حجت الاسلام والمسلمین ابراهیم منهاج دشتی پژوهشگر نهج البلاغه در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در قم، عنوان کرد: زمانی که امام علی (ع) به حکومت رسید، جامعه پر از فتنه و آشوب بود، آن آشوب‌هایی که عمدتا در زمان خلافت عثمان بروز یافته بود و جامعه بسیار متشنج بود.
نویسنده کتاب «نهج البلاغه موضوعی» اظهار داشت: زمانی که مسلمانان، ایران، شام و مصر را فتح کردند، مسلمانان حالت توفق بر ملت‌ها پیدا کردند، به گونه‌ای که مدینه به عنوان پایتخت بزرگ اسلامی بود و جامعه اسلامی گسترش چشمگیری یافته بود.
حجت الاسلام والمسلمین منهاج دشتی تصریح کرد: در زمان پیامبر، بیت‌المال به صورت مساوی بین مردم تقسیم می‌شد که این مسأله در زمان خلیفه اول و دوم نیز رعایت می‌شد، اما در اواخر عمر خلیفه سوم که فتوحات زیاد شده بود و افراد گوناگونی به مدینه آمده بودند، به سران انصار و مهاجرین و فرماندهان لشکر امتیازاتی از بیت المال داده شد.
وی افزود: البته در قرآن کریم، آیاتی در تمجید و فضیلت انصار و مهاجرین به خاطر هجرت و جهاد آمده است، اما این امتیاز جنبه معنوی دارد و از نظرمادی هیچ امتیازی به آنان تعلق نگرفته است و بر حسب ظاهر هیچ تفاوتی با دیگر مردم نداشتند.
این پژوهشگر دینی گفت: این امتیازات معنوی به تدریج مبنای امتیازات مادی قرار گرفت و به صورت مادی درآمد، همان گونه که قرآن کریم، درباره امت‌های گذشته به عنوان ملأ به معنای اشراف یاد می‌کند، جمعی از مسلمانان به صورت اشراف و بزرگان درآمدند و در جامعه طبقه اشرافی ایجاد شد.
حجت الاسلام و المسلمین منهاج دشتی ادامه داد: در طول 12 سال، تغییرات زیادی در جامعه ایجاد شد، به گونه ای که مردم از جمله اصحاب پیامبر اسلام(ص) آثار سوئی در جامعه مشاهده کردند و به تحریف در اسلام متعرض شدند.
وی یادآور شد: زمانی که امام علی (ع) به خلافت رسید، همه امتیازات مادی را لغو کرد و املاک و قطایع بسیاری را مصادره کرد و بیت المال را که به چندین طبقه تقسیم‌بندی شده بود، به طور مساوی بین مردم تقسیم کرد.
نویسنده کتاب «نهج البلاغه موضوعی» عنوان کرد: سران و اشراف زمانی که دیدند امام علی (ع)، امتیازات آنان را گرفته است، از اطراف آن حضرت پراکنده شدند و به سمت معاویه رفتند.
حجت الاسلام والمسلمین منهاج دشتی تصریح کرد: برخی علما بخشی از تدابیر امام علی (ع) در تقسیم بیت المال را معجزه می‌خوانند؛ امام علی (ع) بیت المال را به طورمساوی میان مردم تقسیم می‌کرد به گونه ای که سهم فرمانده لشکر با سرباز عادی را یکسان قرار می‌داد، در حالی که معاویه سهم هر قبیله ای را به رئیس آن قبیله می‌داد که رئیس قبیله نیز بخش هنگفتی از بیت المال را به خود اختصاص می‌داد و مابقی را به عشیره خود می‌داد.
وی بیان داشت: بعد از شهادت امام علی (ع) دوباره تساوی در حقوق و لغو امتیازات مستکبران به حالت قبل برگشت و اسلام به صورت طبقاتی و اشرافی درآمد؛ در دوران بنی‌امیه و بنی‌عباس و بعد از آنها نیز هیچ کس نتوانست حکومت علوی را در جامعه اسلامی پیاده کند.
این پژوهشگر دینی با بیان این که امام علی (ع) امید به عدالت اسلامی را در طول قرن‌های متمادی زنده نگه داشت، اظهار داشت: در اوایل انقلاب اسلامی، این امید تقویت شد که به زمان خلافت امام علی (ع) برگردیم و بسیاری از مسائل نیز رعایت می‌شد، امروز نیز گام‌هایی از جمله برگزاری همایش «حکومت علوی، نگاهی پس از 14 قرن» در جهت برقراری حکومت علوی برداشته می‌شود که امید است روزی تحقق یابد.
پایان پیام/
نظر شما