مهمترین تهدید برای منطقه دوقطبی شدن مذهبی است

به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، همایش "نظام جهانی در حال تغییر؛ فرصت ها و تهدیدها" صبح امروز دوشنبه، 21 اردیبهشت با حضور جمعی از اندیشمندان، اصحاب رسانه از سوی معاونت بین الملل سازمان بسیج مستضعفین در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد.

بر اساس این گزارش، محمدباقر خرمشاد، دبیر علمی همایش نظام جهانی در حال تغییر؛ فرصت ها و تهدیدها با بیان اینکه ترجیح می دهم به جای سخن گفتن به طرح سلسله سوالاتی بپردازم، گفت: سوال اینجاست آیا در عنوان همایش آنچه به عنوان مفروض گرفته شده یعنی اینکه نظام جهانی در حال تغییر است، درست و صحیح محسوب می شود یا خیر؟ و سوال بعدی آن است که تغییر در نظام جهانی –به شرط آنکه قبول کنیم این تغییر هست و شروع شده- از چه زمانی آغاز شده است و چرا این پروسه پس از فروپاشی دو قطب قوی جهان تا این اندازه طولانی شده و چه آثاری دارد.

وی در ادامه با طرح این پرسش که لازمه و لوازم شکل گیری نظام جدید برای جهان امروز چیست، افزود: در این راستا باز هم با سوالاتی همچون آیا درست است نظم های جهانی پس از جنگ های بزرگ و آشوب شکل بگیرد؛ اگر این موضوع درست باشد آیا باید منتظر جنگ های بیشتر و بزرگ تر برای رسیدن به نظام جهانی جدید باشیم؛ آیا بی ثباتی های گسترده فعلی در مناطق مختلف جهان به ویژه جهان اسلام ناشی از طولانی شدن دوره گذار است و چرا پس از فروپاشی یک قطب از جهان دوقطبی در سال های 1990 و 91 جهان دوقطبی نماند و تک قطبی هژمونی نشد، سوالات خود را ادامه داد.

خرمشاد با بیان اینکه آیا اساسا می توان جهان امروز را تک قطبی اداره کرد و اگر فرض کنیم جهان تک قطبی امن و عادل خواهد بود آیا این جهان می تواند باثبات نیز باشد؛ روندهای جهانی در طی 25 سال گذشته (ربع قرن) که در دوران گذار شاهد آن بودیم حرکت به سوی چه نظمی را نشان می دهد؛ یک نظم تک قطبی یا چندقطبی یا بازگشت به قطب گذشته یا روندهای دیگر.

وی با طرح این سوال که آیا مطلب درست است که جهان پس از فروپاشی نظام دوقطبی برای چند سال تک قطبی و بعد چند تک قطبی شد، عنوان کرد: این سوالات، سوالات مهمی است که پاسخ به آنها تعیین کننده موضع گیری هر کشوری است.

به گفته وی، طرح سوالاتی همچون آیا نظم مبتنی بر نهادهای بین المللی که پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت همچنان ارزش های آن دارای ثبات است یا دچار تغییر شده و آیا تروریسم به عنوان دولت نیابتی در نظام جهانی فعلی قوت می گیرد یا خیر و آیا این پدیده یعنی تروریسم محدود به خاورمیانه می شود یا مناطق بعدی همچون جنوب شرق آسیا، مرزهای چین، روسیه، اروپا و ... را هم دربر خواهد گرفت از جمله سوالات دیگری که در خصوص عنوان این همایش مطرح می شود.

به گزارش شبستان، دبیر علمی همایش "نظام جهانی در حال تغییر؛ فرصت ها و تهدیدها" با طرح سوال همچون آیا نظم یا سلسله نظام جهانی امروز با توجه به اتفاقاتی که در حال وقوع است می تواند همچنان پایدار باشد، تصریح کرد: سلسله بعدی سوالات من به بخش دوم عنوان همایش یعنی فرصت ها و تهدیدها باز می گردد که در این راستا از محافل علمی و آکادمیک انتظار می رود به این سوالات پاسخ داده و دولتمردان ما بر اساس آن خط مشی خود را تعیین و تصمیم سازی کنند.

وی در ادامه طرح سوالات خود بیان کرد: با توجه به بحث دوم عنوان همایش سوالات دیگری همچون آیا اصل نظام جهانی در حال تغییر برای جمهوری اسلامی ایران یک فرصت است یا تهدید و با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران با شعار نه شرقی نه غربی در نظام دوقطبی گذشته که شرقی و غربی بوده این دوران گذار برای آن فرصت است یا تهدید، مطرح می شود.

خرمشاد با تاکید بر اینکه یکی از دغدغه های جمهوری ما در نظام دوقطبی گذشته شکل دادن به قطب سومی از قدرت در جهان اسلامی بود، آیا این دوران گذار فعلی فرصتی برای جمهوری اسلامی ایران و تحقق آرمان یادشده تلقی می شود یا خیر، اظهار کرد: آیا جمهوری اسلامی ایران با همه گذشته تاریخی خود می تواند طرفدار جهانی با نظم تک قطبی باشد و حتی ایران با همه موقعیت ژئوپولتیک، تاریخی و ژئواستراتژیک خود می تواند تن به نظام تک قطبی دهد یا خیر؟

وی افزود: آیا جهان تک قطبی در تمامی اقسام اعم از تمدنی، سیاسی گزینه مناسب تری برای تعیین منافع ایران نخواهد بود و آیا منطقه گرایی های موجود فرصتی برای جمهوری اسلامی ایران در گذار فعلی محسوب نمی شود؟

وی در ادامه با طرح این سوال که چگونه جمهوری اسلامی ایران می تواند از فرصت موجود استفاده کند، گفت: در نظم چندقطبی چند تمدنی به مثابه یکی از گزینه های دارای قوت برای آینده جهانی، جایگاه ایران در قطب تمدنی – اسلامی چگونه باید باشد و خواهد بود و آیا جمهوری اسلامی ایران چگونه می تواند از سرمایه اسلام سیاسی یا بیداری اسلامی در قطب تمدن استفاده کند و اینکه هم اکنون در نظام جهانی در حال تغییر تهدیدهایی که متوجه جمهوری اسلامی ایران است، کدام بوده و در این نظام فرصت هایی که در اختیار نظام جمهوری اسلامی ایران خواهد بود، کدام است؟

خرمشاد اظهار کرد: همچنین سوالات دیگری در این راستا مطرح می شود که می توان به سوالاتی همچون کدام یک از روندهای جهانی موجود برای ایران فرصت یا تهدید تلقی شده و کدام یک از روندهای منطقه ای موجود برای ایران فرصت یا تهدید تلقی خواهد شد، همچنین بی ثباتی ها و درگیری های موجود در منطقه برای ما فرصت است یا تهدید و اینکه جمهوری اسلامی ایران چگونه می تواند تهدیدات موجود را (در صورت وجود) به فرصت تبدیل کند، اشاره کرد.

دبیر علمی همایش نظام جهانی در حال تغییر؛ فرصت ها و تهدیدها در پایان سوالات مطرح شده اینچنین نتیجه گرفت و گفت: در این راستا هشت گزاره مطرح می شود که به نظر می رسد نخستین آن روندهای موجود اعم از جهانی و منطقه ای در مسیر شکل دادن نظام بین الملل آینده، حرکت به سمت نظام چندقطبی را تعیین می کند و دوم آنکه تامین نظم ثبات دار که بسیار مهم است در یک نظام چندقطبی کار ساده ای نبوده و نیاز به طراحی و تفاهم جدی دارد، است؛ اگر گزینه راهبردی جمهوری اسلامی ایران نظام چندقطبی باشد و 2 گزاره پیشین را تعیین کنیم و اگر نظام چندقطبی به ویژه نظام قطبی چندتمدنی، باید ایران با همسویان خود گزینه ائتلاف های پویا را داشته باشد؛ بدیهی است این این انتخاب و ائتلاف ها به معنای نفی تعامل با دیگران نیست اما خردگرایی و خردورزی ایجاب می کند گزینه مطلوب تقویت شود.

وی در ادامه با اشاره به گزاره چهارم بیان کرد: در این عرصه جمهوری اسلامی ایران فرصت های مناسبی برای ایفای نقش برجسته در قطب تمدنی اسلامی دارد و گزاره پنجم مطرح می کند جمهوری اسلامی ایران به مثابه یک قدرت منطقه ای در کنار تهدیدهای ایجاد شده از سوی رقبای بین المللی از اهرم های خوبی برای تثبیت خود در روند منطقه گرایی در جهان برخوردار است.

خرمشاد اذعان کرد: اما گزاره ششم مطرح می کند جایگاه خوب و نقش و سهم خوب دادنی نیست بلکه گرفتنی است که باید برای آن مقاومت کرده و قدرت ریسک داشت و هزینه به خرج داد و هوشیار بود و برنامه ریزی کرد.

خرمشاد با تاکید بر اینکه در این راستا از فرصت سوزی به شدت باید پرهیز کرد، گفت: گزاره بعدی بیان می کند از مهمترین قوت های جمهوری اسلامی ایران در این عرصه توان انقلابی و مهمترین نقطه ضعف آن توان اقتصادی است که از آن ضربه خورده است.

وی یادآور شد: مهمترین فرصت و قوت ایران پس از جنگ تحمیلی هشت ساله دیده می شود که دست روی دست نگذاشت تا ضعیف و بلعیده شود بلکه امروز ایران قدرت منطقه ای بالفعل و خودبنیاد است و این فرصتی است که باید آن را به رسمیت شناخت که البته به معنای حذف دیگران نیست.

دبیر علمی همایش نظام جهانی در حال تغییر؛ فرصت ها و تهدیدها در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: اما گزاره هشتم که باید مورد توجه بسیار قرار گیرد آن است که مهمترین تهدید در این عرصه دوقطبی شدن منطقه و جهان اسلام به شیعه و سنی است که نباید از کنار آن به سادگی عبور کرد.

پایان پیام/