ظرفیت های گردشگری ناشناخته در خراسان جنوبی/ دیدن کجی نمکزار را ازدست ندهید

خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ سرزمین خراسان جنوبی با طبیعتی گرم و خاص خود و با مردمی مهربان و صمیمی همراه با عطر جانبخش گل‌های زعفران در شرقی ترین نقطه‌ کشور قرار گرفته است.

 

وجود آثار برجسته و متعدد تاریخی، فرهنگ بومی و بسیار غنی و باستانی، طبیعت باشکوه و چشم نواز، صنایع دستی زیبا و خوراکی های لذیذ، کویر بکر و بسیاری زیبایی‌های دیگر موقعیتی ویژه به خراسان جنوبی بخشیده که شاید نمونه اش را در هیچ کجای ایران نمی توان سراغ گرفت. در واقع شما به هر کجای استان خراسان جنوبی سرک بکشید دنیایی از زیبایی در برابر خود می بینید.

 

این استان میزبان گردشگران کنجکاوی است که در فراروی خود آثار ارزشمند تاریخی و گردشگری ناشناخته ای را می بینند که آنچنان که باید معرفی و شناخته نشده اند که می توان با معرفی بیشتر آنها، زمینه توقف و ماندگاری مسافران را در این استان دوچندان کرد.

 

تالاب کجی نمکزار نهبندان؛ پدیده منحصر بفرد در شرق کشور

تالاب کجی و دریاچه نمک در شمال غربی روستای چاه دراز و در 75 کیلومتری شهرستان نهبندان و در حاشیه محور ارتباطی بیرجند به زاهدان قرار گرفته که هر ساله پذیرای مسافران نوروزی و گردشگران است.
 

این تالاب با مساحت 22 هزار هکتار و 765 متر مربع با وجود تداوم پدیده خشکسالی طی چند سال اخیر در شهرستان نهبندان همچنان زنده و پایدار مانده است. تالاب کجی نمکزار، شوره زاری وسیع است که به دلیل پایین بودن سطح ارتفاع آن نسبت به مناطق اطراف محل تجمع زهاب منطقه است.

 

 

این پدیده با توجه به شوری بیش از حد خاک آن به دریاچه نمکی تبدیل شده و مامن زندگی پرندگان و حیوانات زیادی است.  تالاب کجی در فصول پاییز و زمستان همواره آب دارد و محل امنی برای پرندگان مهاجر آبزی محسوب می شود و همه ساله پذیرای پنج هزار پرنده مهاجر و بعضا از نوع نایاب است.

 

با توجه به آبگیری خوب تالاب در سال 1389، 14 گونه پرنده آبزی و کنار آبزی از قبیل مرغابی سرسبز و فلامینگو به این تالاب مهاجرت کرده اند. از پرندگان این تالاب می‌توان به زاغ بور، هوبره، کبک، عقاب طلایی، پيغوی کوچک، جغد کوچک، بلدرچين معمولی، زاغ نوک قرمز، ابلق و چکاوک پنجه کوتاه اشاره کرد.

 

پرنده « زاغ‌بور» منحصربه فردترین و پرنده آندمیك ایران (تنها در ایران وجود دارد) به شمار می‌آید و تالاب كجی نمكزار نهبندان زیستگاه این پرنده زیبا است. زاغ‌بور جز آن دسته از پرندگانی است كه فقط در ایران و آن هم در استان‌های سمنان و یزد و بویژه در خراسان جنوبی و شهرستان نهبندان زندگی می‌كند.

 

 

زاغ‌بور به عنوان جواهر كمیاب و نادر كویر یاد می‌شود همچنین این پرنده با زیبایی‌های خاص خود یكی از قابلیت‌های گردشگری كشور و شهرستان نهبندان محسوب می‌شود. این پرنده 24 سانتی‌متر طول دارد و شبیه هدهد اما بدون تاج سر و دارای دم و منقارسیاه و بلند با اندكی خمیدگی به پایین و بال‌های پهن است.

 

 «هوبره » یكی دیگر از پرندگان خاص این تالاب می باشد كه از حدود 60 سانتی‌متر طول برخوردار است و تقریبا هم اندازه میش‌ مرغ و از زنگوله بال بسیار بزرگتر است. هوبره از نظر ظاهری شبیه بوقلمون است و به طور كلی پر و بال قهوه‌ای زیر تنه خاكستری و دسته پرهایش سیاه و سفید بلند كه از دو طرف گردنش آویزان و حالت دامن مانندی دارد.

 

حاشیه تالاب زیستگاه 14 گونه پستاندار از قبیل، خرگوش، روباه، کفتار، گرگ، پایکا، پامسواکی،زرده بر و تشی است و علاوه بر اینها این تالاب زیستگاه 10 گونه خزنده نظیر دشتی، جعفری، مارهای قیطانی، مار شتری، مار پلنگی و تیر مار و بزمجه بیابانی می‌ باشد.

 

آب تالاب به واسطه املاح معدنی موجود در آن دارای خواص درمانی برای بیماریهایی نظیر آرتروز، رماتیسم و بیماریهای مفاصل است.

 

گياهان غالب در منطقه در حال حاضر در مناطق دشتي قيچ، گز و تاغ مي باشد که از پوشش نسبتاً خوبي برخوردار مي باشد و در حاشيه تالاب بوته هاي گز، آتريپلکس، قليا و ني به چشم مي خورد. این تالاب تنها آبگیری است که به روخانه و حتی آبراه ‌ها وصل نمی‌ شود و در تابستان خشک و در زمستان با جوشیدن آب آبگیری و پذیرای پرندگان و حیوانات مختلفی است.

 

بند دره بیرجند

بند دره بزرگترین بند کوهستانی مرکز استان خراسان جنوبی است که در هشت کیلومتری جنوب شهر بیرجند بر روی یکی از دره های کوه باقران قرار دارد این بند به دستور امیر شوکت‌الملک در سال ۱۲۹۴ قمری ساخته شده‌است.

 

 

 

قدمت این سد به اواخر دوره‌ زندیه و اوایل دوره‌ قاجاریه می‌رسد. این بند چون آب آن از دره بالا و پایین عبور می‌کند به این اسم مشهور گشته است. بنای این سد با پیروی از شیارهای واقع در کوه و در مناسب‌ترین قسمت دره پایین روی طبقات رسوبی کف رودخانه بنا شده است.

 

بند دره با مصالحی چون سنگ‌های شکسته شده کوه‌ها و آجر و آهک و در بعضی نقاط با ساروج ساخته شده و با توجه به گذشت زمان مقاومت خوبی از خود نشان داده است.

 

این بند یک سازه وزنی بوده و برای تقویت دیواره‌ بند، پشت بند عظیمی احداث شده است و در وسط دیواره بند یک محفظه‌ای عمودی به شکل چاه وجود دارد که در هر یک متر ارتفاع به سمت بند دریچه‌ای تعبیه شده که به داخل بند راه دارد.

 

 

بند دره از سنگ، آجر و ملات ساروج ساخته شده و تاج آن 31 متر طول، 3 تا 5 متر عرض و حدود 13 متر ارتفاع دارد و ضخامت دیوار سد در پایه به 8 متر می‌رسد و در قسمت تاج از 3 تا 5 متر متفاوت است.

 

بند دره در سال 1381 از سوی سازمان سازمان میراث فرهنگی با شماره 4816 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

 

بند امیر شاه

بند يا سد عمرشاه که اين روزها آن را بند اميرشاه مي نامند يکي از مناطق ييلاقي بيرجند است که در فاصله 2 کیلومتری جنوب غرب بیرجند با جهت شرقی- غربی در مسیر رودخانه‌ای فصلی در داخل رشته کوه باقران بنا شده است.

 

اين سازه با هدف ذخيره آب و مهار سيلابها با مصالح آجر، سنگ و ملات ساروج ساخته شده است. این بند تاریخی و گردشگاهی از منظر ساختمانی، در گروه سدهای قوسی و نیز پایه‌ای قرار دارد؛ زیرا بدنه قوسی سد دارای دو پایه در وسط می باشد كه دیواره سد را در مقابل فشار آب حمایت می‌کند.

 

طول تاج اين بند 27 متر ، عرض آن 6 ـ4 متر و ارتفاع ديواره آن 13 متر مي‌باشد. در طرفين كانال تخليه اضطراري آب دو پشت بند به عرض 70/1 متر شده كه سبب استحكام بيشتر بند شده است.

 

آبشار چارده

آبشارهای چهارده در مسیر کوهنوردی قله باقران در جنوب شهرستان بیرجند واقع شده و از آبشار کوچک و بزرگ متفاوت تشکیل شده است که مسیری مناسب جهت آبشار نوردی و سنگ‌نوردی به حساب می آید.

 

در نزدیکی این آبشارها روستای چارده وجود دارد که  این روستای کوچک محل عبور کوهنوردان و عاشقان طبیعت جهت دسترسی به ارتفاعات باقران است.

 

 

 

روستای چارده از آن جهت به این نام خوانده می‌شود که در اطراف روستا 14 عدد آبشار کوچک وجود دارد. نخستین و مرتفع‌ترین آبشار 7 متر ارتفاع دارد و برای دسترسی به آبشارهای اصلی چارده نیاز به دو ساعت کوهنوردی و گذشتن از موانع سخت است.

 

این روستای کوچک و دورافتاده به دو قسمت پایین و بالا تقسیم می‌شود. مردمان مهمان‌نواز این منطقه که پذیرایی از مسافران را در حق ایشان تمام می‌کنند، اکثراً به کار سبدبافی اشتغال دارند.

 

سد برکوه سربیشه

این سد در روستای برکوه در فاصله 12 کیلومتری غرب شهرستان سربیشه قرار دارد از ویژگی‌های این پدیده مهم طبیعی می توان به پر آبی آن با وجود خشکسالی های چندین ساله اخیر اشاره کرد.

 

دلیل آن، ویژگی خاص لایه های زمین شناسی کوهپایه برکوه می باشد بنحوی که مسیر شکست و انحنای لایه های زمین طوری است که آب از قسمت زیرین کوهپایه به این محل هدایت می شود و تنها محل خروج آب زیرزمینی کوهپایه است.

 

 

زمینهای کشاورزی سرسبز و نیزارهای اطراف آن بسیار زیبا است این سد در سالهای قبل بدلیل استقبال توریستهای داخلی و خارجی ثبت ملی شده و هرساله تعداد قابل توجهی از مردم استان و استانهای همجوار و حتی توریست های خارجی از آن بازدید می کنند.

 

غار بتون سرایان معروف به غار اژدها

غار بتون سرایان معروف به غار اژدها غاری است طبیعی که در ۱۲ کیلومتری مرکز شهر سرایان و در نزدیکی روستای چرمه واقع شده است و در نزديكي این غار مكان تفريحي - زيارتي به نام زيارتگاه پيراباذر قرار دارد.

 

این غار طبیعی در نتیجه ترکیب آب حاصل از بارش قطرات باران با گاز دی‌اکسید کربن موجود در هوا و تشکیل اسید کربنیک ضعیف و نفوذ آن در زمین‌های آهکی و انجام واکنش‌های شیمیایی ترکیبی ناپایدار به نام بی‌کربنات کلسیم به وجود آورده است.

 

چون این ماده در آب نامحلول است در درون لایه‌های آهکی ضخیم فضاهای خالی ریزی را ایجاد کرده و این فضاهای خالی میلیون‌ها سال گسترش پیدا کرده و به مرور زمان به هم پیوسته‌اند.

 

تحقیقات به عمل آمده توسط غار نوردان در سال‌های گذشته عمق غار را 400 متر تخمین زده‌اند و این غار از بسیاری جهات به ویژه به علت وجود گذرگاه‌های ممتد و حوضچه‌های موجود یکی از زیباترین جلوه‌های طبیعی ایران و پدیده منحصر به فرد در نوع خود است.

 

 

به عقیده برخی از غارنوردان زیباترین حوضچه جهان در این غار است و دلیل آن وجود قندیل‌های پرده‌ای شکل است که در این حوضچه وجود دارد. معدل رطوبت نسبی غار 5.8 درصد است دمای آب نیز 10 درجه سانتی گراد و میانگین درجه حرارت غار 11 درجه سانتیگراد است.

 

سقف غار پوشیده از کربنات کلسیم خالص و در بعضی از قسمت‌ها مخلوط با عناصر دیگر است که بر سر راه جریان آب از خارج به داخل غار به وجود آمده‌اند و این رسوبات به شکل‌های مختلف استلاکتیت‌هایی (چکنده) را تشکیل داده‌اند و در کف غار و در جاهایی که آب وجود ندارد استلاگمیت‌هایی (چکیده) با اشکال متنوع و جذاب به وفور دیده می‌شود که جنسشان از رسوبات آهکی است و حالت کریستال دارند.

 

هزاران تزئینات سوزنی آهکی از سقف آن آویزان است و منظره داخل غار بسیار زیبا و هوای آن بسیار لطیف بوده و عاری از هرگونه گرد و غبار و آلودگی میکروبی است و در تابستان خنک و در زمستان گرم و مطلوب است.

 

 

قندیل‌های یخی بسیار زیبا و شگفت انگیز در زمستان مناظر فوق العاده زیبا و منحصر به فرد را خلق می‌کند و در ظاهر، غار یک دهانه ورودی دارد اما پس از ورود به غار و طی مسافت حدود 2 تا 3 متر دو دهانه ظاهر می‌شوند که هر دو، دهانه‌های ورودی به غار هستند و دهانه بالا مسیر صعب العبور ورود به غار و دهانه پایین مسیر سهل‌الورود به غار است و وجود خفاش‌ها فضای غار را حیرت انگیز کرده است.

 

غار بتون در جبال صخره‌ای واقع شده و هنوز ناشناخته باقی مانده و برای ورود به آن باید از تجهیزات کوهنوردی استفاده کرد. در داخل این غار آّب نیز روان است که قابل آشامیدن و بسیار سرد می‌باشد. يكي از نكات جالب، وجود گياهي بود كه در مقابل نور چراغ حالت فلورسنت به خود مي‌گیرد و نور منتشر مي‌کند.

 

دشت اسفدن

دشت اسفندن از بهم پیوستن مخروط افکنه های متوالی ایجاد شده و ارتفاعات منطقه آن را محاصره نموده اند. در این دشت چاههای کشاورزی متعددی وجود دارد.

 

 

این دشت بسیار زیبا علاوه بر اینکه سالیانه تعداد بسیارزیادی گردشگررا به سمت خود جذب می کند به عنوان یکی از مهم ترین مناطق برای حفظ گونه های جانوری در استان به شمار می آید.

منطقه دشت اسفدن به وسعت 41 هزار و 242 هکتار به عنوان منطقه شکار ممنوع این استان به ثبت رسیده است.

 

آبشارهاي دره سبزرود سرايان

آبشارهاي دره سبزرود در 35 کيلومتري شمال شهرستان سرايان يکي از محل هاي بسيار جالب و ييلاقي است که جهت کوهپيمايي و صخره نوردي مکان مناسبي است.

 

براي دسترسي به آبشارهاي اين منطقه، از سرايان به دوراهي چرمه رفته و جاده سد را در پيش مي گيريم و به سمت روستاي نوبهار و روستاي مصعبي حرکت مي کنيم. در روستاي مصعبي منظره کوهي با صخره هاي سفيد رنگ و سربه فلک کشيده مسير حرکت را مشخص مي کند. اين مسير در کنار رودخانه اي است که به سد منتهي مي شود.

 

 براي رفتن به انتهاي دره و ديدن همه آبشارها و صعود از آن ها همراه داشتن وسايل و تجهيزات فني الزامي است. اين دره و کوهستان زيبا با داشتن ديواره هاي بلند و مسيرهاي فني، جهت صعود کوهنوردان و تفرج گردشگران مناسب است.

 

 

پایان پیام/

 

گزارش: زهرا مهرور