تحریم های بانکی بر ضد ایران لغو نخواهد شد

خبرگزاری شبستان: نمایندگان ایران و 1+5 در ژنو توافق کردند که در صورت رسیدن به توافق نهایی، تحریم‌های مربوط به برنامه هسته‌ای ایران برداشته شود و حالا رویترز گزارش داده که تحریم بانک‌ها جزء تحریم‌های هسته‌ای نبوده و بنا بر این، بانک‌ها همچنان در زیر سایه تحریم باقی خواهند ماند.در ابتدای این گزارش به تجربه تلخ بانک های اروپا و آمریکا از همکاری با ایران و متحمل شدن جریمه‌های دولت آمریکا پرداخته شده و نویسنده نوشته که با وجود ذخائر عظیم نفت و گاز هم، باز بانک‌های خارجی علاقه‌ای به ورود به بازار ایران نخواهند داشت.نویسنده به اعلام آمادگی شرکت‌های نفتی بزرگ و به خصوص شرکت «شل» و علاقه شرکت‌های خدمات هوایی به ورود مجدد به بازار 80 میلیونی ایران هم اشاره کرده و نوشته: «بیش از 10 بانک که اکثر آنها اروپایی است، با تحریم‌های ایران-محور آمریکا گزیده شده‌اند و از سال 2009 تاکنون، چیزی حدود 14 میلیارد دلار جریمه داده‌اند.یک مقام ارشد بانکی آمریکا هم به شرط ناشناس ماندن در این خصوص با رویترز مصاحبه کرده و گفته: «با توجه به قوانین ضدپول‌شویی، هر کس که فکر بازگشت به ایران به سرش خطور کند، دیوانه است.»رویترز این مقاله را در خصوص روزهای پس از توافق احتمالی میان ایران و 1+5 نوشته؛ یعنی گفته که اگر تحریم‌ها هم برداشته شود، باز بانک‌ها باز نخواهند گشت.نویسنده این خبرگزاری در توجیه استدلال خود نوشته: «توافق ژنو فقط به برداشته شدن موقت تحریم‌های مربوط به پرونده هسته‌ای پرداخته بود و جمع قابل ملاحظه دیگر تحریم‌های ایران که اکثرا هم آمریکایی هستند و به دلائل حقوق بشری و حمایت ایران از شبه‌نظامیان خاورمیانه اعمال شده بودند، بر سر جای خود باقی ماند.»

تحریم‌ بانک‌ها هسته‌ای نیست

رویترز می افزاید: «وزارت خزانه‌داری آمریکا، کل نظام مالی ایران را به عنوان «نگرانی اولویت‌دار رد بحث پولشویی» شناخته و مدعی است که ایران از تروریست‌ها حمایت مالی می‌کند و با همین سیستم مالی، به دنبال سلاح کشتار جمعی است.»

بانک‌هایی که گفته‌اند به ایران نمی‌آییم

«استاندارد چارترد» یکی از بانک‌هایی است که مجوز فعالیت در ایران را دارد ولی «جولی گیبسون» سخنگوی این بانک گفته که تمایلی برای استفاده از این مجوز وجود ندارد.

استاندارد چارترد پیش از این بخاطر همکاری با ایران، «موسسه‌ای سرکش» لقب گرفته و به پرداخت 667 میلیون دلار جریمه محکوم شده بود.

در آخرین بخش‌های این مقاله به بانک‌های متمایل به همکاری با ایران می‌رسیم و نام بانک‌های هند و چین را می‌بینیم ولی نویسنده باز هم می‌گوید که مثلا بانک دولتی هند، اعلام کرده که فعلاً برای گسترش فعالیت‌ها و یا تبدیل دفترش به شعبه برنامه‌ای ندارد.

بانک «نور» دوبی هم که پیش از این با ایران همکاری می‌کرده، به ماجرای بیرون کشیدن پول‌های خود از ایران پس از اعمال تحریم‌های آمریکایی اشاره می کند و یکی از مسئولانش به رویترز گفته: «هزینه زیر پا گذاشتن تحریم‌ها بالاست و کسی چنین ریسکی را به جان نمی‌خرد.»[i]

تحلیل :

آمریکا و اتحادیه اروپا همواره در مناسبات خود با دیگران ، با توجه به جایگاه و قدرت اقتصادی خود همیشه از تحریم های اقتصادی به عنوان ابزاری برای به زانو در آوردن طرف مقابل استفاده کرده اند .تمامی اهتمام آمریکا از ابتدای توافق ژنو بوده است که منابع مالی بلوکه شده ایران به شکل محاسبه شده و مدیریت شده‌ای وارد ایران شوند و حتی زمینه‌های مصرف و هزینه‌های آن نیز مشخص شوند. حال با کدام توجیه، مقامات آمریکایی‌ باید اجازه دهند منابع مالی بلوکه شده به طور یک جا وارد ایران شده و موانع بازرگانی و مالی و تجاری ایران برداشته شود؟ این منطق نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها (مقامات کاخ سفید) اگرچه اصرار دارند و نیازمند توافق هسته‌‌ای با ایران هستند ولی در بهترین شرایط مذاکراتی که طرف ایرانی هم بر حقوق حداکثری اصرار نورزد، نمی‌توانند تحریم‌های ایران و محدودیت‌های مالی، بانکی وبازرگانی ایران را یکجا لغو و یا در سطح وسیعی بردارند. آنچه مطلوب آمریکاست اینکه تمامی تعهدات ایران در هر توافق هسته‌ای باید معادل یک بخش از امتیازات محدود و قطره چکانی در بخش مالی قرار گیرد.یعنی اگر در یک سال و نیم پس از توافق ژنو اجازه آزاد شدن ۷ میلیارد دلار به پول‌های بلوکه شده ایرانی را دادند، نمی‌توانند در توافق جامع و نهایی با ایران، به چیزی مثلا بیش از ۱۰ میلیارد دلار در سال اجازه آزاد شدن بدهند. آنچه توسط آمریکایی‌ها تحت عنوان لغو و یا تعلیق تحریم‌ها پس از اجرای تعهدات ایران بیان می‌شود، امکان عملی اجرایی شدن ندارند چراکه با مصالح و منافع راهبردی آمریکا در تضاد خواهند بود. یعنی حتی اگر ایران در ابتدا همه تعهدات خود را در یک توافق احتمالی به اجرا بگذارد، طرف آمریکایی و غربی نمی‌توانند، تیشه به ریشه منافع اقتصادی راهبردی و نظام منطقه‌ای هم پیمان خود بزنند. لذا بدیهی است که نگاهی تاکتیکی به مذاکره با ایران داشته باشند و یا نسبت به اجرای تعهدات خود، واقعا مسئولانه و کاملا منطبق با توافق با طرف ایرانی عمل کنند. تحریم اقتصادی برای آمریکا و غرب یک ابزار راهبردی برای تسلیم کردن طرف‌های سیاسی و بین‌المللی است که نباید با خوش‌بینی به هر گونه توافقی با آمریکا، انتظار لغو و برداشته شدن تحریم‌ها را داشت.[ii]

نویسنده : بهنام خسروی