ارائه اسناد تخلف یکی از ناشران کتب دانشگاهی/ بحران بازار کتابهای خارجی در ایران چیست؟

به گزارش خبرنگار ادبیات شبستان، علیرضا ربانی، مدیر مسئول انجمن ناشران بین الملل ایرانیان در نشستی خبری به فلسفه شکل گیری نمایشگاه کتاب تهران از ابتدا اشاره کرد و گفت: هدف اصلی از این نمایشگاه تامین کتابها و منابع مورد نیاز دانشگاه‌های کشور بود. آن زمان امکان تامین ارز لازم در این خصوص وجود داشت و به تناسب برای اعضای هیئت علمی دانشگاهها، دانشجویان و سایر پژوهشگران در مراکز علمی مقادیری ارز اختصاص می یافت و خرید کتاب هم تا دوره ششم نمایشگاه کتاب تهران، به صورت ثبت سفارش انجام می شد. به عنوان نمونه ناشران خارجی کتابهایشان را می آوردند و به صورت متمرکز آنها را توزیع می‌کردند یعنی به عبارت بهتر حجم زیادی از کتابها به نمایشگاه می آمد و در همین نمایشگاه هم باید خریداری می شد اما بعد از چند سال که بعضی از وزارتخانه ها احساس کردند امکان صرف بودجه هایی برای تامین یارانه این بخش را ندارند این یارانه تنها منحصر به یارانه‌ای شد که وزارت ارشاد به کتابهای عرضه شده در نمایشگاه اختصاص می داد.

وی با بیان اینکه از دوره 25 نمایشگاه یارانه این بخش قطع شد، توضیح داد: این مسائل باعث شد که در نمایشگاه بیست و ششم و بعد از آن، حجم فروش کتابهای علمی خارجی در نمایشگاه به یک دهم کاهش پیدا کند. بعد از سال ۹۰ که به یکباره قیمت ارز چند برابر شد، حجم خرید کتابهای خارجی به ویژه کتابهای اورجینال به شدت کاهش یافت و از طرف دیگر ما شاهد رشد افست کتابهای خارجی شدیم، کتابهایی که کپی رایت آنها رعایت نمی شد و عمدتا هم از سوی ناشران دانشگاهی، افست و توزیع می شدند.

مدیرمسئول انجمن ناشران بین الملل ایرانیان بیان کرد: ما در این مقطع شاهد بهره گیری برخی از تشکل ها از یارانه بخش بین‌الملل بودیم به طور مثال چندین سال نمایشگاه‌هایی که انجمن ناشران دانشگاهی  برگزار می کرد، با یارانه ای که ارشاد پرداخت می کرد پرداخت می شود.

ارائه اسناد تخلف یکی از ناشران کتب دانشگاهی

وی در ادامه به ارائه مدارکی در خصوص تقلب یکی از همین ناشران و کلاهبرداری از مشتریان اشاره کرد و گفت: این ناشر ویراست سوم کتاب دایره المعارف (فرهنگ لغت) با عنوان اصلی longman-dictionary -of-contemporary-english به جای ویراست پنجم آن عرضه کرده است. در واقع این ناشر کتاب اخیر را با استفاده از یارانه ای که به او تعلق گرفته و بدون مجوز، تکثیر و به جای نسخه اورجینال آن را عرضه کرده است این در حالی است که ویراست چهارم این کتاب با ۲ سی دی و ویراس پنجم آن با یک دی وی دی تا آن زمان منتشر شده بود. به علاوه اینکه تعداد مدخل های کتاب اصلی ۴۵ هزار عنوان بیشتر از کتاب قدیمی بود که او به جای اصلی عرضه کرده بود؛ تعداد صفحات کتاب اصلی هم ۲ هزار و ۴۶۰ صفحه بوده در حالی که نسخه عرضه شده از سوی این ناشر ۱۶۶۰ صفحه دارد.

ربانی در ادامه خاطرنشان کرد: این ناشر با تقلبی که انجام داد، جلد کتاب ویراست پنجم این فرهنگ لغت را به شیوه ای که بسیار هم ناشیانه بود روی جلد ویراست سوم کتاب چسباند و آن را با عنوان تازه ترین ویراست فرهنگ لغت longman عرضه کرد! این فرهنگ لغت از سوی انتشارات «شهراب»  (متعلق به علی اکبر تورانیان) در نمایشگاه عرضه شده بود.

وی همچنین توضیح داد: بعد از چنین اتفاقاتی وزارت ارشاد اعلام کرد که حاضر نیست یارانه کتابهای داخلی را به کتابهای خارجی اختصاص دهد و از همین رو امسال وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد به این موضوع ورود کردند و مجموعا ۱۲ میلیارد تومان (۱۰ میلیارد سهم دانشگاه آزاد و ۲ میلیارد سهم وزارت بهداشت) به این بخش اختصاص پیدا کرد البته شرایطی برای ارائه این یارانه تعیین شد که از جمله آن محرز شدن اصالت کتاب و تازگی چاپ آن بود؛ این یارانه فقط به کتابهای چاپ سال ۲۰۱۰ تعلق می گیرد. تا این لحظه حدود ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان از کل این رقم (۱۲ میلیارد تومان) هزینه شده که از این میزان، حدود ۴۷۰ میلیون تومان سهم وزارت ارشاد بوده است.

مدیرمسئول انجمن ناشران بین الملل ایرانیان با تاکید بر تخلف آشکاری که از سوی برخی ناشران دانشگاهی به همین صورت انجام می شود، گفت: عده ای از ناشران دانشگاهی ادعا می‌کنند که دولت نباید این یارانه را به ناشران خارجی بدهد چرا که آنها (ناشران دانشگاهی داخلی) خود می توانند کتابهای اروجینال را در داخل کشور تکثیر کنند. اولا تکثیر این کتابها علاوه بر اینکه این عمل یک تخلف آشکار است، خلاقیت خاصی نمی خواهد. مساله مهم دیگر این است که بسیاری از کتابهای خارجی اورجینال امکان دسترسی به سایت هایی را که تغییرات روز در کتابهای علمی را اعمال می کنند، فراهم می آورند و این مسئله برای دانشگاههای ما امری بسیار حیاتی است.

وی افزود: ناشران دانشگاهی می گویند که این سوبسید باید به ما تعلق گیرد نه ناشران خارجی در حالی که اساسا سوبسیدی به ناشران خارجی تعلق نمی گیرد بلکه این دانشگاههای ما هستند که از این یارانه بهره مند می شوند.

مدیرمسئول انجمن ناشران بین الملل ایرانیان در توضیح دلیل انتقاد برخی افراد از نحوه برپایی بخش بین الملل نمایشگاه کتاب تهران نیز گفت: احتمالا این دوستان  احساس می کنند که فروش لازم را در بخش خود ندارند و می خواهند بدانند همکاران دیگرش چکار کرده اند که فروششان بهتر شده است.

وی در پایان تاکید کرد: عرضه کتابهای افست در نمایشگاه کتاب تهران بحرانی برای بازار کتابهای خارجی در ایران است.

پایان پیام/