فرهنگ غنی هرمزگان سرشار از هنر صنایع دستی

خبرگزاری شبستان-هرمزگان؛ ساخت و تولید لوازم مورد نیاز خود و جامعه با بهره گیری از خلاقیت و هنر دست و استفاده از ساده ترین ابزار را صنایع دستی می نامند که رونق آن علارغم رفع نیازهای فردی، در اقتصاد و معیشت خانواده ها نیز نقش آفرین است.

 

صنایع دستی نوعی کار هنرمندانه است که در آن لوازم تزئینی و کاربردی با بهره گیری از دست و ابزار بسیار ساده و ابتدایی ساخته می شود، این صنعت بیانگر ذوق و هنر مردم هر منطقه می باشد که از نیاکان به ارث رسیده است.

 

احیا و رونق صنایع دستی، زمینه را برای ایجاد اشتغال و توسعه کسب و کار را فراهم می کند و نقش مهمی نیز در تحقق گفتمان اقتصاد مقاومتی دارد.

 

با توجه با آداب و رسوم و فرهنگ غنی ریشه دار مردم در استان هرمزگان، صنایع دستی در بین ساکنان این خطه از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و هست؛ مردمان این دیار از قدیم الایام متکی به خود بوده و بسیاری از نیازهای خویش را به شکل هنرمندانه ای تامین می کرده اند.

 

گلابتون دوزی، خوس بافی و خوس دوزی، بادله دوزی(تلی بافی)، زری بافی و رز دوزی، شک بافی و کمه دوزی از صنایع دستی بومی استان هرمزگان است که برای تزئین لباس از آنها استفاده می شود که نمونه مشابه آن در هیج نقطه کشور یافت نمی شود.

 

سبد بافی و حصیربافی یکی دیگر از صنایع دستی این دیار است که در شهرستان های میناب، رودان و بشاگرد به ویژه در مناطق روستایی در بین زنان رواج دارد که متاسفانه امروزه دختران نسبت به فراگیری این صنعت، رغبتی کمتری از خود نشان می دهند.

 

زنان و دختران هنرمند با هنرنمایی خود از برگ درخت خرما حصیر می بافند که از آن به عنوان زیرانداز و یا پوشش سقف خانه استفاده می شود.

 

سفالگری نیز در بین مردم شهرستان های میناب و رودان رایج بوده که در حال حاضر این صنعت در روستای کهنشوئیه رودان که در گذشته مهد سفالگری به شمار می رفت دیگری خبری از بوی گل و تولید محصولات گلی در این روستا نیست و صنعت جهله سازی و کوزه گری در این منطقه به کلی از بین رفته است و تنها در شهرستان میناب هنوز صدای نفس های این صنعت در حالی که به شماره افتاده است، گوش ها را نوازش می دهد.

 

لنج سازی یکی دیگر از صنایع دستی استان هرمزگان است که هم اینک در بندرکنگ، جزیره قشم و شهرستان جاسک رایج است که با ورود لنج های فایبرگلاس و تفاوت قیمت تمام شده آن با لنج های چوبی، این صنعت نیز در صورت عدم حمایت مسئولان مربوطه، از رونق خواهد افتاد .

 

لنج از واژه انگلیسی launch گرفته شده و گونه ای از کشتی کوچک و یا قایق بزرگ است که برای حمل بار، صید ماهی و جابجایی مسافر در دریاها از آن استفاده می شود؛ لنج سازی از قدیمی ترین و مهمترین صنایع دستی این منطقه است و سابقه آن به دوره افشاریه می رسد.

 

از چوب مقاوم در برابر رطوبت و تخته های مرغوب هندی(سای) برای ساخت بدنه لنج استفاده می شود.

 

تور بافی نیز از دیگر صنایع دستی در این منطقه است؛ با توجه به اینکه «تور» ابزار اصلی صید ماهی و ماهیگیری است، این صنعت در بین ساحل نشینیان و کسانی که از طریق ماهی گیری امرار معاش می کنند، رواج دارد.

 

امروزه شیلات، «تور» مورد نیاز صیادان را فراهم می کند که این امر باعث بی رونقی این صنعت شده، اما در برخی از روستاهای ساحلی هنوز صنعت توربافی رایج است.

 

«چلنگری»(داس و چاقو سازی سنتی) از دیگر صنایع دستی در استان هرمزگان می باشد که در حال حاضر از رونق افتاده است.

 

«گرگور سازی»، یکی دیگر از صنایع دستی ساکنان سواحل نیلگون خلیج فارس است که از آن برای صید ماهیان کف زی استفاده می شود.

 

قالیبافی نیز در بندرعباس، روستای درتوجان و شهرستان حاجی آباد رواج دارد، نوع گره رایج«گره فارسی» است و نقشه ها نیز نقشه افشاریه است که به نام های بوته شاهی، ماه و ستاره ای، سه کله، خشتی، گنبدی، شکارگاه، بچه بغل و سماوری معروف هستند.

 

«چادر شب بافی» از دیگر صنایع استان هرمزگان است؛ این صنعت در بین روستانشینان آبادی های کلیبی و سرریگان شهرستان میناب و اهالی شهرستان بستک رواج دارد که متاسفانه این روزها کمتر مورد توجه است.

 

خرسک بافی نیز یکی دیگر از صنایع دستی این استان است، خرسک نوعی فرش با پرزهای بلند و درشت بافت است که در قدیم از آن به عنوان روانداز استفاده می شد که امروزه به عنوان پادری و کناره استفاده می شود.

 

چنته بافی در شهرستان بشاگرد و عبادوزی در شهرستان سیریک نیز از دیگر صنایع دستی استان هرمزگان هستند که در زمان حاضر از رونق افتاده اند.

 

چنته؛ نوعی ساک، کیسه و یا توبره برای نگهداری وسایل مختلف در زندگی روستایی و عشایری که معمولا دارای دسته ای برای آویزان کردن است.

 

«چیلک ریسی»؛ یکی دیگر از صنایع دستی در هرمزگان است، مردمان این خطه به ویژه روستانشینان از برگ درختان خرما برای بافتن ریسمان بهره می گیرند؛ از این طناب برای انجام کارهای مختلف استفاده می شود.

 

سوزن دوزی نیز در منطقه بشاگرد به دلیل همجواری با استان سیستان و بلوچستان همچنان رایج است.

 

سواس بافی(تهیه کفش با استفاده از برگ درخت خرما)، عود سازی، درب و پنجره چوبی سازی، سنگ تراشی، صنایع صدفی، شیریکی پیج، کرچاپ و خورجین دوزی از دیگر صنایع دستی استان هرمزگان به شمار می روند.

 

آیت الله غلامعلی نعیم آبادی، نماینده ولی فقیه در هرمزگان و امام جمعه بندرعباس در خطبه های این هفته نمازجمعه با اشاره به ۲۰ خرداد روز صنایع دستی، یکی از مهم ترین منابع درآمدی در دنیا را صنایع دستی دانست.

 

وی بیان داشت: امروز در کشور ما به ویژه استان هرمزگان که پرچمدار هنر صنایع دستی است، به این هنر کمتر پرداخته می شود در حالی که کشور چین با استفاده از صنایع دستی اقتصاد دنیا را قبضه کرده است.

 

آیت الله نعیم آبادی تاکید کرد: برای تحقق اقتصاد مقاومتی باید صنایع دستی را در کشورمان احیا کنیم.

 

مهندس عبدالرضا خسروانی، معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد هرمزگان از فعالیت بیش از یکهزار خانوار تحت پوشش این نهاد در زمینه صنایع دستی خبر داد.

 

وی با بیان اینکه دوره های آموزشی صنایع دستی ویژه مددجویان به صورت مستمر در راستای خودکفایی خانواده های تحت پوشش برگزار می شود، افزود: از این یکهزار خانوار، بیش از 400 خانوار وارد بازار کار شده اند.

 

خسروانی گفت: برای رونق صنایع دستی در بین افراد تحت پوشش، تسهیلات کم بهره تحت عنوان مشاغل خانگی پرداخت می شود.

 

وی عنوان کرد: این تسهیلات در سال جاری از 50 میلیون ریال به 80 میلیون ریال افزایش یافته است.

 

سهراب بناوند، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگران هرمزگان با بیان اینکه 64 هزار نفر در این استان در زمینه صنایع دستی فعال می باشند، گفت: 98 درصد از این صنعتگران را بانوان تشکیل می دهند.

 

وی با بیان اینکه این افراد در 39 رشته(20 رشته بومی و 19 رشته رایج در کشور) مشغول فعالیت هستند، افزود: سه هزار و 750 نفر از این صنعتگران از بیمه تامین اجتماعی بهره مند می باشند.

 

بناوند ادامه داد: چهار هزار و 500 نفر از این افراد تسهیلات کم بهره به میزان 120 میلیارد ریال دریافت کرده اند.

 

وی عنوان کرد: تا کنون 500 فعال صنایع دستی، در نمایشگاه های صنایع دستی در استان های کشور و نمایشگاه های اروپایی و آسیایی شرکت کرده اند که از این طریق بیش از 600 هزار دلار کسب درآمد کرده اند.

 

بناوند افزود: هشت رشته از صنایع دستی استان هرمزگان ازجمله پوشاک محلی، خوس دوزی، فنون لنج سازی، جهله سازی، گلابتون دوزی، برقع سازی، سواس بافی و ... در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و پروند چهار رشته دیگر نیز در حال آماده سازی برای ثبت است.

 

وی اضافه کرد: هشت اثر نیز نشان ملی مرغوبیت کالا و سه اثر نیز نشان استاندارد بین المللی(مهر اصالت یونسکو) دریافت کرده اند.

 

ورود بی رویه کالاهای چینی بی کیفیت ارزان قیمت، بالا بودن قیمت مواد اولیه که به تبع آن قیمت کالا نیز افزایش می یابد، مشکلات بازاریابی و فقدان بازار فروش محصولات و عدم حمایت کافی ازجمله مشکلات فراروی فعالان صنایع دستی است که مسئولان امر باید هرچه زودتر در این زمینه چاره اندیشی کنند.

 

پایان پیام/