خبرگزاری شبستان: «جک لو» وزیر خزانه‌داری آمریکا روز یکشنبه بار دیگر گفت در توافق نهایی هسته‌ای، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید بتواند از هر کجا در ایران، بازرسی کند.[i]
مسئله بسیار حیاتی، بازرسی ها و دسترسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی در طول زمان اجرای برنامه جامع اقدام مشترک است. درست است که ایران به دلیل مطمئن بودن از ماهیت برنامه هسته ای خود، اساسا با مفهوم بازرسی و حتی توسعه آن مشکلی ندارد اما آنچه که مقام ها و دیپلمات های طرف غربی بر آن تاکید دارند در واقع یک برنامه بازرسی از برنامه هسته ای ایران نیست، بلکه یک برنامه جاسوسی تمام عیار است که بدون شک خسارات حفاظتی و امنیتی بی سابقه ای را به ایران وارد خواهد کرد.زیرا طرف مقابل در فضای بی اعتمادی مطلق مذاکرات را پیش می برد و سابقه بسیار بدی در نقض عهد دارد.آمریکایی ها به خوبی می دانند که ایران هرگز به سمت ساخت سلاح هسته ای حرکت نکرده است و هیچگاه هم حرکت نخواهد کرد.گزارش های محرمانه و عیان مقام های غربی و اسرائیلی تاکید دارند که ایران به مفاد توافق ژنو پایبند بوده است.پس چرا آمریکایی ها اصرار دارند که از مراکز نظامی ایران بازدید کنند و بر موضوع PMD تاکید دارند؟
غرب، از همان روز نخست بحران ساختگی هسته ای، تلاش کرده است نگرانی های ادعایی درباره برنامه هسته ای را بهانه و ابزاری برای ورود، دست اندازی، کسب اطلاعات و اگر توانست محدود سازی و خرابکاری در برنامه نظامی متعارف ایران قرار بدهد. دقیقا به همین دلیل، موضوعاتی مانند PMD ساخته شد تا پلی میان برنامه هسته ای و برنامه دفاعی متعارف ایران ایجاد کند و بحران را از یکی به دیگری منتقل نماید. باز ماندن PMD و محور شدن آژانس در این مورد (بخوانید اسراییل) به معنای انتقال بحران از سازمان انرژی اتمی به وزارت دفاع و از بخش هسته ای به بخش نظامی متعارف است. مخصوصا اگر این موضوع کنار آن بخشی از متن منتشر شده از سوی امریکا قرار داده شود که می گوید آژانس به صرف نگرانی درباره وجود یک تاسیسات مشکوک می تواند به هر نقطه ای از کشور دسترسی پیدا کند.البته این موضوع با پاسخ کوبنده رهبر معظم انقلاب اسلامی و هوشمندی تیم مذاکره کننده ، خنثی شد و آمریکا به خوبی می داند که نمی تواند به تاسیسات نظامی ایران دسترسی داشته باشد.چنانچه دکتر عراقچی هم فرمودند که این مساله از دستور کار مذاکرات خارج شده است.به همین دلیل است که جک لو تاکید دارد که گفت توافق هسته‌ای باید شامل «نظارت‌های قدرتمند بوده و اجازه دهد آژانس از هر مکان و در هر زمانی دلیلی داشت، بازرسی انجام دهد.»
به همین دلیل است که اندیشکده مطالعات امنیت ملی در تحلیلی به قلم دکتر افرایم اسکولای و دکتر امیلی بی لاندو مدیر برنامه «کنترل تسلیحات و امنیت منطقه‌ای» این اندیشکده صهیونیستی نوشته بود که رهبر ایران به خوبی از اهمیت این دو مسئله آگاه بوده و از همین رو مصرانه درخواست بازرسی تأسیسات نظامی سری را رد می‌کند. اگر بخواهیم بی‌طرفانه صحبت کنیم، تسلیم شدن در برابر شرط بازرسی در «هر مکان، هر زمان» به مثابه عدم استقلال از قدرت‌های خارجی، چه ملی و چه بین‌المللی، خواهد بود. به عبارت دیگر، نظام بازرسی باید بتواند این اطمینان را فراهم آورد که هر موردی درباره برنامه هسته‌ای ایران برای بازرسان بین‌المللی روشن بوده و هیچ فعالیت مخفیانه‌ای صورت نمی‌گیرد. آگاهی از ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران (ابعاد نظامی احتمالی) جهت ارزیابی توان ایران برای تولید ابزارهای انفجاری هسته‌ای ضروری بوده و ازاین‌رو برای بازرسی مؤثر و خوب، تعیین‌کننده است.[ii]
وی که در نشستی به میزبانی روزنامه صهیونیستی «جروزالم‌پست» سخنرانی می‌کرد، در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع لو با بیان اینکه تحریم‌ها تنها ابزاری برای رسیدن به یک نتیجه بوده‌اند، بار دیگر گفت در صورت نقض توافق، تحریم‌ها به سرعت بازمی‌گردند. وی در مورد مناقشه بر سر مکانیزم «بازگشت آنی تحریم‌ها»، گفت: «اجازه نمی‌دهیم یکی از اعضای شورای امنیت از جمله روسیه یا چین، بتواند بازگشت (تحریم‌ها) را وتو کند.»
سخنان فوق نشان می دهد آمریکا می خواهد تحریم ها بازگشت پذیر باشد.اما طرف مقابل می خواهد ایران همه توانایی هسته ای خود را به صورت یکجا و برگشت ناپذیری از دست بدهد. «بازگشت آنی تحریم‌ها» یا «Snapback»که به آن مکانیزم ماشه نیز گفته می شود، این روزها وِرد زبان مقامات غربی به ویژه آمریکایی شده است. نکته کلیدی دقیقا در همین جاست؛ یعنی تفاوت بار حقوقی واژه‌های «تعلیق» و «لغو» است. در صورت، «تعلیق» تحریم‌ها که طرف‌های اروپایی و آمریکایی در صدد هستند، خود را ملزم به اجرای آن کنند، «ساختار تحریم» یا به عبارت دیگر، «قوانین تحریم» باقی خواهد ماند و وقتی ساختار تحریم باقی بماند، تحریم‌ها «یک شبه» و «آنی» قابل بازگشت هستند و این همان چیزی است که طرف‌های مقابل ایران آن را در دستورکار خود قرار داده‌اند؛ یعنی «بازگشت آنی تحریم‌ها» یا همان «Snapback».اما در صورت، لغو تحریم‌ها، بازگشت تحریم‌ها پروسه‌ای زمان‌بر خواهد بود. آمریکا می‌گوید در صورت لغو تحریم‌ها، احتمال دارد بازگرداندن آنها از مسیر شورای امنیت با مانع روسیه و چین مواجه شود، به همین جهت به دنبال دور زدن این مسیر بود، به نحوی که بتواند بدون نیاز به رأی مسکو و پکن بار دیگر تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کند، به ویژه اینکه مقامات روسی بر لزوم تصمیم‌گیری در این باره از طریق رأی‌گیری در شورای امنیت سازمان ملل، بنا به قواعد و مقررات فعلی این نهاد بین‌المللی تأکید کرده بودند.[iii] آمریکا به خوبی می داند که شدت بخشیدن به تحریم ها در شرایط کنونی جهان ، دیگر کارایی ندارد. آمریکا نمی تواند از طریق شورای امنیت ، مطامع خود را پیش ببرد ، زیرا در این شرایط دیگر روسیه و چین به قطعنامه های غربی رای مثبت نیم دهند.با توجه به بحران اوکراین و جنگ داخلی در سوریه ، شکاف بین شرق و غرب شورای امنیت ، افزایش پیدا کرده است. همکاری های راهبردی ایران و روسیه نیز عامل دیگری است که طرفین می توانند با کمک آن تحریم ها را دور بزنند و بی اثر کنند. حذف دلار از معاملات ارزی بین تهران ، مسکو و پکن و اعضای شانگهای ، کمک به دولت سوریه و تهاتر کالا میان ایران و روسیه ، گزینه های آمریکا را از روی میز به زیر میز انتقال می دهد و آمریکا چاره ای جز بازگشت به میز مذاکره ندارد.
همچنین این مقام ارشد دولت آمریکا افزود: «ما هم این نگرانی را داریم که ممکن است ایران از پولی که به دلیل کاهش تحریم‌ها کسب می‌کند، برای حمایت از تروریسم استفاده کند.»وی افزود: «این تصور که اقتصاد ایران بلافاصله (پس از توافق) احیا می‌شود، افسانه‌ای بیش نیست. این امر زمان می‌برد.»وزیر خزانه‌داری آمریکا در مورد روابط تهران و واشنگتن پس از توافق هم گفت: «توافق هسته‌ای هرگز عاملی برای حل تمام اختلافات بین ایالات متحده و ایران نبوده است. هدف توافق این نیست.»لو ادامه داد: «نخست‌وزیر (بنیامین) نتانیاهو معتقد نیست که می‌شود به ایران اعتماد کرد. ما هم اعتقادی نداریم.»وی سپس در پاسخ به اعتراضات حضار اسرائیلی و منتقدان به مذاکره با ایران، افزود: «دیپلماسی را برای دوستان به کار نمی‌برید، بلکه در برابر رقبا از آن استفاده می‌کنید.»
شکست مذاکرات ، نه تنها باعث فروپاشی توافق ژنو می شود ، بلکه کل مذاکرات هسته ای و توافق جامع احتمالی را هم در معرض خطر قرار می دهد.این موضوع مسلما به نفع آمریکا نیست ؛ زیرا این کشور گزینه دیگری به جز میز مذاکره ندارد و اگر قرار باشد امتیازی را هم از ایران بگیرد ، اخذ این امتیاز فقط و فقط در مذاکره آن هم با دادن امتیاز متقابل و برابر ممکن خواهد شد.آمریکا برای حفظ توافق ژنو هم که شده باید مذاکره کند ، چون در غیر این صورت ، منافع این کشور در توافق ژنو نیز نابود خواهند شد.
نویسنده : بهنام خسروی
[i] . http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13940317001335
[ii] . http://www.eshraf.ir/5243/%da%af%d8%b2%db%8c%d9%86%d9%87%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%ba%d8%b1%d8%a8-%d8%aa%d9%88%d8%a7%d9%81%d9%82-%d9%87%d8%b3%d8%aa%d9%87%e2%80%8c%d8%a7%db%8c-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86.html
[iii] . http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13940310001143
پایان پیام/
نظر شما