خبرگزاری شبستان: پرونده هسته ای ایران و مذاکرات کشورمان با قدرتهای جهانی برای حل این موضوع ، یکی از مهمترین مسائل سیاسی – امنیتی جمهوری اسلامی است. بعد از سالها مذاکره ، اکنون طرفین علی رغم باقی ماندن شکافهای متعدد ، بر امکان نیل به توافق اتفاق نظر دارند.مسائل متعددی در فهم پرونده هسته ای ایران و امکان حل و فصل آن وجود دارد که درک آنها ، امکان تحلیل را برای پژوهشگران فراهم می سازد.
یکی از این مسائل ، بازیگران پشت پرده در مذاکرات است.کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس ، رژیم غاصب قدس و برخی بازیگران ملی در آمریکا از جمله این کنش گران پنهان ولی تاثیر گذار در روند مذاکرات هستند.
در این یادداشت کوتاه ، قصد داریم رژیم صهیونیستی را بعنوان یکی از بازیگران مهم در خاورمیانه بررسی کنیم.اسرائیل تنها دارنده سلاح هسته ای در غرب آسیا است.این رژیم همواره خواهان برتری در این منطقه بوده است و به همین دلیل باهرگونه برهم خوردن توازن ژئوپلیتیک در این منطقه مخالفت کرده است.ایران بعنوان قطب اول منطقه ای همیشه در معرض مخالفت و دشمنی این رژیم بوده است.
آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم و سربرآوردن کمونیسم در شوروی سابق تمرکز اصلی نظامی، سیاسی و اقتصادی خود را با هدف ایجاد سد نفوذ در برابر کمونیسم بر خاورمیانه و غرب آسیا گذارد.این کشور در این منطقه (به خصوص بعد از انقلاب اسلامی) چند هدف راهبردی داشت :
- جلوگیری از گسترش سلاح های کشتار جمعی( البته به استثنای اسرائیل!)؛
- مبارزه با آنچه آمریکا آن را افراط گرایی اسلامی می داند؛
- تضمین جریان آزاد و ارزان انرژی؛
- محاصره همه جانبه جمهوری اسلامی ایران و
- حل منازعه اعراب و اسرائیل.
آمریکا معتقد است در صورت توافق هسته ای با ایران ، موضوع اول و قسمتی از مسئله چهارم حل می شود.همچنین با ایجاد ائتلافی از کشورهای مختلف به ویژه اعراب خلیج فارس،گزینه دوم به همه جهان سپرده می شود.برای هدف راهبردی شماره 5 نیز آمریکا در حال حاضر سخت در تلاش است تا راه حل « دو دولت » مورد قبول طرفین منازعه واقع شود.
به این ترتیب مشاهده می شود که اسرائیل در همه امور مربوط به خاورمیانه و امنیت ملی ایران ، نقش آفرینی می کند.اما این نقش آفرینی در مورد مذاکرات هسته ای چگونه است؟
- استراتژی اسرائیل در قبال برنامهی هستهای ایران، همواره استفاده از زور و فشار بوده است. اسرائیل بر این باور است که با اعمال فشار کافی میتوان ایران را متقاعد ساخت که هیچ شانسی برای تبدیل شدن به یک کشور مجهز به سلاح هستهای ندارد. از سوی دیگر، اسرائیل بر این باور است که توافقی که هماینک پیشنهاد شده است، یک پیروزی برای جمهوری اسلامی به شمار میآید، آن هم پیروزیای که میتواند به دستاوردهای بیشتر ایران در دستیابی به هژمونی منطقهای منتهی گردد.
- آمریکا و اسرائیل هر دو معتقد به محاصره ایران هستند.اما این اشتراک در هدف ، اختلاف را در راهبرد دنبال داشته است. استراتژی اسرائیل در قبال برنامهی هستهای ایران، همواره استفاده از زور و فشار بوده است.در حالی که آمریکا بر دیپلماسی و تحریم تاکید بیشتری داشته است.
- اخیراً اسرائیل تلاش کرده بر دولت اوباما فشار وارد کند تا به جای امضای توافقی با ایران که می تواند تأثیراتی منفی بر رژیم اسرائیل داشته باشد، مذاکرات هسته ای با ایران را فراتر از ضرب الاجل 30 ژوئن ادامه داده و آن را تمدید کنند.آمریکا ظاهرا در روندی منطقی متوجه شده است که توان رویارویی نظامی با ایران و برچیدن توانایی هسته ای ایران را ندارد ، اما این درک و منطق عقلانی هنوز در اسرائیل وجود ندارد و این رژیم کودک کش خواهان حمله نظامی به ایران برای نابودی توان هسته ای جمهوری اسلامی است.
- استفاده از متحدان منطقه ای آمریکا نظیر عربستان سعودی و قطر هم دیگر گزینه اسرائیل است.اخیرا در واشینگتن در یک اقدام خیره کننده یک مقام سابق سعودی و یک مقام اسرائیلی چند دیدار با یکدیگر داشتند و در این جلسات درباره امنیت منطقه ای و به ویژه چالش ایران با یکدیگر صحبت کردند. فاش کردن این گفتگوها به ویژه در مراسمی در واشینگتن، در کنار دیگر نشانه ها به این معنی است که سعودی ها و اسرائیلی ها قصد دارند به کاخ سفید نشان دهند که آنها گزینه های جایگزینی برای وابستگی به ایالات متحده در منطقه دارند.
- لابی اسرائیل در آمریکا هم دیگر گزینه این رژیم برای کنش گری است. لابی اسرائیل در آمریکا در کنار دهها و بلکه صدها لابی دیگر در این کشور فعال است. همچنين لابي اسرائيل در طول 25 سال گذشته، در مهمترين مراكز تحقيقاتي و مطالعاتي آمريكا مثل مؤسسة امريكن اينترپرايز ، مؤسسة بروكينگز ، مركز سياست امنيتي، مؤسسة تحقيقات سياست خارجي، بنياد هريتيج و مؤسسة هادسن نفوذ كرده است و در اين مراكز مطالعاتي حضوري تعيين كننده دارد. اندیشکده های آمریکایی در سیاست خارجی این کشور تعیین کننده هستند ، اسرائیل به نام گزارش پژوهشی به سیاست خارجی آمریکا جهت می دهد.طرفداران اسرائيل در رسانه ها و دانشگاه ها نيز حضور فعالي دارند . بيشترتحليل گرانِ روزنامه هاي مشهور و شبكه هاي راديويي و تلويزيوني از اسرائيل حمايت مي كنند و بيش از 200 واحد سازمان آيپك در دانشگاه هاي آمريكا شيوة گفتار و رفتار استادان و دانشجويان را در قبال اسرائيل رصد مي كنند.بي ترديد، مهم ترين پايگاه لابي اسرائيل، حوزة قانون گذاري و اجرايي آمريكاست .اين لابي نفوذ بسيار گسترده اي در كنگرة آمريكا دارد؛ تا اندازه اي كه به تعبير مرشایمر و والت، اسرائيل از هرگونه انتقادي در كنگره مصون است.
نتیجه گیری :
دولت آمریکا و مقامات تصمیم گیر در این کشور به درستی درک کرده اند که فناوری بومی هسته ای در ایران نابود شدنی نیست و ایران با قدرت به حفظ چرخه هسته ای صنعتی خود ادامه خواهد داد.نتانیاهو می خواهد ایران تمام توان غنی سازی خود را نابود کند. بعبارت دیگر منظور وی و جمهوری خواهان و دموکرات ها از « توافق خوب» ، توافقی است که ایران تمام یا حداکثر ظرفیت غنی سازی خود را از دست بدهد و یک غنی سازی « دکوری» داشته باشد.به همین دلیل اسرائیل قصد دارد تا با همه اقدامات فوق فشارها بر ایران را افزایش دهد.این واکنش نشان می دهد که نگرانی اصلی کشورهای عربی و اسرائیل، در واقع خطر سلاح هسته ای ایران نبوده بلکه تهدید نفوذ سیاسی ایران در منطقه، از عراق، سوریه و لبنان تا یمن است. ظاهرا ترس آنها از این است که ایران رها شده از بند تحریم ها، در کنار نمایش ایرانی که مهارت خود را در مذاکرات با قدرتمندترین کشورهای جهان برای کسب توافق نشان داد، نفوذ سیاسی خود را در سرتاسر منطقه تقویت خواهد کرد.
نویسنده:بهنام خسروی
منابع :
- http://www.brookings.edu/blogs/markaz/posts/2015/06/06-saudi-israel-diplomacy-wittes
- http://www.wsj.com/articles/pro-israel-group-publicly-breaks-with-white-house-over-iran-1425245094
پایان پیام/
نظر شما