ظرفیت های ایران و اندونزی برای همکاری های بیشتر و راهبردی

خبرگزاری شبستان: جمهوری اندونزی کشوری است که در آسیای جنوب شرقی و اقیانوسیه قرار دارد. اندونزی یک مجمع‌الجزایر متشکل از ۱۷٬۵۰۸ جزیره و ۳۳ استان است.اندونزی با جمعیت ۲۳۸ میلیون نفر، چهارمین کشور پرجمعیت دنیا است. نظام سیاسی این کشور جمهوری با انتخابات مجلس و ریاست جمهوری می‌باشد. پایتخت اندونزی جاکارتا است.زبان رسمی این کشور زبان اندونزیایی و واحد پول آن روپیه است. مردم این کشور از اقوام گوناگونی می‌باشند که جاوه‌ای‌ها با حدود ۴۰ درصد بزرگ‌ترین قوم هستند و پس از آن‌ها سوندانی‌ها با ۱۵ درصد قرار دارند. جاوه‌ای‌ها بر امور سیاسی اندونزی چیرگی دارند. ۸۶٫۱ درصد از مردم اندونزی مسلمان هستند و اسلام توسط بازرگانان دریانورد مسلمان به این منطقه رسید. اندونزی در ۱۷ اوت ۱۹۴۵ از هلند استقلال یافت و استقلال آن در ۲۷ دسامبر ۱۹۴۹ به‌رسمیت شناخته شد. [i] این کشور در جنبش عدم تعهد نقش بسیار مهمی بازی می کند.

اندونزی و جنبش عدم تعهد:

جنبش غیر متعهدها یا عدم تعهد یک سازمان بین‌المللی است که در سال ۱۹۶۱ میلادی در اوج جنگ سرد در بلگراد، پایتخت یوگسلاوی، تاسیس شد و شامل کشورهایی می‌شد که به هیچ‌یک از بلوک‌های قدرت نظام جهانی وابستگی و تعهدی نداشتند یعنی نه در اردوگاه کمونیسم قرار داشته و نه به اردوگاه سرمایه‌داری تعلق داشتند. این سازمان با پایان جنگ سرد نیز به فعالیت خود ادامه داده و در سال ۲۰۱۲ در مجموع ۱۲۰ دولت عضو و ۱۷ عضو ناظر داشته‌است.ایده تشکیل چنین گروهی تا حد زیادی به ابتکار احمد سوکارنو نخستین رئیس‌جمهور اندونزی شکل گرفته بود. نخستین تلاش برای ایجاد همگرایی میان کشورهایی که بعدها به غیرمتعدها معروف شدند، در سال ۱۹۵۵ در کنفرانس باندونگ در شهر باندونگ اندونزی انجام شد. جواهر لعل نهرو، جمال عبدالناصر و احمد سوکارنو رؤسای وقت حکومت کشورهای هند، مصر و اندونزی در این اجلاس اندیشه تشکیل چنین سازمانی را مطرح کردند. [ii] به این ترتیب مشاهده می شود که اندونزی کشوری مهم و تاثیر گذار در سازمان کنفرانس اسلامی و جنبش عدم تعهد می باشد.

احمد سوکارنو:نفر دوم از سمت راست

ایران و جنبش عدم تعهد

ایران که به دلیل عضویت در پیمان نظامی مرکزی سنتو از عضویت در این جنبش محروم مانده بود در سال ۱۹۷۹ پس از پبروزی انقلاب به جنبش عدم تعهد پیوست. ایران بعد از پیوستن به جنبش در اجلاس سران ۱۹۷۹ در هاوانا و از آن به بعد در همه نشست‌های مختلف این جنبش حضور داشته‌است. لغو برگزاری هفتمین اجلاس سران در بغداد به دلیل جنگ ایران و عراق و انتقال این اجلاس به دهلی نو از مهمترین رویدادهای جنبش به حساب می‌آید. شانزدهمین اجلاس سران کشورهای غیر متعهد در روزهای ۹ و ۱۰ شهریور ۱۳۹۱ (۳۰ و ۳۱ اوت ۲۰۱۲) در تهران برگزار شد.

روابط جمهوری اسلامی ایران با جمهوری اندونزی:

دو كشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اندونزی در سال1330 در سطح وزير مختار روابط دیپلماتیک برقرار کردند و در سال 1339 رابطه سیاسی خود را به سطح سفير ارتقاء دادند. مناسبات دوجانبه بین جمهوری اسلامی ايران و جمهوری اندونزي درطول سالیان گذشته بسیارگرم و دوستانه بوده و همكاری سیاسی و اقتصادی فعالی بین دو كشور در جریان است. مقامات عالی دو كشور در سطوح مختلف ظرف سالهای اخیر با يكديگر ديدار و رايزني داشته اند. رئيس جمهور محترم سابق ایران در ارديبهشت ماه سال 1385 به اندونزی سفر کرد. در این سفر شش سند همکاري در زمينه هاي مختلف سياسي و اقتصادي به امضاء رسيد. در پاسخ به سفر رئيس جمهور سابق کشورمان به اندونزي، جناب آقاي يوديونو رئيس جمهور اندونزي در اسفند ماه سال 1386 در راس يك هيات بلندپايه سیاسی و اقتصادی به ايران سفر کرد. در این سفر موافقتنامه های مهمی بین دو کشور به امضا رسيد. با توجه به برگزاری شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد در تهران در شهریورماه سال 1391، جناب آقای بودیونو معاون اول رئیس جمهور اندونزی در راس یک هیات بلند پایه سیاسی و اقتصادی در شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد در تهران (10-5 شهریورماه 1391) شرکت کردند. ایشان در مدت اقامت در تهران با مقام معظم رهبری و رئیس جمهورسابق کشورمان دیدار و گفتگو کردند. رئیس جمهور محترم سابق ایران همچنین از تاریخ 17 تا 19 آبان ماه 1391 به منظور شرکت وسخنرانی در پنجمین نشست مجمع دمکراسی بالی به اندونزی سفر کرد. ایشان در این سفر با آقای یودیونو رئیس جمهور اندونزی نیز ملاقات دوجانبه داشت. جناب آقای دکتر ظریف وزیر محترم امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز در مهر ماه امسال (1392) با جناب آقای ناتالگاوا وزیر امور خارجه اندونزی در حاشیه نشست مجمع عمومی شصت و هفتم در نیویورک یکدیگر ملاقات کردند.همکاري بین دو کشور در مجامع و سازمانهاي بين المللي از جمله سازمان ملل، جنبش عدم تعهد و سازمان همکاریهای اسلامي و دی هشت نیز همواره دوستانه و نزدیک بوده و دو کشور در ارتباط با موضوعات مختلف بین المللی از جمله موضوع هسته ای ایران و حقوق بشر همکاری بسیار نزدیکی دارند. درهمین ارتباط وزیر امورخارجه اندونزی در فروردين 1389 به منظور شركت در كنفرانس بين المللي خلع سلاح به تهران سفر کرد و وزیرخارجه وقت جمهوری اسلامی ایران نیز در شهریورماه سال 1389 در سومین نشست مجمع دمکراسی بالی شرکت نمود. همچنين رئيس سازمان مبارزه با تروريسم اندونزي در اجلاس بين المللي مبارزه با تروريسم که در تيرماه 1390 در تهران برگزار شد، شركت کرد. در عرصه اقتصادی رشد قابل توجهی در مبادلات تجاری دو کشور پدیدار گشته که نشان از ظرفیتهای بالای اقتصادی دو کشور دارد. در این میان تحرمیهای غیرقانونی یکجانبه بعنوان مانع رشد روابط اقتصادی و تجاری دو کشور مطرح بوده است ولی فعالان اقتصادی دو کشور در پی یافتن راه حلهای مفید جهت بهره گیری از استعداد رشد و توسعه روابط اقتصادی برآمده اند. تبادل هیاتهای تجاری و اقتصادی بلند پایه بین دو کشور در سالهای اخیر نیز زمینه آشنایی هر چه بیشتر طرفین از یکدیگر را پدید آورده است. لذا چشم انداز روابط دو کشور در عرصه های انرژی، تولید برق، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی بسیار روشن به نظر می رسد.[iii]

نتیجه گیری:

اندونزی کشوری مهم و تاثیر گذار در سازمان کنفرانس اسلامی و جنبش عدم تعهد می باشد.این دو نهاد در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نیز نقش ویژه ای دارند. نگاه جمهوری اسلامی ایران به روند رو به رشد سازمان مثبت است. تهران اعتقاد دارد که کشورهای اسلامی برای دفاع از منافع خود باید هر چه بیشتر به صورت یکپارچه تصمیم گیری و عمل کنند.به هر روی ایران به عنوان یک کشور مهم در جهان و به ویژه در جهان اسلام نقشی بسیار مهم در سازمان کنفرانس اسلامی ایفا می کند . کشور های متنفذ در سازمان چه بخواهند و چه نخواهند نمی توانند ایران را نادیده بگیرند. هم اکنون ایران یکی از کشور های پیشرفته در میان کشور های اسلامی است و با تولید ناخالص بیش از 600 میلیارد دلار، بیست و دومین اقتصاد بزرگ جهان دانسته شده است (18) و از لحاظ علمی توانسته است قله های رفیعی همچون دستیابی به تکنولوژ چرخه سوخت هسته ای و سلول های بنیادی که انقلابی در علم پزشکی به شمار می رود را فتح کند . کارخانجات صنعتی ایران در خاور میانه جز و تولید کننده های مهم به شمار می رون و ایران می رود به عنوان قدرت اول منطقه از لحاظ محصولات پتروشیمی تبدیل شود و صنایع خودرو سازی ایران با تولیدات میلیونی خود در داخل اکنون در صدد فتح بازارهای منطقه ای و حتی جهانی هستند و مهم تر از همه اینها نیروی انسانی فعال و تحصیل کرده و دانشمند و فرهیخته ایرانی است که هم اکنون به عنوان قدرت علمی برتر منطقه خاورمیانه بدل شده است و مقالات دانشمندان ایرانی در بسیاری از موسسات و انجمن ها و مجلات علمی معتبرجهان پذیرفته شده است.

اندونزی نیز کشوری است که یکی از اقتصادهای پیشرفته منطقه شرق آسیا است. در میان کشورهای آسیای جنوب شرقی، اندونزی توانسته است با حفظ و تثبیت روند رو به رشد اقتصادی، آمارهای قابل قبول و امیدوارکننده ای بر جای بگذارد. در عرصه اقتصاد، اندونزی همپا با خیز بلند ببرهای آسیایی برای پیشرفت های چشمگیر تجاری، فنی و اقتصادی و به مدد ظرفیت هایی همچون جمعیت فراوان، منابع زیر زمینی غنی و ساختار کشاورزی منظم باقی مانده از دوران استعمار هلند توانسته است گام هایی جدی در مسیر توسعه اقتصادی بردارد. بنابر آمارهای جدید، آمار رسمی و تایید شده تولید ناخالص داخلی اندونزی در سال 2011 میلادی با رشدی 46/6 درصدی 834 میلیارد دلار برآورد شده و از این رو در این سال اندونزی در رده شانزدهمین اقتصاد برتر دنیا قرار داشته است.[iv] طبق تحقیقی که از سوی موسسه مکنزی در سال 1391 صورت گرفته بود ، تولید ناخالص داخلی اندونزی با رشد سالانۀ 7 درصدی از آلمان و انگلستان پیشی گرفته و تا سال 2030 به اقتصاد ششم جهان تبدیل می شود.[v]

افزایش صادرات انرژی به اندونزی ، تعامل جدی در عرصه کالاهای دانش بنیان و حلال و همچنین جذب گردشگر مسلمان از کشور پرجمعیت اندونزی می تواند به اقتصاد جمهوری اسلامی ایران به طور جدی جکم کند.در عرصه سیاسی نیز استفاده از ظرفیت دو کشور در سازمان کنفرانس اسلامی و جنبش عدم تعهد و همچنین سازمان ملل و کشورهای آسیایی – آفریقایی می تواند نمودی از دیپلماسی چندجانبه باشد.همچین دو کشور می توانند به طور جدی مساله فلسطین ، مبارزه با تروریسم و افراطی گری را پیگیری نمایند.

نویسنده:بهنام خسروی