شریف افتتاح" نوشته حجت الاسلام محسن قرائتی برای آگاهی از فیوضات این ماه مرور می کنیم.
فراز پنجم
الْحَمْدُ لِلَّهِ بِجَمِيعِ مَحَامِدِهِ كُلِّهَا عَلَى جَمِيعِ نِعَمِهِ كُلِّهَا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لا مُضَادَّ لَهُ فِي مُلْكِهِ وَ لا مُنَازِعَ لَهُ فِي أَمْرِهِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لا شَرِيكَ لَهُ فِي خَلْقِهِ وَ لا شَبِيهَ [شِبْهَ] لَهُ فِي عَظَمَتِهِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الْفَاشِي فِي الْخَلْقِ أَمْرُهُ وَ حَمْدُهُ الظَّاهِرِ بِالْكَرَمِ مَجْدُهُ الْبَاسِطِ بِالْجُودِ يَدَهُ الَّذِي لا تَنْقُصُ خَزَائِنُهُ وَ لا تَزِيدُهُ [يَزِيدُهُ] كَثْرَةُ الْعَطَاءِ إِلا جُودا وَ كَرَما إِنَّهُ هُوَ الْعَزِيزُ الْوَهَّابُ
ستایش مخصوص خداوند است با تمام آنچه که به سبب آن سزاوار ستوده شدن است و به خاطر همه نعمت هایش. ستایش مخصوص خداوندی است که در دایره حکمرانی اش مخالف سرسختی نداشته و در کارش نزاع کننده ای نیست.
ستایش مخصوص خداوندی است که در آفرینش خود شریکی نداشته و در بزرگی اش همانندی ندارد. ستایش مخصوص خداوندی است که کار او در میان مخلوقاتش آشکار و ستایشش نمایان است. خدایی که شرافتش با بزرگواری ظاهر شده و دست بخشش او گشوده است.
همان پروردگاری که چیزی از خزائنش کم نشود و زیادی بخشش جود و کرمش را زیاد می کند. به درستی که او قدرتمند است و زیاد هدیه می دهد.
نکته ها
"مضاد" از واژه "ضد" و اسم فاعل باب مفاعله است و به معنی مخالفی است که به سبب شدت دشمنی و مخالفی است که به سبب شدت دشمنی و مخالفت به هیچ وجه با ضد خود جمع نمی شود. واژه "ضد" هنگامی که به باب مفاعله می رود این معنی را مورد توجه قرار می دهد که ضد، ضدیت و مخالفت خود را به مرحله بروز و ظهور رسانده است.
"منازع" اسم فاعل از واژه "نزع" است که به باب مفاعله رفته و دلالت بر استمرار دارد. نزع به معنای ریشه کنی است و وقتی اسم فاعل باب مفاعله می شود به معنای کسی است که اراده اش در ریشه کنی مستمر است.
وقتی خدای حکیم را با توجه به این دو ویژگی ستایش می کنیم و اظهار می داریم که در عرصه حکمرانی، مخالف سرسخت و در تحقیق فرامینش منازعی ندارد به عظمت و یکتایی او در همه چیز اشاره کرده ایم. (الحمد لله الذی لا مضاد له فی ملکه و لا منازع له فی امره)
"مجد" در جایی به کار می رود که کرامت و بزرگواری گسترده و در نهایت درجه خود آشکار شده باشد. کلمه مجید نیز از همین واژه گرفته شده و به کسی گفته می شود که مجد و بزرگواری در وجودش ثابت و استوار است.
در آیات الهی این صفت هم برای خدای متعال و هم برای قران کریم آمده و در این بخش از دعای شریف افتتاح نیز این نکته مورد توجه قرار گرفته که مجد و بزرگواری الهی به وسیله کرمش پدیدار شده است. (الظاهر بالکرم مجده)
"خزائن" جمع خزینه و به معنی منبع و مرکز هر چیزی است که برای حفظ آن و عدم دسترسی دیگران به آن در آنجا جمع آوری شده است. از آیات قرآن کریم چنین نمایان می شود که برای تمام هستی نزد خدای متعال گنجینه ای وجود دارد که در بعضی از آیات با عنوان خزائن الله و در برخی دیگر از آیات با تعبیر خزائن الرحمه از آنها یاد شده است. خدای متعال در آیه 21 سوره مبارکه حجر با صراحت می فرماید: هیچ چیز نیست مگر آنکه خزینه های آن نزد ماست.
در نظر گرفتن تمام آیات الهی این مطلب را تایید می کند که مراد از خزائن الله همه ذخیره ها و گنجینه های غیبی است که مخلوقات در وجود و بقای خود محتاج آن هستند و از آن ارتزاق می کنند و به وسیله آن نقض های آنها تکمیل می شود. بر این اساس نزد خدای هستی بخش منبع فیضی وجود دارد که تمام عطایای الهی از آن مقام انجام می شود و خدای کریم هر مقدار هم که بذل و بخشش کند از آن کم نمی شود. (الذی لا تنقص خزائنه)
"وهاب" صیغه مبالغه از وهب است. هبه به معنای پیش کش و هدیه بدون هیچ چشم داشت و غرضی است که در مقابل عوضی هم نباشد. وهاب به کسی می گویند که این نوع هدیه دادن از او بسیار صادر می شود.(... انه هو العزیز الوهاب)
پیام ها
1- درست است که در بسیاری از موارد با بیان ویژگی های کمال و جمال پروردگار بزرگ و یادآوری نعمت های او آن ها را واسطه قرار می دهیم تا زبان به حمد او باز کنیم ولی حق مطلب این است که او نامحدود است و نعمت هایش نیز غیر قابل شمارش و ما بسیار کوچک هستیم و زبان ما نیز قاصر از آن است که ویژگی ها و نعمت های خدای بزرگ را بیان کند. از این رو یکی از راه های حمد الهی این است که صفت ها و نعمت های او را به طور کلی یادآور شویم و این گونه او را حمد و ستایش کنیم. (الحمد لله بجمیع محامده کلها علی جمیع نعمه کلها)
2- گنجینه های رحمت الهی تمام شدنی و کم شدنی نیست پس هر چه از خدا گرفته ایم باز هم درخواست کنیم. (الذی لا تنقص خزائنه)
3- هر چند برای خدا کاری نکرده ایم ولی این نباید سبب شود که گمان کنیم او نعمت هایش را از ما دریغ می کند چراکه او وهاب است و بدون چشم داشت عنایت می کند. (انه هو العزیز الوهاب)
پایان پیام/
نظر شما