حجت الاسلام علیرضا قائمی نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان در پاسخ به این سوال که چه ارتباطی میان تدوین الگوی پیشرفت و علوم انسانی وجود دارد و آیا اساسا تدوین و اجرای این الگو بدون تحول علوم ممکن است، اظهار کرد: اگر قرار بر تحول علمی باشد، مشخص است که این مساله باید مبتنی بر پایه های علمی باشد.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه بدون مبانی علمی، تحول علوم انسانی امکانپذیر نیست، گفت: باید این مبانی را در علوم انسانی جستجو کرد و نگاهی که به جامعه، انسان ها، تبیین ها، تهدیدها و ... بر این اساس صورت می گیرد، اهمیت فوق العاده ای دارد.
حجت الاسلام قائمی نیا با بیان اینکه بنابراین تحول در جامعه بدون تحول در علوم انسانی و الگوی پیشرفت محقق نمی شود، تصریح کرد: لذا باید ابتدا تحول در علوم انسانی رخ دهد، سپس ادامه مسیر داد.
مولف کتاب "تجربه دینی و گوهر دین" بیشترین مطالبی که در زمینه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت منتشر می شود را ایده آلی یا انتزاعی دانست و عنوان کرد: اگر می خواهیم در این حوزه اتفاقی رخ دهد، باید بر اساس واقعیت های جامعه پیش رویم.
وی ابراز کرد: طبیعی است علوم انسانی با ابعاد مختلف انسان به ویژه از بُعد اجتماعی سر و کار دارد و تئوری ها و تبیین هایی را در این زمینه ارائه می دهد و بدون این تئوری ها نمی توان تحولی در عرصه اجتماع به وجود آورد و حتی پیشرفتی حاصل کرد و در حقیقت این موارد اساس و مبانی تحول است.
حجت الاسلام علیرضا قائمی نیا با بیان اینکه نسبت علوم انسانی با توسعه از دو جهت قابل بررسی است، اذعان کرد: نخست فراهم کردن مبانی نظری و دوم راهکارهایی که پیشنهاد داده می شوند.
وی علوم انسانی را علوم کاربردی خواند و عنوان کرد: این علوم انتزاعی و نظریه صرف نیستند، بنابراین از دو هر دو جهت یاد شده در این راستا باید اهتمام خاص داشته باشیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چالش موجود در بحث تحول و پیشرفت را انتزاعی و نظری صرف دانستن مسائل آن دانست و بیان کرد: از جهت دیگر این علوم با واقعیت های موجود در جامعه در بیشتر موارد انطباق ندارد.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که بایسته های تحقق این الگو از منظر تولید علم و زمینه سازی های فکری اندیشه ای چه مواردی را شامل می شود، به شبستان گفت: از این زاویه به موضوع نگاه کردن، مشکلی را رفع و حل نمی کند و شاید نتوان اهداف کلی آن را به این صورت تعریف کرد.
حجت الاسلام قائمی نیا تاکید کرد: به دلیل آن که به اهداف و بایسته های این موضوع دو صورت نگاه می توان داشت؛ نخست غیر زمانی و دوم مقطعی؛ در این میان لازم است بایسته های خود را مقطعی تعریف کرد و که قطعا به طور ناگزیر با آزمون و خطا پیش خواهیم رفت و نمی توان به این مساله ایده آلیستی نگریست و باید بایسته های مقطعی در حوزه های مختلف تعریف شود تا پیشرفت داشته باشیم هم در سطح علمی، هم نظری و هم عملی و کاربردی.
وی با بیان اینکه مشکل اصلی و اساسی جامعه ما این است که علم هنوز جایگاه خود را ندارد، بیان کرد: رفتار اجتماعی ما را علم می تواند هدایت کند و تعاملات اجتماعی، سیاسی و ... ما نیز در سایه علم رقم خواهد خورد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه با اشاره به اینکه در این راستا باید جامعه جایگاه علم را پیدا کند، اضافه کرد: علم یک مساله شعاری و حتی شوخی آمیز نیست، بلکه واقعیت است و وقتی پیشرفت حاصل می شود که علم متناسب با آن وجود داشته باشد.
وی با بیان اینکه بنابراین باید سیاستگذاری ها در وهله اول مورد توجه قرار گیرد، تصریح کرد: در این راستا باید دو نکته را مورد توجه قرار داد؛ نخست علم و اخلاق و دوم تعاملی که این دو با یکدیگر دارند باید مبنای پیشرفت قرار گیرد.
حجت الاسلام قائمی نیا تاکید کرد: اگر جامعه ما می خواهد پیشرفت همه جانبه داشته باشد، هم باید جامعه علمی به تمام معنا شکل گیرد و هم یک اخلاق متناسب با فرهنگ اسلامی، در غیر این صورت هیچ گاه نمی توان شاهد تحولی مثبت بود و آن را انتظار داشت بنابراین باید از این نقطه آغاز به کار کرد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان یادآور شد: در حقیقت فرهنگ جامعه ارتباط مستقیم با علم دارد و علمی بودن و اخلاقی بودن، مکمل یکدیگر است که در در مرحله نخست باید مواد لازم در در پیشرفت جامعه رقم بزنند.
پایان پیام/
نظر شما