از خدامی حرم اهل بیت(ع) تا خدامی مساجد

خبرگزاری شبستان:‌ شعار امسال دهه تکریم و غبارروبی مساجد امسال با عنوان «آینده را با جوانانمان از مسجد بسازیم»‌ تعیین شده است که بر این اساس، تمرکز برنامه‌های امسال مساجد روی جوانان است. به همین منظور با حجت‌الاسلام  «مجتبی ذوالنور »، دبیر ستاد کنگره شهدای روحانی و مشاور عالی نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه پاسداران درباره عوامل جذب جوانان به مسجد گفت‌وگو نشسته ایم که حاصل آن را می خوانید:

به نظر شما مساجد باید چه ویژگی داشته باشند تا جوانان را به سوی خود جذب کنند؟

مسجد محیط معنوی و محل عبادت است، بنای مسجد بر تقوا، ذکر الهی و ایمان است، قرآن کریم می‌فرماید: «ا نَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلاَةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلاَّ اللّهَ فَعَسَى أُوْلَـئِكَ أَن يَكُونُواْ مِنَ الْمُهْتَدِينَ»، پس بنای مسجد بر دو عنصر تقوا و ایمان است،  همچنین قرآن مجید می‌فرماید: «مَساجِدَ اللَّهِ أَنْ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُه»؛ خانه‌هایی که در آنجا ذکر خدا انجام می‌گیرد، با توجه به اینکه مسجد مبتنی بر تقوا و ایمان است با فطرت انسان‌ها سازگاری دارد - فطرت انسان‌ها الهی است- لذا کسی نیست که به مسجد برود و روحش آرامش پیدا نکند، مسجد محیطی است که خود به خود قلب و دل و جان انسان را آرام می‌کند.

در  این رابطه اصل دوم این است که انسان‌ها گریز از مسائل معنوی به خاطر کشش‌های مادی دارند، خدای متعال شیطان را به عنوان فرد معلم و آموزش دیده‌اش خلق کرد و به جان انسان‌ها انداخته است که دشمن حقیقی باشد و انسان در کشمکش با شیطان به تعالی برسد و با اختیار نیروی خویش را در مسیر شیطان یا مسیر خدا صرف کند.

بنابراین انسان‌ها از نظر طبع مادی به سمت مسجد نمی‌آیند، بلکه از نظر طبع بشری در مسجد آرامش پیدا می‌کنند، پس امام جماعت، هیأت امنا و کارگزاران و خادمان مسجد در این رابطه حلقه واسط هستند، آن‌ها می‌توانند در ایجاد جذبه برای مسجد مؤثر باشند تا قوای فکری انسان‌ها غلبه پیدا کند و افراد را  به سمت مسجد بکشاند.

بنابراین اشخاص نیاز به شناخت، ابتکار، خلاقیت، حوصله، کار، ایثار و تلاش مضاعف دارند، همچنین باید شیوه‌های بدیع برای نسل جوان خلق کرد، یکی از بزرگان می‌گفت یکی از دلایل بریده شدن جوان‌ها از مسجد، امام جماعت بداخلاق، هیأت امنای بداخلاق و خادم بداخلاق است، لذا باید مشوق‌هایی ایجاد شود، ما می‌دانیم در کنار برخی مساجد، باشگاه ورزشی، کتابخانه، کلاس کنکور، کلاس زبان، خیاطی، گلدوزی و  غیره ایجاد کردند، این افراد که در قلب و جو مسجد حرفه‌ای را یاد می‌گیرند، لذا نمی‌تواند تا ظهر که در مسجد کلاس دارد، در نماز مسجد شرکت نکند، در مساجدی که این کانون‌ها ایجاد می‌شود، حضور جوانان قابل مقایسه با مساجد دیگر نیست.

به طور مثال یکی از جذبه‌های ایجاد شده در مساجد شهر استهبان در استان فارس است که تعداد نوجوانی که در مسجد نماز می‌خواند، نسبت به آمار نوجوانان سایر شهرها بیشتر است، وقتی علت بررسی شد، متوجه شدند که  بعضی از واقفین و خیرین با معرفت و فهمیده برخی محصول باغشان را وقف نوجوانان مسجدی کرده‌اند که تا سن 16 سالگی به مسجد می‌آیند، بنابراین برخی مساجد یک پشتوانه این چنین برای نوجوانان دارند که خود به خود شما می‌بینید تعداد نوجوانان بیشتر می‌شود.

پس مساجد نیاز به خلاقیت دارد، محیط مسجد نیاز به نظافت دارد. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «وَطَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْقَائِمِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ» شما خانه کعبه، خانه خدا را پاکسازی و تمیز کنید، برای کسانی که می‌خواهند اعتکاف کنند، طواف کنند یا عبادت کنند.

متأسفانه ظاهر برخی مساجد دلچسب نیست و در مردم رغبت ایجاد نمی‌کند. مقام معظم رهبری در پیامشان به اجلاس نماز فرمودند: «اولین نشانه صالحان اقامه نماز است»، این را به پشتوانه آیه قرآن فرمودند که می‌فرماید: «الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآَتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ» نماز برپا داشتن هزینه‌های مادی و معنوی دارد.

بنابراین اگر بخواهیم ببینیم دولتی اسلامی هست باید ببینیم که مسجدش مسجد اسلامی هست یا نه، باید ببینیم نسبت به این امور چقدر اهتمام می‌ورزد، مثلاً جایگاه مساجد در لایحه بودجه کشور کجاست، این‌ها را باید دقت کرد. پس تک‌تک ما وظیفه داریم، کسانی که اهل عرفان و معنویت هستند، فرصت حضور در مسجد را از دست نخواهند داد، اما آدم‌هایی که مثل بنده ممکن است مادی‌نگر باشند. حتی عقل مادی اقتضا می‌کند که نماز را در مسجد بخواند و سودی که این مسأله دارد قابل برآورد نیست، هر کسی اهل حساب و کتاب باشد، قطعاً این حضور را نباید از دست بدهد.

شما تا به حال امام جماعت مسجدی بوده‌اید؟

با توجه به سفرهای متعددی که دارم متأسفانه توفیق ندارم، اما اگر در محلی باشم که نماز جماعت برپا شود و یک روحانی دیگری باشد، هیچ‌وقت خودم امام جماعت نمی‌شوم، سعی می‌کنم کس دیگری امام شود و من به او اقتدا کنم.

چه راهکاری را پیشنهاد می‌دهید که فرهنگ خادمی مساجد مانند فرهنگ خادمی بقاع متبرکه و حرم اهل بیت(ع) رونق پیدا کند؟

شخص مبارک پیامبر اکرم(ص) و ائمه هدی(ع) بارها خدمت به مسجد را توصیه و سفارش کردند و آن‌هایی که در خدمت حرم ائمه می‌روند، کسانی هستند که در مسجد تربیت شدند و تربیت مسجدی، عشق اهل بیت(ع) را به آن‌ها داده است، ولی متأسفانه در جامعه ما هنوز خادمی مساجد فرهنگ نشده است، لذا معتقدم دستگاه‌های ذیربط باید فرهنگسازی کنند.

فکر نمی‌کنم که با حدود چند هزار مسجد، به طور مثال 60 تا مسجد فراخوان عمومی داده باشد که خادم افتخاری می‌پذیریم. اینکه می‌بینید در حال حاضر برای حرم اهل بیت(ع)، افراد برای خادم افتخاری سرودست می‌شکنند تا به این جایگاه برسند، برای این است که خود آن تولیت آستان‌های مقدس آمدند و این مورد را فرهنگ کردند و زمینه این اقبال را فراهم کردند.

ولی در مساجد ما چنین چیزی انجام نشده است، ما می‌بینیم در آستانه اعتکاف در ایام رجب و قبل از ماه رمضان که دهه تکریم مساجد مطرح می‌شود، همین که امام جماعت اشاره ای می‌کند که ما برای فلان کار می‌خواهیم مسجد را آماده کنیم، نسل جوان استقبال می‌کنند و سبقت می‌گیرند و فضای مسجد از جوانان پر می‌شود و حتی در ساعات بین نماز و نصف شب، چراغ مسجد روشن است و کار می‌کنند، پس متولیان باید به نحوی زمینه خدمت را مسجد ایجاد کند تا دل‌های خداجو جذب ‌شوند.

فکر می‌کنم قدم اول را باید متولیان مساجد و مسئولان مسجد بردارند و چارچوب تعیین کنند و بگویند برای چه کارهایی خادم افتخاری می‌خواهند. آن‌ها را شمارش کنند و اعلام کنند، حتی سرخادم تعیین کنند و نوع کار را مشخص کنند، یقیناً از نظر مردم هیچ مشکلی نخواهد بود و جذب جدی خواهد بود،  متأسفانه تا حالا آن جرقه از سوی متولیان امر زده نشده و خود به خود با زدن جرقه، این فرهنگ خدامی مساجد شکل می‌گیرد.

و صحبت پایانی؟

خدای متعال در روی کره زمین جاهایی را به عنوان خانه خودش تعیین کرده است، اگر خانه خدا شد، حریم الهی است، حریم الهی که شد، هیچ کس جز غیر خدا نمی‌تواند وارد این حریم شودو  بنابراین انسان اگر بخواهد از شر نفس، شیطان، دشمن و جذبه‌های دنیوی و خطراتی که امروز روح انسان را تهدید می‌کند، پناه ببرد، مهم‌ترین پناه‌گاه مسجد است و خدای متعال، مسجد را حصن خودش می‌داند و وعده کرده است کسی وارد حصن الهی شود از عذاب الهی در امان است، بنابراین ما هم به سهم خود باید در آبادانی خانه خدا تلاش کنیم.

پایان پیام/