لایحه نظارت کنگره بر توافق هسته‌ای «فاجعه‌بار» است

خبرگزاری شبستان: روزنامه آمریکایی «واشنگتن‌پست» در گزارشی به لایحه «بازنگری توافق هسته‌ای» «باب کورکر» رئیس کمیته روابط خارجی سنا اشاره کرد که قرار است هفته جاری در سنا به رأی گذاشته شود. این لایحه مذکور، «باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا را موظف می‌کند قبل از امضای هرگونه توافق نهایی هسته‌ای با ایران، متن توافق را در اختیار کنگره قرار دهد تا به مدت 30 روز آن را مورد بررسی قرار دهند.این روزنامه گزارش کرد که این یک لایحه وحشتناک است که تقریباً تضمین می‌کند که کنگره می‌بایست مهر تأیید نهایی را بر هرگونه توافق نهایی هسته‌ای اوباما با ایران بزند.واشنگتن‌پست سپس ادامه داد که دلیل فاجعه‌بار بودن آن ساده است: لایحه مشترک «کورکر-کاردین» به جای آنکه کنگره را ملزم کند به طور مثبت هرگونه توافق هسته‌ای اوباما-ایران را قبل از اجرایی شدن، تأیید کند، به گونه‌ای تنظیم شده است که شرایطی را فراهم می‌آورد که توافق با ایران اجرایی ‌می‌شود؛ مگر آنکه کنگره از آن رضایت نداشته باشد.این روزنامه آمریکایی سپس به تفاوت این دو شرایط بالا پرداخت و نوشت، رأی مثبت کنگره، اوباما را ملزم می‌کند تا اکثریت دو مجلس نمایندگان و سنا را ترغیب کند که این توافق هسته‌ای با ایران را تأیید کنند و اگر اوباما موفق به چنین کاری نشود، رسماً توافقی در کار نخواهد بود اما لایحه کورکر طوری تنظیم شده است که بار مسوولیت بر دوش مخالفان با توافق هسته‌ای در کنگره می‌افتد زیرا مخالفان کنگره نه تنها مجبورند اکثریت نمایندگان کنگره را ترغیب کنند که با توافق ایران مخالفت کنند بلکه می‌بایست برای از بین بردن توافق هسته‌ای ایران، تعداد مخالفانی بیش از اکثریت لازم در مجلس نمایندگان آمریکا و سنا را جلب کنند.طبق این گزارش، لایحه کورکر به منتقدان کنگره اجازه می‌دهد علیه توافق هسته‌ای با ایران رأی دهند اما اوباما می‌تواند این لایحه را وتو کند و مجدداً آن را به کنگره بازگشت دهد. در چنین موقعیتی مخالفان با توافق هسته‌ای به دو سوم آراء مجلس نمایندگان و سنا برای غلبه بر حق وتو اوباما نیاز دارند که هیچ شانسی برای وقوع چنین چیزی وجود ندارد.واشنگتن‌پست نوشت، اوباما قادر خواهد بود ادعا کند که کنگره تحت روشی که خودش به وجود آورده است، توافق نهایی را مورد بازبینی قرار داده است و نتیجه بازنگری این بوده که توافق برای اجرا تأیید شده است.این روزنامه آمریکایی در پایان نتیجه‌گیری کرد که لایحه بازنگری توافق هسته‌ای ایران در واقع یک لایحه فاجعه‌بار است.[i]

معرفی باب کورکر :

کورکر یکی از حامیان اصلی فشار به ایران و اعمال تحریم های جدید است. کورکر به همراه سناتور لیندسی گراهام (جمهوری خواه از کارولاینای جنوبی) در نوامبر 2013 لایحه ای را پیشنهاد داد که براساس آن رئیس جمهور ظرف سه روز باید هرگونه توافق جامع احتمالی با ایران را برای بررسی به کنگره بفرستد و کنگره ظرف مدت 15 روز جلسات استماع در این رابطه برگزار خواهد کرد و 15 روز دیگر هم برای صدور قطعنامه مخالفت فرصت خواهد داشت. اگر رئیس جمهور متن توافق را به کنگره نفرستد یا قطعنامه مخالفت را تصویب نکند، آن وقت تحریم های لغو شده قبلی هم بازخواهند گشت.

بر اساس این طرح ، کنگره می تواند توافق جامع هسته ای با ایران را پیش از اجرایی شدن بلوکه کند و اجازه اجرایی شدن آن را ندهد.بررسی این طرح به دلیل نگرانی دموکرات ها، در آینده انجام خواهد شد.طرح باب کورکر اختیارات کنگره را در برخورد با برنامه هسته ای ایران افزایش می دهد.بر اساس این طرح کنگره حق دارد مفاد و مواد سخت گیرانه تری علیه توافق هسته ای جامع ، تصویب کند.

سناتور کورکر سال 2013 پس از ارائه لایحه پیشنهادی اش گفته بود: «بسیار مهم است که سنا در بحث مربوط به مذاکرات بر سر برنامه هسته ای غیرقانونی ایران نقش داشته باشد و فشارها علیه این کشور را ادامه دهد. بسیاری از ما درباره توافق موقت که در ژنو به دست آمد نگران هستیم، چون اهرم های فشار ایالات متحده در آن کاهش یافت. در نتیجه این توافق موقت می تواند منجر به توافق نهایی شود که به فعالیت های غنی سازی ایران مشروعیت می بخشد، امری که ناقض قطعنامه های متعدد شورای امنیت سازمان ملل است.»

کورکر تا قبل از ورودش به سنا در سال 2007 هیچ گونه تجربه ای در زمینه سیاست خارجی نداشته است، اما در این سال ها به 64 کشور سفر کرده است. کورکر تا قبل از انتصاب به عنوان رئیس کمیته روابط خارجی سنا، عضو بلندپایه این کمیته بود. کورکر از حامیان جنگ عراق محسوب می شود و با وجود سرخوردگی مردم از این جنگ همچنان از ادامه آن حمایت می کرد. وی معتقد بود هرگونه خروج نیروهای نظامی ایالات متحده از عراق باید منوط به بهبود شرایط این کشور باشد. به همین دلیل مخالف خروج نیروها از عراق بود.

کورکر موافق فشار بیشتر به روسیه به خاطر اقدامات تهاجمی اش در اوکراین است. کورکر معتقد است که روسیه باید رفتارش را اصلاح کند و ایالات متحده نمی تواند اجازه دهد که این کشور در ادامه تجاوز خود موفق باشد و باید بهای سنگینی پرداخت کند. کورکر یکی از طراحان لایحه افزایش تحریم های روسیه و کمک نظامی 350 میلیون دلاری به اوکراین بود.

سناتور باب کورکر، سناتور ارشد جمهوری‌خواه به توافق لوزان واکنش نشان داده و گفته که کنگره منتظر شنیدن جزئیات است و تواف نهایی باید از فیلتر این نهاد رد شود.در بیانیه وی آمده است: «این امری مهم است که ما منتظریم جزئیات دقیق بیانیه امروز را ببینیم ... اگر توافق نهایی حاصل شد، مردم آمریکا میبایست از طریق نمایندگان منتخب خود، توافق را بررسی کنند تا ببینند که آیا توافق تهدید ایران هسته‌ای را حذف کرده است.»

گفتنی است سنای آمریکا دو طرح جدی برای تشدید رژیم تحریم ها علیه ایران دارد:

۱ - طرح "مارک کرک ، رابرت منندز": طبق این طرح باید تحریم های مشروط علیه ایران تصویب شوند.

۲ - طرح " باب کورکر ، لیندسی گراهام": بر اساس این طرح هرگونه توافق احتمالی با ایران باید در کنگره "مجلس نمایندگان " تصویب شود.‎مارک کرک و رابرت منندز در طرح خود پیشنهاد داده اند تحریم ها علیه بخش انرژی ایران در صورت عدم نیل به توافق جامع تا تیر ماه ، تشدید گردد.گفتنی است علی رغم اینکه مقامات دولتی و دیپلماتهای ارشد آمریکایی خواهان همراهی کنگره و سنا با مذاکرات و عدم وضع تحریم های جدید ضد ایرانی شده اند ، اما کنگره و سنا که اکنون در اختیار جمهوری خواهان است به این سخنان توجهی ندارد و خواهان تشدید رژیم تحریم ها علیه ایران هستند. ‎

انتخابات میان دوره ای آمریکا و روی کار آمدن جمهوری خواهان:

شکست مذاکرات هسته ای ، تمام انتقادات جمهوری خواهان علیه دولت دموکرات اوباما را صحیح می نمایاند. به عبارت دیگر ، کاخ سفید در سال 2016 دیگر نمی تواند میزبان یک دموکرات باشد.زیرا اوباما نمی تواند ادعا کند که مساله هسته ای ایران را حل کرده است.حمایت لابی اعراب ، یهود و جنگ سالاران از گزینه ی جمهوری خواه ، آینده دموکرات ها را در انتخابات سال 2016 به شدت تیره و تار می کند.چنانچه در انتخابات میان دوره ای سال گذشته میلادی، دموکرات ها و هم حزبی های ساکنان کاخ سفید، رقابت را به رقبای جمهوی خواه خود واگذار کردند و در کنگره و سنا در اقلیت قرار گرفتند.به این ترتیب اوباما در موضوع هسته ای ایران ، لایحه خط لوله کی استون و مساله مهاجرت ، دیگر حمایت دموکرات ها را در اختیار ندارد.

در مساله ی هسته ای ایران ، جمهوری خواهان ، خواستار تشدید رژیم تحریم ها علیه ایران هستند ، حال آنکه دولت آمریکا معتقد است این تحریم های جدید ، آمریکا را به انزوا می کشاند ، مذاکرات را وارد بن بست می کند و نقض توافق موقت ژنو است. دموکرات ها اکثریت سنا را از دست دادند و در کنگره بیش از پیش در اقلیت قرار گرفتند.در این فضا با توجه به مخالفت جمهوری خواهان با سیاست خارجی اوباما در قبال بحران اکراین، بحران سوریه، مذاکرات صلح اعراب و اسرائیل و رسوایی کشته شدن سفیر آمریکا دربنغازی، موفقیت در مذاکرات هسته ای با ایران میتواند به کمک اوباما و حزب دموکرات وی بیاید.او می تواند ادعا کند که یکی از مهمترین مسائل روابط خارجی آمریکا را حل و فصل کرده است.به این ترتیب بدیهی است که وی خواهان توافقی با ایران است که جمهوری خواهان را راضی کند و این نشان دهنده نیاز وی به یک «توافق»است.پس اوباما باید به ایران امتیازات لازم را بدهد. بنابراین هیئت ایرانی باید لغو تحریم های یکجانبه کنگره و کاخ سفید را تا پایان زمان ریاست جمهوری اوباما، از تیم آمریکایی بعنوان امتیاز درخواست کند.

نتیجه گیری:

جمهوری اسلامی ایران بر طبق موازین و حقوق بین الملل بارها اعلام کرده است که در مذاکرات هسته ای و در صورت حصول توافق نهایی ، دولت آمریکا مسئول اجرای تعهدات ایالات متحده است.هرگونه سنگ اندازی کنگره، دست دولت آمریکا را در مذاکرات می بندد و باعث مقابله به مثل ایران و احتمالا شکست مذاکرات می شود.شکست مذاکرات ، نه تنها باعث فروپاشی توافق ژنو می شود ، بلکه کل مذاکرات هسته ای و توافق جامع احتمالی را هم در معرض خطر قرار می دهد.این موضوع مسلما به نفع آمریکا نیست ؛ زیرا این کشور گزینه دیگری به جز میز مذاکره ندارد و اگر قرار باشد امتیازی را هم از ایران بگیرد ، اخذ این امتیاز فقط و فقط در مذاکره آن هم با دادن امتیاز متقابل و برابر ممکن خواهد شد.آمریکا برای حفظ توافق ژنو هم که شده باید مذاکره کند ، چون در غیر این صورت ، منافع این کشور در توافق ژنو نیز نابود خواهند شد.