تاریخ اسلام در عقیده و رفتار آیینه وند ظهور داشت/انسان مومن کلمه طیبه است

به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، مراسم چهلمین روز درگذشت مرحوم صادق آیینه وند، چهره ماندگار تاریخ و استاد دانشگاه تربیت مدرس دوشنبه، 25 خرداد در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

بنابراین گزارش، این مراسم با حضور شخصیت های برجسته علمی و فرهنگی کشور همچون حجت الاسلام والمسلمین سید محمدحسن ابوترابی فرد، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی، قبادی، سپرست و اشرف بروجردی، معاون فرهنگی- اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

حجت‌الاسلام سید محمدحسن ابوترابی فرد، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در این مراسم با بیان اینکه  استاد آئینه‌وند تاریخ را محصول کار انسان می‌دانست، گفت: در عین حال انسان را مخاطب این علم معرفی می‌کرد. قرآن نیز به احترام انسان نازل شده و اگر انسان کامل نبود قلب مطهرش فرودگاه پیام خداوند نمی‌شد، بنابراین قرآن برای تعالی انسان نازل شده است.

وی انسان را کامل‌ترین گوهر عالم امکان دانست و اظهار کرد: شاید یکی از مهمترین نکاتی که برای تبیین این جایگاه مطرح شود این باشد که خدای متعال از میان تمام موجودات و پدیده‌ها انسان را لایق مقام خلیفة‌اللهی می‌داند. کلمه خلیفة‌الله از مقام درک و فهم انسان فراتر است چراکه می‌تواند مظهر علم، قدرت، حکمت و مدیریت خداوند در کره خاکی باشد.

حجت الاسلام ابوترابی فرد با بیان اینکه انسان برای رسیدن به این مقام ظرفیت‌های بالقو‌ه‌ای دارد که در سایه مشعل پرفروغ عقل و علم می‌تواند این استعدادها را شکوفا کند، تصریح کرد: انسان در سایه عقل و علم می‌تواند ظرفیت‌های بالقوه خود را به فعلیت برساند. این نقطه آغاز علوم انسانی است، علمی که موضوع، مخاطب و هدفش انسان است. علوم انسانی دانشی است که برای انسان می‌اندیشد و گام برمی‌دارد، بنابراین برترین و بهترین دانش است.

موضع قرآن تعلیم و تربیت و تعالی انسان است

نایب رئیس مجلس شورای اسلامی قرآن را نیز کتاب انسان خواند و ابراز کرد: موضع قرآن تعلیم و تربیت و تعالی انسان است و همان‌ طور که مرحوم آئینه‌وند اشاره کرده است می‌توان گفت قرآن نقش محوری و تبیین کننده و جایگاه مهم تاریخی برای تعالی و تربیت انسان دارد. نگاه تاریخی قرآن نقش مهمی در برجسته کردن دانش تاریخ و تبلور آن در اسلام داشته است. استاد آئینه‌وند نیز برای فهم اسلام و تاریخ تشیع قدم ‌های بزرگی برداشت که آیندگان از آن بهره می ‌برند.

وی با بیان اینکه خدای سبحان انسان مومن را به سمت کمال ارتقا می‌بخشد و آن که بالا می‌برد خداست و آنکه تحت تاثیر جاذبه الهی قرار می‌گیرد نیز انسان مومن است، عنوان کرد: انسان مومن کلمه طیبه است. کلمه طیبه هم در قرآن تعریف شده است. بدین معنی که اصل ثابتی دارد که عقل پرورده شده با علم است.

حجت الاسلام ابوترابی فرد تاکید کرد: دانش از مرحوم آئینه وند استوانه مقتدر، ریشه‌دار و مستحکم ساخته بود. ثبات، ویژگی انسان در طراز قرآن است که این ثبات به استحکام مبانی فکری، اعتقادی و نظری فرد برمی‌گردد. هر قدر استحکام و انسجام فرد ستودنی‌تر باشد از مقام انسان بالاتری برخوردار است و نقش انسان در تبدیل شدن علم به شجره طیبه بیشتر می‌شود. این چهره ماندگار تاریخ یک مورخ صرف نبود بلکه تاریخ اسلام در عقیده و رفتار او ظهور داشت، بنابراین وقتی از تشیع سخن می‌گفت نماد پیروی از مکتب اهل بیت (ع) بود و این معنای واقعی ایمان است.

وی با اشاره به سخن آیت‌الله جوادی آملی بیان کرد: ایشان از پیوند بین عقل عملی و عقل نظری سخن می‌گوید. عقل نظری در استاد آئینه‌وند وجود داشت و به همین دلیل بود که خوب فکر می‌کرد و می‌نوشت و به عقل عملی می پرداخت. انسان مومن نیز کسی است که عقل عملی و عقل نظری در رفتارش تجلی دارد و هر قدر این تبلور و تجلی پررنگ‌تر باشد انسان در مرتبه بالاتری از معرفت قرار می‌گیرد.

کلمه طیبه با عمل صالح اوج می گیرد

نایب رییس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه کلمه طیبه با عمل صالح که ثمره دریافت صحیح و پشتوانه رفتاری است اوج می‌گیرد، تاکید کرد: انسان مومن به سوی خدا پرواز می‌کند و آنچه او را به پرواز وا می‌دارد عمل اوست. عمل صالح مرحوم آئینه‌وند را بالا برده بود. عمل صالح پشتوانه علمی و معرفتی دارد. گره خوردن عقل عملی و نظری استاد آئینه‌وند می‌سازد و ما نیازمند چنین نگاهی و چنین انسان‌هایی هستیم و امروز اگر نقص و کاستی وجود دارد از همین جنبه است چون ما نیازمند انسان‌هایی هستیم که عمل صالح را با علم گره زدند.

وی عنوان کرد: البته در اینجا علم معنایی فراتر از علم حصولی دارد. بدین معنی که عقل عملی باید با مدرسه و دانشگاهی پیوند بخورد و اگر این چنین شد انسان به ایمان آراسته می‌شود و با عمل صالح اوج می‌گیرد. در قرآن نیز وقتی از علم سخن گفته شده معنایی فراتر از علم مدرسه و دانشگاه دارد. بنابراین باید به علم حضوری راه یافت و این علم نیز ثمره پیوند علم مدرسه با عمل است چون نمی‌توان مراتب علم را بالا رفت مگر اینکه علم مدرسه در تقابل با حقیقت و علم حضوری نباشد.

حجت الاسلام ابوترابی فرد تاکید کرد: بدون علم مدرسه نمی‌توان به کمال رسید و بدون آراسته شدن عقل به علم حصولی نمی‌توان به حقیقت علم رسید. آنهایی که در سایه ایمان و گره زدن عقل عملی با عقل نظری اوج می‌گیرند، به حقیقت دست پیدا می‌کنند. استاد آئینه‌وند نیز با آراستگی به حقیقت علم و ایمان رسید. در  ایشان می‌توانستیم صداقت، تواضع، فروتنی و سلامت را مشاهده کنیم و او با این سیر و سلوکی که داشت یکی از سالکان الی‌الله بود.

وی در پایان با اشاره به خدمات بزرگ مرحوم آئینه‌وند به علم، اسلام و تاریخ تشیع خاطرنشان کرد: ایشان راه را برای تبیین تمدن اسلامی هموار ساخت و اگر بخواهیم تمدن اسلامی و برآمده از خاک پاک ایران را بیابیم، آثار ارزشمندشان مشعل پرفروغی در برابر ماست که با الهام و الگوگیری از آن می توان آثار ماندگاری را خلق کنند.

بنابراین گزارش، قبادی، سرپرست پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز در این مراسم با بیان اینکه استاد آئینه‌وند به تمامی صفاتی که مومن باید در اسلام داشته باشد متجلی بود، گفت: وی نور را لمس کرده بود و یک همذات پنداری منحصر به فردی میان استاد و سیره اهل بیت (ع) وجود داشت. ایشان صرفا به دانش تاریخ اسلام مسلط نبود هر چند که در همین زمینه هم مبتکر و خلاق بود، استاد سیره معصومین (ع) را شهود می‌کرد و می‌نوشید و در تمام سکنات خود آن را متجلی می‌کرد. به همین جهت در تاریخ از این ویژگی منحصر به فرد بود.

وی یادآور شد: استاد آیئنه‌وند به تعبیر دکتر پورنامداریان ابر بود چراکه نمی‌خواست هیچ جا کویری باشد و همیشه دلش می خواست همه جا سبز و آباد باشد.

این گزارش می افزاید: اشرف بروجردی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز در ادامه این مراسم گفت: استاد آئینه‌وند همواره به دنبال این بود که علم را در میان جوانان توسعه داده و جامعه را به بالندگی و رشد نزدیک کند. وی سعی می‌کرد علمش را در خدمت دیگران قرار بدهد و آنها را برای رسیدن به کمال هدایت کند.

وی اظهار کرد: چنین شخصی دایره وجودی منحصر به شخص یا مقطع خاصی ندارد، ایشان با نگاه ژرف و عمیق به این نکته رسیده بود که تکامل بشری و به کمال رساندن بشر با تکامل زن و مرد در کنار هم تحقق می‌یابد و می‌خواستند این موضوع را به دیگران اثبات کنند و این را به اذهان مردم وارد کنند که زنان جامعه زیرساخت تکامل مردان جامعه هستند.

بروجردی با بیان اینکه ایشان همواره تاکید می‌کردند که اگر در جامعه افرادی را می‌بینیم که می‌خواهند زنان را به تصورات خاصی که خود دارند محدود کنند ما نباید اینگونه بیاندیشیم، اظهار کرد: حاصل اندیشه‌های ایشان نیز در رفتار و عملشان پیدا بود و به من نه به عنوان یک شاگرد بلکه به عنوان کسی که شیفته رفتار و عمل ایشان بود، بر این باورم که امروز بییش از هر زمان دیگری نیازمند این هستیم که چنین رفتاری در جامعه تعمیم یابد چون راه رسیدن به کمال در همین است.

بروجردی حاصل افکار استاد آئینه‌وند را متجلی در نوشته‌هایش دانست و بیان کرد: آن مرحوم به دنبال گسترش و تعمیم علم در جامعه مصداق وجودی بود که قلم، بیان، افکار و اندیشه‌هایش نتیجه‌ای را برای جامعه به ارمغان آورد که کمال و رشد و توسعه است.

معاون فرهنگی اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی معاشرت با استاد آئینه‌وند را موجب تصحیح رفتار دیگران دانست و ابراز کرد: وی همواره نسبت به جوانان و کسانی که اندیشه خلاق و پوینده داشتند حساس و معتقد بود باید از این اندیشه‌ها برای تعالی جامعه بهره برد.

وی با اشاره به تفکر و اندیشه استاد آئینه‌وند درباره زنان نیز ادامه داد: ایشان برای زنان نقش مهمی در مشارکت جامعه قائل و معتقد بود چه مدیران بخواهند و چه نخواهند بدون نقش زنان رشد و تعالی جامعه امکان پذیر نیست.

بروجردی با بیان اینکه برای رسیدن به کمال باید حقیقت را شناخت یادآور: در قرآن همواره برداشتن الگو و اسوه تاکید می‌شود و این نیز به دلیل این است که تنها با استفاده از الگو می‌توان به حقیقت رسید و استاد برای ما یکی از نمونه‌ها و الگوهای خوب بودند.

پایان پیام/