محمد بقایی ماکان، پژوهشگر و مترجم حوزه فلسفه و ادیان در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان در پاسخ به این سوال که چگونه می توان فرهنگ مطالعه و کتابخوانی را به سبک زندگی افراد وارد کرد، گفت: این مساله دامنه دار است و کتاب و کتابخوانی در چند دهه اخیر به صورت معضلی در جامعه چهره نموده و دست اندرکاران امور فرهنگی در صدد رفع این مشکل به صورت های مختلف بوده اند و تا کنون نتیجه مثبتی به بار نیاورده است.
وی ادامه داد: علت این امر آن است که مدیریت کلان فرهنگی در این بخش بیشتر به فعالیت های صوری همچون برپایی نمایشگاه کتاب به مناسبت های مختلف و اهدای جایزه به برندگان کتاب سال، بن رایگان برای خرید کتاب و ...، سعی در ترویج کتابخوانی دارد که که به نظر نمی رسد راه درستی برای از میان بردن این ضایعه در جامعه به ویژه میان جوانان باشد.
وی با بیان اینکه اگرچه با پدیده هایی که در عصر حاضر به صورت صوتی و تصویری رواج یافته و به میزان قابل توجهی چشم و ذهن بسیاری از افراد را به خود معطوف نموده و طبیعتا سبب شده فرصت چندانی برای مطالعه باقی نماند، مواجه هستیم، افزود: اما با این حال می توان مساله مطالعه و کتابخوانی را در کشور با مقایسه با جوامع پیشرفته چنین نتیجه گرفت که معضل عدم مطالعه و پایین آمدن شمارگان کتاب حتی تا 300 نسخه، ربطی به وسائل صوتی و تصویری ندارد، به دلیل آنکه گاه مشاهده می شود برخی از کتاب ها با اقبال درخور توجهی مواجه می شوند و حتی در یک سال چند نوبت به چاپ می رسند.
بقایی ماکان تصریح کرد: بنابراین، می توان نتیجه گرفت که در صورت انتشار کتاب های مطلوب برای علاقه مندان به مطالعه، مساله مطرح شده خود به خود حل خواهد شد.
وی در ادامه درباره اینکه کتاب مطلوب چیست، عنوان کرد: باید توجه داشت کتاب های از این دست حاصل ذهن نویسندگان و مولفانی است که دغدغه زندگی نداشته باشند زیرا پریشانی احوال، سدِّ سدیدی است، برای جولان قلم و این مشکلی است که اصولا سر در مسائل معیشتی برای اهل فرهنگ دارد و آنان را از تحقیق و تتبع بازمی دارد و طبیعتا همین معضل یعنی پریشانی فکر را برای اهل مطالعه نیز پدید می آورد و آنان را از تمرکز ذهنی دور می دارد و لاجرم علاقه به مطالعه را در جامعه تقلیل می دهد.
این پژوهشگر توضیح داد: نتیجه اینکه مساله کتابخوانی و نیز پایین بودن سرانه مطالعه را – که گفته می شود در حد دو دقیقه است -باید حلقه ای دانست در ارتباط با دیگر حلقه هایی که در مجموع مدیریت و سررشته داری جامعه را شکل می دهد و به طور طبیعی یک حلقه به نام مطالعه و کتابخوانی نمی تواند بدون تاثیر پذیرفتن از حلقه هایی که به آن مرتبط است رنگ و جلایی متفاوت داشته باشد.
وی همچنین در پاسخ به دیگر سوال خبرنگار شبستان مبنی بر اینکه جامعه اهل مطالعه چه تفاوت هایی با جامعه ای که مطالعه وارد سبک زندگی آنها نشده و افراد انسی با کتابخوانی ندارند، دارد، گفت: مطالعه موجب بیداری و آگاهی فرد و جامعه می شود؛ جوامعی که در لحظه های حساس تاریخی و سرنوشت ساز خود می توانند تصمیم درست بگیرند، طبیعتا از آگاهی و اطلاع کافی برخوردارند و این ویژگی ها حاصل مطالعه است.
به گفته وی جامعه ای که با مطالعه و کتابخوانی مانوس نباشد، در لحظه های خطیر زندگی خود نمی تواند تصمیمات سرنوشت ساز بگیرد و به دلیل عدم آگاهی تحت تاثیر عطوفت زدگی و جریانات کاذب مقطعی قرار می گیرد و به دلیل آنکه طریق صحیح را از سقیم نمی شناسد پای در مسیری می گذارد که آینده مطلوبی برای او نخواهد داشت.
این مترجم حوزه فلسفه و ادیان در ادامه با اشاره به دیگر راهکارهای ترویج فرهنگ مطالعه، خاطر نشان کرد: بحث بر سر جا انداختن این فرهنگ نیست؛ فرهنگ را اگر به یک مشت بذر مرغوب تشبیه کنیم، اگر چنان چه این بذر در زمین مساعد و نور کافی و هوای آزاد پرورش پیدا نکند، هیچ حاصلی از آن بذر مرغوب به دست نخواهد آمد.
بقایی ماکان یادآور شد: اگر ما بهترین روش ها و بهترین اندیشه ها را برای ترویج کتابخوانی در اختیار داشته باشیم اما امکان رشد آن اندیشه - به دلیل کمبودهای موجود در جامعه که مهمترین آنها مسائل اقتصادی و پریشانی احوال مردم است - وجود نداشته باشد، به طور طبیعی تمرکز از ذهن پدید آورنده اثر و همین طور خواننده گرفته می شود و توجه به این موضوع که کاملا نیاز به ذهنی آرام و متمرکز است، از میان می رود و چنان که گفته شد نمی توان این مساله را به تنهایی جدا از مسائل دیگری که در جامعه با آن پیوند دارند، مورد بررسی قرار داد.
پایان پیام/
نظر شما