خبرگزاری شبستان - سرویس قرآن و معارف: خداوند به انسان عقل و قدرت تمییز و سبک، سنگین کردن امور را داده است. گاهی می بینیم برخی از ما در این باره گرفتاری فکری بزرگی داریم. این همان جایی است که گاهی شیطان ما را گول می زند. برای این که دلمان خوش باشد که افضل الاعمال احمزها، ببین چقدر عرق ریختیم، چقدر جان کَندیم، روح و جان دین از ما سلب می شود. آن وقت شیطان آن عاطفه دینی را از ما می گیرد و ما فقط طلبکار از همه عالم از جمله خداوند می شویم که فلان جا من برای فلان کار چقدر عرق ریختم. جوابش این است که می توانستی آن کار را ساده تر انجام بدهی. توجه کنید که یک جایی هست که جز قبول دشواری برای انجام تکلیف و فریضه دینی راه دیگری وجود ندارد آنجا می شود افضل الاعمال احمزها. اما وقتی راه ساده تری وجود دارد چرا باید خودمان را به مشقت بیندازیم .
به گزارش سرویس "قرآن و معارف" سید مجتبی حسینی، اندیشمند و تحلیلگر دینی در نشست تحلیل و بررسی دعای بیست و هفتم صحیفه سجادیه به فرازهای دیگری از این نیایش به ویژه در تدقیق مفهوم یسر پرداخت. بخش دوم این نشست را می خوانید.
یکی از گرفتاری های ما این است که نمی توانیم جایگاه "یسر و احمز / آسانی و دشواری" را تشخیص دهیم. نکته مهم تر تصویری است که از "یسر / آسانی" در ذهن ما نقش می بندد. گاهی ممکن است برخی یسرخواهی را که در دعای امام سجاد علیه السلام هم آمده است با راحتی طلبی و عافیت طلبی اشتباه بگیرند. یا از آن طرف برخی در عمل جای افضل الاعمال احمزها را با نوعی بی خردی همراه کنند.
مثالی برای تقریب و تدقیق یسر و احمز
فرض کنید شما در خانه تان آب لوله کشی دارید. زمستان است. بیرون خانه در حیاط هم حوض یخ بسته است.حالا شما بگویید نه من باید بروم حیاط، یخ حوض را نصف شب بشکنم و وضو بگیرم چون نیمه های شب می خواهم بروم برف نماز شب بخوانم. چرا؟ به این دلیل که أفضل الأعمال أحمزها. بنده تا امروز دلیلی برای این کار پیدا نکرده ام که کسی بی جهت به خودش مشقت بدهد. أفضل الأعمال أحمزها یعنی شمایی که هر شب، نماز شب ات را می خوانی و الان هم دوست داری بخوانی، اگر خانه ات آب لوله کشی ندارد و می بینی برف آمده و حوض خانه یخ بسته، با این وجود امشب هم می روی وضو می گیری، بدان ثواب نماز امشب تو بیش از شب های دیگر است یعنی آن مسیری که باید طی کنی، اگر امشب به هر دلیل سخت تر شد ترک اش نکن، چون سخت تر شد بدان که ثوابش بیشتر است.
منّت بر سر دین و خدا صحیح نیست
اشکال ما این است که سر واجبات مقید نیستیم و می خواهیم جاهای دیگر منتش را سر دین بگذاریم. این را خیلی صریح بگویم. من صادقانه و راحت حرف می زنم. عزیز من! آن چیزی که تو به خاطرش سختی تحمل می کنی هر شب این کار را می کردی، حالا امشب سخت تر شده است. ثوابت بیشتر است. نه این که در یک شرایط مساوی بروی راه سخت تر را انتخاب کنی. البته یک وقت یکی می خواهد دوران خودسازی طی کنی ریاضت هایی بر خود تحمیل می کند. من در آن زمینه نه مثبت نه منفی حرفی نمی زنم. اینجا بحث خاصی است که کسی برای نتایج خاصی مشقت هایی را تحمل می کند. بنده در این باره چیزی نمی گویم چون جواب یک کلمه ای ندارد.
طلبکاری از خداوند از تلبیس های شیطان است
خداوند به انسان عقل و قدرت تمییز و سبک، سنگین کردن امور را داده است. گاهی می بینیم برخی از ما در این باره گرفتاری فکری بزرگی داریم. این همان جایی است که گاهی شیطان ما را گول می زند. برای این که دلمان خوش باشد که افضل الاعمال احمزها، ببین چقدر عرق ریختیم، چقدر جان کَندیم، در واقع روح و جان دین از ما سلب می شود. آن وقت شیطان آن عاطفه دینی را از ما می گیرد و ما فقط طلبکار از همه عالم از جمله خداوند می شویم که فلان جا من برای فلان کار چقدر عرق ریختم. جوابش این است که می توانستی آن کار را ساده تر انجام بدهی. توجه کنید که یک جایی هست که جز قبول دشواری برای انجام تکلیف و فریضه دینی راه دیگری وجود ندارد آنجا می شود افضل الاعمال احمزها. اما وقتی راه ساده تری وجود دارد چرا باید خودمان را به مشقت بیندازیم .
یسر، عافیت طلبی نیست
نکته مهم دیگر این است که وقتی امام می فرماید "لقه الیسر" نه این است که این آسان خواهی درباره جهاد باشد. معلوم است که در جهاد آسانی ای وجود ندارد. از آن طرف "افضل الاعمال احمزها" این نیست که شما بروی بی جهت به خودت سختی بدهی که مثلا به افضل الاعمال برسی. متأسفانه بعضی ها را می بینیم که گاهی جوزده می شوند و جوهای بیرونی آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد. شیعه امیرالمؤمنین و امام صادق علیهما السلام که نباید بر اساس جو رفتار کنند، نباید که فریب برخی ظواهر را بخورند.
گاهی گول ظواهر پرطمطراق را می خوریم
طرف دستش در دست امام صادق (ع) بود. در مسجدالحرام دلش رفت پیش کسانی که در ظاهر مثلا خیلی اهل عبادت بودند. طرف همراه امام صادق (ع) بود با این وجود چشمش آن ها را گرفت که خوش به حال آن ها! چه عبادتی می کنند. ما که اصلا عبادتی نمی کنیم. حضرت به او فرمود: گول این ظواهر را نخور، تقوا در قلب آدمی است. ما گاهی تصورمان این است که ظاهر هرچه پرطمطراق تر و مفصل تر باشد و قضایا را برای خودمان دشوارتر کنیم بهتر است در حالی که اتخاذ شیوه دشوار نمی تواند عیار محکمی باشد. فرمود: وَ لَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ / و اين قرآن را آسان ادا کرديم تا از آن پند گيرند. قرآن، ماهیت یسر دارد.
سادگی و راحتی با ضروری بودن قابل جمع است
اصلا شما واجب ترین چیزی که باید بنوشید و بخورید آب است. همان آبی که راحت از گلو پایین می رود. راحت ترین مثالی هم که می زنید آب است. ما گاهی این گونه تصور می کنیم چیزی که سخت است برای ما ضروری است اما از ضروری ترین چیز برای ما آب است. از آب ضروری تر، هوا است که اصلا متوجه نمی شوی، از بس که ساده و لطیف است. ما فکر می کنیم اگر جلسه ای رفتیم و در آن جلسه، چیزهای قلمبه و پرطمطراق و پیچیده به ما نگفتند پس جلسه مهمی نبوده است . حتما پدرمان و عرق مان باید دربیاید که تصور کنیم جلسه مهمی بوده است.
البته یک سری پدیده ها هستند که در ماهیتش سختی قرار داده شده است مثل جهاد و روزه. لذا می فرماید: " وَاسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ " که صبر در این جا همان روزه است. ولی این جور نیست که ما همیشه دنبال سخت ترین راه باشیم. یک وقتی من می خواهم سادگی و راحتی را داشته باشم، یک وقتی اگر من این راحتی را داشته باشم دیگری به سختی می افتد . خب این جا معلوم است آن کسی که در مکتب دین تربیت شده می گوید من به سختی بیفتم اما دیگران در راحتی باشند که این جا می شود: افضل الاعمال احمزها.
قرآن می گوید فقط به راحتی خودتان فکر نکنید
قرآن می فرماید : "يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِي الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ / ای کسانی که ايمان آورده ايد ، چون شما را گويند در مجالس جای باز کنيد، جای باز کنيد تا خدا در کار شما گشايش دهد." بعضی وقت ها در مجالس جا تنگ است و هر کسی جای خودش را گرفته و چند تا جای ذخیره هم نگه داشته که اگر رفیقش آمد از همان دور، از انتهای مجلس داد بزند که فلانی بیا این جا. قرآن می فرماید: به همدیگر جا بدهید. یعنی فقط به راحتی خودتان فکر نکنید. آیا شما دوست ندارید که خداوند به شما در بهشت جا بدهد؟
پایان پیام /
نظر شما