الهی نامه عطار«در نظریه نشانه معناشناسی آلژیر گرمس و شکل شناسی ژرار ژنت»

به گزارش خبرنگار کتاب شبستان، این کتاب سرشار از داستان های دلکش کوتاه و بلند است که همگی در بین یک داستان اصلی فوق العاده گنجانده شده اند.

 الهی نامه مانند کتب دیگر با ستایش خداوند و نعت رسول اکرم(ص)  و خلفای چهارگانه آغاز می شود و سپس در هشت بیت روح انسان را مورد خطاب قرار می دهد و برای او شش فرزند : نفس ، شیطان ، عقل ، فقر، علم و توحید ذکر می کند و می گوید:

چو این هر شش به فرمان راه یابند   حضــــور جاودان ، آن گاه یـــابند

سپس بی درنگ وارد اصل داستان می شود.مردی جهاندیده خبر می دهد که روزگاری شاهی بود و شش پسر داشت:

همــه همت بلند افتــاده  بودنــد       ز سر گردن کشی بنهاده بودند

به هر علمی که باشد در زمانه      همــه بودند در هریک یــگانه

سپس پــدر یک روز آن ها را جمع می کند و به آن ها می گوید:

    اگــر صد آرزو داریـد ور یـک           مرا فی الجمله بر گویید هر یک

چو از هر یک بدانم اعتـقادش       بسازم کار هر یک بر مرادش

سپس پسر ها هر یک به نوبه آرزوی خود را بیان می کنند.آن گاه پدر که انسان جهان دیده ای بود سعی می کند حقیقت خواست هر کدام از فرزندان را باز نماید و نشان دهد کدام خوی و خصلت باعث شده که آن ها چنین خواسته ای داشته باشند.

اما خواسته ی فرزندان:

خواسته ی فرزند اول را در همین نوشته خواهید خواند

فرزند دوم خواستار سحر و جادو و بدست آوردن قدرت جادویی است تا به هر کجا که می خواهد برود و به هر شکلی که می خواهد در بیاید.

پسر سوم جام گیتی نما را از پدر طلب مب کند تا بر اسرار گذشته و آینده جهان واقف گردد.

فرزند چهارم در طلب آب حیات و خواستار عمر جاوید است.

پنجمین فرزند انگشتری سلیمان را از پدر می خواهد تا با نیروی آن بر جن و انس فرمانروایی کند.

فرزند ششم خواستار اکسیر و کیمیاست و فصلی در فواید آن می گوید و آن را از پدر می خواهد.

الهی نامه حاصل سوال این شش فرزند و جواب پدر است و داستان هایی که هر یک در اثبات مقصد خویش می آورند و داستان ها و مثال هایی که پدر در جواب آن ها بیان می کند.

در این گفتار  از تمام این داستان ها نمی توان صحبت کرد اما دیدم برای نمونه بد نیست خواست فرزند اول را به صورت مختصر به نظرتان برسانم.

در برابر پرسش پدر فرزند اول در خواست خود را چنین بیان می کند:

به نطق آورد اول یک پسر راز     که نقل است از بزرگان سرافراز

که دارد شاه پریان دختری بکر     که نتوان کرد مثلش دیگری ذکر

سپس به شرح زیبایی این دختر می پردازد و می گوید:

اگر این آرزو یابم تمامت     تمامم می بُوَد این تا قیامت

پدر در پاسخ به فرزند اول می گوید که تو را دیو شهوت اسیر خود کرده و مردی که در دام شهوت افتد سر و جان را در این راه خواهد باخت و در ادامه داستان زنی زیبا رو را بیان می کند:

زنی بودست با حسـن و جمالی      شب رو روز از رخ و زلفش مثالی

به خوبی در همه عالم عَلَم بود     ملاحت داشـت، شیـرینیـش هم بـود

پس از تعدادی بیت در شرح زیبایی این زن بیان می کند که شوهر این زن تصمیم می گیرد به سفر حج برود.در آن زمان سفر حج دست کم یکسال طول می کشیده است.مرد برادری کوچکتر از خود داشت که آدم ناجوانمردی بود اما از روز اجبار زن و خانه و خانواده را به او می سپارد:

یکی کهتر برادر داشت آن مرد    ولیکن بود مردی نا جوانمرد

بعد ار رفتن مرد به سفر حج در روز های اول این برادر کوچک برای زن او مایحتاج زندگی می آورد و هر روز به او سر میزد تا اینکه:

پـگاهی سوی آن زن رفت یک روز               بدید از پرده روی آن دل افروز

دلـش از دست رفت و سرنـگون شد             غلط کردم چه می گویم که خون شد

چنـــان  در  دام  آن دلـــــدار افتاد                که صدعمرش به یک دم کار افتاد

 بســی با عقـل خود زیـر و زبـر شد              ولی هر لحظه عشقش گرمتر شد

چو غالب گشت عشق و شد خرد زود         گشاده کرد بازن کار خود زود

اما زن ار گفتار برادر شوهرش خشمگین شد و او را با خواری از آنجا بیرون کرد و گفت مگر از خدا شرم نداری ، آیا از خانواده برادر اینچنین پاسداری می کنند و...

 کتاب الهی نامه عطار«در نظریه نشانه معناشناسی آلژیر گرمس و شکل شناسی ژرار ژنت» را نشر سخن در 282 صفحه راهی بازار نشر کرده است.

پایان پیام/