خبرگزاری شبستان:معماری اسلامی از سنت های دیرینه معماران هند بهره می گرفت و همچنان که اسلام از طریق اشاعه عقاید تلفیقی در هند ریشه می دواند، معماری جدید نیز رو به التقاط گذاشت. در هر منطقه ای که به تسخیر مسلمانان در می آمد پیش از آنکه سبک هندو-اسلامی مجال تبلور بیابد، عملیات ساختمانی از سه مرحله متفاوت عبور می کرد:
1)اولین مرحله دارای عمری کوتاه لیکن توام با تخریب بود، چراکه حاکمان جدید مسلمان بنا به مقاصد سیاسی خود اقدام به تخریب معابد هندوها می کردند.
2)مرحله دوم که بلافاصله در پی می آمد عبارت بود از بهره گرفتن از اماکن تخریب شده به مثابه منابع استخراج سنگ های تراشیده و مصرف دوباره آنها برای ساختن مساجد و مقابر، گاه به مثله کردن مجسمه ها دست می زدند و گاه نقوش پیکرهای ساخته شده را کاملا مسطح می کردند ولی به ندرت تلاشی به منظور کتمان منبع مصالح ساختمانی انجام می پذیرفت.
3)سومین مرحله زمانی به وقوع می پیوست که مسلمانان استقرار می یافتند و احساس می کردند که ریشه دوانده اند، در این زمان مصالح ساختمانی اختصاصا برای بناهای از پیش تعیین شده فراهم می آمد و از مصالحی که بیشتر به کار رفته بود فقط در مواقع ضروری استفاده می شد.
معماری عرب قرن ها بر ساختمان های هندوستان سایه افکنده، حتی پس از آنکه اعراب در تمام دنیا میدان را برای فاتحیت جدید خالی کردند، این تمدن بر هندوستان سایه افکنی داشت تا اینکه کم کم میدان برای معماری ایرانی باز شد و مجالی برای فن معماری عربی و هندی باقی نگذارد و بر هردو آنها غالب شد.
تحول معماری هند به معماری عرب زمان درازی پس از ورود اسلام به این سرزمین طول کشید و بناهایی که معماری عرب در آن تاثیر کرده بود مدت ها پس از این بود که اعراب وارد این سرزمین شدند، چیزی که سبب این تاخیر زمانی و فاصله طولانی شد این بود که حامیان اسلام در این سرزمین خود اعراب نبودند بلکه آنها ترکان و مغلولان بودند که شباهت به مردمان دور از تمدنی داشتند که بر روم مسلط گشتند و آنها تمدن ملت مغلوب را پذیرفتند ولی برای پذیرفتن و نبوغ در آن زمانی دراز وقت لازم داشتند.
تمدن و فرهنگی که در قرن چهارده میلادی وارد هند شد تاثیر شگرفی بر روی مردم آن سامان گذاشت و عاملی که باعث تداوم این تمدن اسلامی شد ساخت مسجد بود. اولین مسجدی که در هند ساخته شد مسجد قوت الاسلام یا قدرت الاسلام بود. این مسجد باشکوه که در مکان بزرگترین معبد هندوی دهلی در اوایل قرن هفتم هجری بنا شده است قدیمی ترین مساجد اسلامی شمال هندوستان است که به امر قطب الدین آیبک ساخته شده و دو کتیبه فارسی در سر در آن از همان زمان باقی است.
این مسجد با محوطه وسیع مستطیل شکل به چشم می آید. ردیف های ستون های سنگی کار گذاشته شده در سه طرف این مسجد، از برخی از بیست و هفت معبد محلی هندو و چین به این مکان منتقل شده است. قسمت غربی محوطه که به سوی مکه است، مشرف به رواق یا ایوان وسیعی است که وجود دالانی با کنده کاری با شکوه، پنج طاق نوک تیز در آن بر قدر و اهمیت اش افزوده است.
در سمت جنوب شرقی محوطه قطب منار بزرگ قرار گرفته است. این مناره به عنوان نماد پیروزی مسلمانان بنا شده و نوشته های نقش برجسته بر آن نیز همگی گواه این مطلب هستند. نمادی برای نشان دادن حضور همیشگی خداوند در شهر فتح شده هندوها.
ادامه دارد...
نظر شما