تاریخ نامه (شمس الحسن)با تصحیح اکبر صبوری

به گزارش خبرگزاری شبستان ،  به نقل از کتابخانه مجلس شورای اسلامی شاهرخ در زمان حکومت خود به خلق آثاری که بیانگر دوران پایانی حکومت پدرش و نیز دوره سلطنت خود باشد همت گماشت. از جمله افرادی که از جانب وی مامور نوشتن تاریخی در این خصوص شدند، یکی مورخ مشهور حافظ ابرو و دیگری تاج السلمانی بودند. بارتولد در زمان تالیف کتاب الغ بیگ و زمان وی از یک نسخه خطی بدون نام و خیلی ناقص موجود در موزه بریتانیا استفاده نموده و آن را شاهرخ گمنام نامید. بعدها نسخه کاملی از این اثر در کتابخانه لاله اسماعیل افندی استانبول به شماره 304 پیدا شد و برای نخستین بار توسط والتر هینس در اثری تحت عنوان تحقیقی درباره منابع تاریخی دوره تیموریان معرفی گردید.

درباره نویسنده خواجه تاج الدین سلمانی یا تاج السّلمانی تا پیش از ورود به محفل ملازمان تیمور، اطلاعات و شرح حال اندکی موجود است و اطلاعات ما بیشتر بر پایه مطالبی است که مولف در اثر خویش در باره خود بدان اشاره کرده است. اشتهار وی به امر خوشنویسی و اشتغال در دیوان انشاء را می‌توان با عنایت به مکتوباتی که به خط وی نوشته شده است، بیان نمود. او در امر خوشنویسی به قدری مهارت داشت که حتی گفته می‌شود سبکی را در نوشتن خط نستعلیق ابداع کرده بود.

از تاریخ نامه (شمس الحسن) سه نسخه خطی شناخته شده باقی مانده است:

1-     نسخه با شماره OR159 کتابخانه موزه لندن که 119 برگ دارد و به خط نستعلیق زیبا نوشته شده است اما تاریخ گذاری نشده است.

2-     نسخه شماره 4305 کتابخانه فاتح استانبول که جلد کتاب چرمی کرمی رنگ و حاوی 148 برگ است.

3-     نسخه شماره 304 کتابخانه لاله اسماعیل افندی ترکیه که جلد فارسی کتاب چرم قهوه‌ای و حاوی 177 برگ است. سطح نوشته‌ها قاب رنگی است.

این نسخه دوره پنج ساله بازگشت پیروزمندانه تیمور به سمرقند در محرم سال 807 قمری بعد از لشکرکشی به سوریه، ماورا النهر و بخش عمده آسیای صغیر تا عزل نهایی خلیل سلطان از قدرت را در ذی‌القعده 811 را در بر می‌گیرد از این موضوع آن خاص بوده و ماهیت عمومی ندارد.

این کتاب نه صورت ثبت وقایع روزانه دارد و نه به صورت سال نگاری و سنواتی ترتیب یافته بلکه تاج السلمانی بیشتر وقایع نظامی و سیاسی را به ترتیبی که اتفاق افتاده است پشت سر هم بازگو می‌کند که این عدم رعایت کرونولوژی رویدادهای تاریخی از اشکالات اساسی کتاب است. نثر آن نیز از دیدگاه سبک شناسی نثری مصنوع و فنی به شمار می‌رود که فقط گاهی در موقع شرح حوادث به سادگی گرایش یافته است. نثری سرشار از آیایه‌های ادبی.

این کتاب در سال 93 از سوی بنیاد موقوفات محمود افشار یزدی در 46+694 صفحه منتشر شده است.

پایان پیام/