کمال انسان در گروی نظم عمومی است

به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، حجت الاسلام والمسلمین سیدمصطفی محقق داماد، استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی در همایش بزرگداشت حکیم ملاصدرا با اشاره به نظم هسته ای و بایستی از دیدگاه ملاصدرا بیان کرد: در اصطلاح حکمت متعالیه و شاید پیش از آن اصطلاح کتاب التکوین یا تشریح یا تدوین مطرح بوده و این ابداع صدرالمتالهین نیست.

وی افزود: در آثار فلسفی غرب، هم در ابن سینا و هم فارابی کتاب تکوین و کتاب تشریع و تطبیق این دو با یکدیگر، مکرر در السنه و زبان فلاسفه آمده است حتی حاج ملاهادی سبزواری در منظومه این تطبیق را بسیار شدید، تاکید کرده است.

وی با بیان اینکه ملاصدرا در شواهد و اسفار تنها تعبیر را عوض نکرده، گفت: به نظر می رسد او با یک تفسیر، نگاه دیگری به قضیه داشته است؛  اولاً برخلاف معمول که دین را اصطلاح مقررات که برای بشر و آن چیزی که انبیا می‌آورده اند، تعبیر شده در جاهای مختلفی از آثار او دیده می شود که آن را توسعه داده است.

حجت الاسلام محقق داماد با بیان اینکه ملاصدرا در آثار خود جهان مسلمان است، ابراز کرد: این تعبیر تازه ای است و جهان اعم از کواکب، گیاهان و ... همه مسلمان هستند و فرق آنها در این است که دو امر به جای دو کتاب، یک تکوینی و دیگری تشریعی به کار می رود.

وی تصریح کرد: امر تکوینی مخاطب آن جهان و نظم حاکم بر جهان است (نظام اتم و احسن در اصطلاح فلسفی) و در تعبیر قرآنی سنت الله و در تعبیر فلسفی امر تکوینی است.

وی با تاکید بر اینکه یک نظام حتمی منظم و اتم و احسن بر جهان حاکم است که تخلف بر آن وارد نیست، عنوان کرد: مخاطب امر تشریعی، جن و انس است که در آنجا عصیان اتفاق می افتد و اختیار محض در آن حاکم بوده و جهل در آن راه ندارد.

حجت الاسلام محقق داماد با اشاره به اینکه ناصیه جهان در دست نظم الهی است و عصیان ناپذیر است که جهان را بر امر مستقیم هدایت می کند، ابراز کرد: ملاصدرا بشر را آزاد می داند اما سعادتش را، آن صراط مستقیم که برای جهان منظور شده و داخل مقررات خود قرار گرفته شده می انگارد که در این نظم قرار گرفته هر چند برای او اختیار قرار داده شده است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه عرفان ملاصدرا مبنی بر الهادی و المذل است، گفت: حکمت متعالیه از نظر ملاصدرا به درک شهودی و عرفان فلسفه و قرآن آمیخته است، با این تعبیر حرف ملاصدرا این است که سعادت نهایی بشر در نظام منطبق با نظام احسن و اتم است.

وی با بیان اینکه بشر باید از این صراط و مقررات عبور کند تا به کمال برسد، تاکید کرد: رسیدن به کمال وقتی رخ می دهد که انسان در گردونه مقرراتی قرار گیرد که با نظام احسن تطابق داشته و این همان نظم عمومی است.

حجت الاسلام محقق داماد نظم عمومی را به تعبیر ملاصدرا مقرراتی دانست که برای بشر منطق با مقررات جهان و حاکم بر هستی است و افزود: البته در ماده 956 قانون مدنی نظم عمومی، حقوقی است و جالب است در تغییراتی که در جمهوری اسلامی پیش آمد این موضوع دست نخورده باقی ماند.

وی در پایان یادآور شد: البته در ماده 6 آیین دادرسی مدنی ایران یک کلمه از جمهوری اسلامی به آن اضافه شده است.

گفتنی است، نوزدهمین بزرگداشت حکیم صدالمتالهین (ملاصدرا) با عنوان «فلسفه و نظم عمومی» صبح امروز پنجشنبه، 31 اردیبهشت پیش با حضور جمعی از اندیشمندان، اساتید فلسفه و فضلای حوزه در مجموعه آدینه برگزار شد.

پایان پیام/