خبرگزاری شبستان: مسجد مركز اجتماع، مهد افكار نو، بديع و بستر انديشه‌سازي و انديشه پروري در محيط امن و با طراوت با هدف به اكمال رساندن انسان و فراهم ساختن فضايي جهت خدايي شدن است.
جايگاه مساجد در صدر اسلام، يك جايگاه ارزشي بسيار متعالي بوده و شايد اولين نهادي كه در اسلام تأسيس گرديد مسجد بوده پيامبر عظيم الشأن در بدو ورود به مدينه اولين اقدام اساسي كه انجام داد ساختن مسجد است.
مسجد جايگاهي است براي انجام فرايض ديني و موضعي است براي ساييدن پيشاني بر خاك، به نشانه عبوديت و بندگي مسجد جاي تعيين حد و مرز مخلوق در پيشگاه خالق يكتا است. بنابراين ارزش و منزلت هر مسجد و ارج و مكانت هر عبادتگاهي در همان روح عبوديت و بندگي انسان و تسليم او در برابر خالق و آفريدگار خويش در كليه اوامر و نواهي، و اطاعت و انقياد كامل او از ذات اقدس الهي است كه زمينه‌ساز رشد و تكامل انساني است. به منظور بررسی کارکرد مسجد در گذشته و امروز گفتگویی با حجت الاسلام واعظ موسوی، استاد حوزه و دانشگاه گفتگویی ترتیب داده ایم که حاصل آن از نظرتان می گذرد.
-حاج آقای واعظ موسوی مساجد در گذشته جایگاهی برای رسیدگی به همه امور بود ضمن برشمردن برخی از کارکردهای مسجد در گذشته بفرمایید چرا امروز از کارکردها کاسته شده است؟
همان گونه که اشاره داشتید در گذشته مسجد جایگاه رسیدگی به همه شئونات جامعه اسلامی بود. پیامبر اکرم (ص) وقتی وارد مدینه شدند اولین سنگ بنایی که ایجاد کردند، ایجاد مسجد بود و تلاششان بر این اساس بود که مسجد با کارکردهای فراگیر و متنوعش ایجاد شود به گونه ای که کارکردهای مسجد از لحاظ کمی و کیفی ارتقا یابد. نگاه پیامبر اکرم (ص) به مسجد تنها به منظور عبادت نبود، بلکه ایشان در مسجد به امور فقرا، محرومین جامعه و آحاد مردم رسیدگی می کردند و به اختلافات و مشکلات خانوادگی هم رسیدگی می کردند و فرمان جنگ و قضاوت، دیدار سفرای خارجی با پیامبر(ص) از مسجد انجام می شد.کارکردهای مسجد در عین تنوع و گستردگی مورد توجه بود.
اما با گذشت زمان کارکرد مسجد تنها به نماز و قرائت قرآن معطوف شد و مسجد تنها در ساعاتی خاص بر روی مردم باز بود. در حالیکه ظواهر و تشریفات مسجد روز به روز بیشتر می شد ولی ساعت کار مسجد محدود شد و مسجد محل تفاخر زندگانی شد که به بهانه مردگان خودشان آنجا را سالن تشریفات می کردند و به بهانه ترحیم و یاد تازه گدشتگان محل مانور زندگان شد، اینها کارکرد منفی مسجد است که مسجد را از کارکرد عبادی و توحیدی و اصیل خود دور کرد.
امروز متاسفانه از طرفی مشاهده می شود امامان جماعت مسجد از آموزش های لازم بی بهره اند و با مهارت های ارتباطی آشنایی ندارند به طوری که وقتی با نسل جوان روبرو می شوند نمی توانند با آنها ارتباط برقرار و با آنها تعامل داشته باشند که این نیازمند آموزش است در حالی که در صدر اسلام و در گذشته کشور خودمان بسیاری از حلقه های معرفتی، اخلاق و تبادل تجربیات و نظرتات در مساجد شکل می گرفت و حتی کلاس های درس در مساجد شکل می گرفت.
تعدادی از مساجد کمتر مورد استقبال مردم قرار می گیرد و در حالی که برخی دیگر حتی با فضای کوچک میزبان تعداد زیادی نمازگزار می شوند. این حضور کمرنگ تر از کجا ناشی می شود؟
یکی از دلایل کمرنگ شدن حضور مردم در برخی مساجد، به عملکرد امام جماعت مسجد بر می گردد که کسی را که به عنوان امام جماعت انتخاب می کنیم با ادبیات روز، نسل جوان آشنا نیست.
یکی دیگر از عوامل خادم مسجد است در صورتی که خادم مسجد، شخص به روز و کار آمدی نباشد و با مردم خوشرو نباشد، نمی توان انتظار داشت که مردم به آن مسجد جذب شوند. قرآن کریم از حضرت ابراهیم (علیه السلام) به عنوان خادم مسجد نام می برد که افتخار آن را داشته است که مسجدالحرام را تطهیر کند.
"وَإِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِیمَ مَکَانَ الْبَیْتِ أَن لَّاتُشْرِکْ بِی شَیْئًا وَطَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْقَائِمِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ".
و (یاد کن) هنگامی که مکان خانه را برای ابراهیم آماده ساختیم (و به او گفتیم:) هیچ چیز را شریک من قرار مده و خانه مرا برای طواف کنندگان و (به نماز) ایستادگان و رکوع کنندگان و سجود کنندگان پاک و پاکیزه کن». به اعتقاد من خادم مسجد باید انسان آشنا به امور مسجد و متعهد و خوش رفتار باشد.
در برخی مواقع مسجد را پایگاه یک جناح خاص قرار می دهیم اما باید مراقب باشیم تا مسجد پایگاه جناح سیاسی نشود زیرا از فراگیر شدن، مسجد کاسته می شود و برخی افراد احساس می کنند، مسجد محل امنی برای آنها نیست.
یکی دیگر از عوامل کمرنگی حضور مردم در برخی مساجد این است که مراسم و برنامه های مسجد نباید برای مردم خسته کننده باشد بلکه باید کوتاه و مختصر و مفید و در عین حال جاذبه مند باشد. امروز قرائت زیارت عاشورا، دعای ندبه، کمیل و ... در مساجد طولانی برگزار می شود که باید کوتاه و مفید برگزار شود تا همه بتوانند از مجالس و محافل مساجد نهایت استفاده را داشته باشند.
-در آستانه مراسم معنوی اعتکاف هستیم ، فلسفه اعتکاف چیست؟
فلسفه اعتکاف با دیگر عبادت ها متفاوت است.اعتکاف عرصه خلوت است نه جلوت. در این مراسم ذکر، نماز واجب نیست الا حبس شدن در مسجد و از مسجد بیرون نرفتن و روزه گرفتن. در این سه روز معتکف از غوغاهای زندگی جدا می شود و در خانه خدا مشغول بندگی، خلوت و راز و نیاز می شود. برترین عبادات در این ایام تفکر، تدبر و اندیشه است.
آیه 125 سوره مبارکه بقره مربوط به موضوع ایام البیض است، خداوند در سوره بقره می‌فرماید: «وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَیتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهیمَ مُصَلًّى وَ عَهِدْنا إِلى إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ أَنْ طَهِّرا بَیتِی لِلطَّائِفینَ وَ الْعاکِفینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ»؛ «و کعبه را جایگاه اجتماع و مکان امن مردم ساختیم، مقام ابراهیم را نمازگاه خویش گیرید، ما ابراهیم و اسماعیل را فرمان دادیم: خانه مرا براى طوافکنندگان و مقیمان و راکعان و ساجدان پاکیزه دارید».
در روایتی از حضرت رسول اکرم (ص) در مورد فضائل این ایام است که می‌فرمایند: «هرکس یک روز را به منظور کسب عنایت الهی و به نیت قرب خدا اعتکاف کند، خداوند بین او و آتش سه خندق ایجاد می‌کند که فاصله هر یک تا دیگری بیش از مسافت بین زمین و آسمان است» و در جای دیگر از آن حضرت نقل شده است که: «المعتکف یعکف الذنوب»؛ "معتکف با اعتکافش گناهان را حبس می‌کند".
اعتکاف به واسطه اهمیت و جایگاه خاصی که دارد در آن ایام به اعمال و عباداتی توصیه شده است که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد؛ «تاکید بر استجاب روزه‌ای ایام البیض»، پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: «هر کس سه روز از وسط ماه رجب (سیزدهم تا پانزدهم) را روزه بدارد و در شب‌هایش به نماز شب قیام کند، از دنیا رحلت نمی‌کند مگر با توبه نصوح» و امام صادق(ع) فرمود: «هر کس ایام البیض ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند متعال به ازای هر روز ثواب روزه داری و شب زنده داری یک سال را برای او می‌نویسد و او روز قیامت در جایگاه ایمن شدگان از آتش دوزخ خواهد ایستاد».
چه بهتر که این روزه‌داری در حال اعتکاف و مسجد باشد که بهترین و محبوب‌ترین مکان روی زمین، همراه با میهمانی بر سر سفره‌ای نورانی که حضرت علی (ع) آن را دوست داشتنی‌ترین جای زمین نامید، باشد.
پایان پیام/
نظر شما