آینده پژوهی اسلامی علم الانتظار است

به گزارش خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان، نشست علمی مهدویت و دور نمای جهان تا سال 2050 با حضور پژوهشگران حوزه آینده پژوهی مهدویت در مركز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم برگزار شد.

حجت الاسلام دكتر رحیم كارگر در ابتدای این نشست در سخنانی به تبیین مبانی و ارائه مباحث در موضوع مهدویت و آنیده پژوهی پرداخت.

وی با بیان این كه آینده قابل پیش بینی نیست، گفت: كسی نمی تواند آینده را پیش بینی كند، بلكه آینده قابل ساختن است و ما می توانیم آنیده را بسازیم و اگر ما آن را نسازیم دیگران برای ما خواهند ساخت .

مدیر گروه آینده پژوهی پژوهشکده مهدویت با بیان اینكه سهم ما از تحولات بین المللی ناچیز است، گفت: ما در هر موج جدیدی كه در عرصه های مختلف مانند سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی صورت می گیرد هیچ نقشی نداریم و تقریبا تابع و دست بسته هستیم و در مقابل امواج این تغییرات از سویی به سوی دیگر می رویم.

حجت الاسلام کارگر با تاكید به نقش مهدویت و رسالت كارشناسان و اساتید مهدویت افزود: ما صرفا مدافعان مهدویت نیستیم بلكه در پرتو مهدویت، مدافعان ارزش های اخلاقی جهان و آینده سازان واقعی آن هستیم به همین دلیل نمی توانیم بی تفاوت نظاره گر این امواج باشیم.

وی با اشاره به برخی از پیش بینی های صورت گرفته تا سال 2050 كه آینده پژوهان غربی آن ها را ترسیم و بیان كرده اند، گفت: پیش بینی های زیادی صورت گرفته است از جمله اینكه در سال 2016 اولین موش نامیرا تولید خواهد شد، همچنین پیش بینی شده كه در آینده وسائل ارتباط جمعی تحول چشم گیری پیدا خواهند كرد به گونه ای كه گوشی های همراه امكانی را خواهند داشت كه دو نفر كه با هم در ارتباط هستند همدیگر را لمس كنند و یا پیش بینی شده كه در سال 2035 دولتی جهانی زمام امور را در دست خواهد داشت، جنس این پیش بینی ها تمام عرصه های زندگی انسان در حوزه فردی و اجتماعی را در بر دارد.

مدیر گروه آینده پژوهی پژوهشکده مهدویت ادامه داد: در این پیش بینی ها از افول و قدرت گرفتن برخی كشورها سخن گفته می شود؛ از چالش های آینده اسم برده می شود، از مشكلات اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی و همچنین تحولات در این عرصه ها گفته می شود و .... و موارد بیشماری از این گونه پیش بینی ها كه آینده پژوهان آنها را ارائه می دهند تا كسانی كه باید تصمیم بگیرند با درنظر گرفتن آنها بتوانند برای آینده كشور خود و جهان برنامه ریزی کنند.

حجت الاسلام كارگر در ادامه افزود: آینده پژوهی در حقیقت راهی برای كشف نظام مند چالش های حال و آینده است، راهی برای اندیشیدن به آینده و ابزاری است كه شما را برای ساختن آینده مطلوب تجهیز می كند.

وی با اشاره به آینده پژوهی در اسلام گفت: آینده پژوهی اسلامی فقط مهدویت نیست اما بی نیاز از نگاه به مهدویت هم نیست چرا كه این نگاه از افقی برخوردار است كه به خوبی می توان از آن بهره برد. آینده پژوهی علم الانتظار است، انتظار اگر منفی نباشد، فی نفسه سازنده است و به اصطلاح كشش خلاق برای تلاش و تعالی ایجاد می كند. بیوت وحی، انتظار قدسی را به ما ارزانی داشته اند؛ یك انتظارِ حداكثری فراگیر و والا كه تكلیف آینده غایی بشریت را روشن می كند، انتظاری كه ما را به هوشیاری بیشتر و عاملیت و فاعلیت بیشتر برای ساختن جهانی عاری از نابرابری و ستم وا می دارد.

مدیر گروه آینده پژوهی پژوهشکده مهدویت خاطرنشان کرد: آینده پژوهی مدرن هم انتظار عرفی را به ما ارزانی می دارد كه ارزش خاص خودش را دارد. آن یكی، انتظار خداساخته و حداكثری و این یكی انتظار بشرساخته و حداقلی است، جوامع و ملت هایی كه انتظار قدسی را نمی شناسند، فقط باید به انتظار عرفی بسنده كنند، ما می توانیم از بركات هر دو نوع انتظار ـ در طول هم ـ بهره ببریم یعنی انتظارهای عرفی را طوری تعریف كنیم كه همواره در راستای انتظار قدسی و ظهور جامعه مهدوی باشد در این صورت حال و هوای آینده پژوهی عرفی ما به كلی متفاوت با آینده پژوهی غربی ها خواهد بود، اگر به این ترتیب همت می كردیم و تصویرهایی از آینده می ساختیم، خریداران زیادی در دنیا می داشت؛ چون تكرار مكررات نبود.

حجت الاسلام رحیم كارگر با تاكید بر اهمیت آینده پژوهی گفت: آینده پژوهی ستاره راهنمایی است كه با بهره گیری از طیف وسیعی از متدولوژی‌ها، با انعكاس و خلق تصویری از چگونگی تولد واقعیت فردا از تغییرات یا عدم تغییرات امروزی و بجای تصور "فقط یك آینده"، ضمن فراهم كردن تدابیر لازم برای رقم زدن آینده ای هوشمندانه تر و برتر، به گمانه زنی های سیستماتیك و خردروزانه، در مورد "چندین آینده متصور" مبادرت کرده، تدابیر لازم برای تشخیص و نمایان شدن راه از بیراهه را فراهم و به انسان می آموزد كه چگونه آینده ای مطلوب برای سازمان و یا جامعه خود ترسیم كند و البته در این مسیر نیازمند ایجاد و تقویت زیرساخت های فكری، فرهنگی برای پشتیبانی مطلوبی از مطالعات ژرف و همه سونگر در حوزه های گوناگون است.

وی با اشاره به ضرورت بحث از آینده پژوهی گفت: آینده پژوهی نقشه راه آینده است و باید به آن توجه وِیژه كرد چرا كه آینده پژوهی  آماده شدن خود و ديگران در برابر آينده، كسب نماي كلي از آينده‌هاي در حال ظهور، درك زود هنگام خطرات و هشدارها، كسب موفقيت و برتري در رقابت‌ها، سازگاري با تغييرات، كسب موقعيت در قلب روندها و مسير تغييرات، كسب ايده درباره برنامه‌ريزي و سرمايه‌گذاري براي بدست آوردن منافع موجود.

این استاد مباحث مهدویت افزود: ما باید این باور راستین را در جامعه ایجاد كنیم كه بدون آینده پژوهی و بدون نگرش به آینده واقعاً نمی شود كاری كرد و موفقیت در عرصه های دیگر هم ناشدنی است، اگر ما بخواهیم جامعه ای عدالت محور، جامعه ای سالم، با نشاط، خداترس و در یك كلام آن جامعه آرمانی كه در افق چشم انداز پیش بینی شده است را داشته باشیم، یكی از نشانگرهای آن این است كه آینده‌پژوهی در جامعه مان بسط و گسترش داده شود.

حجت الاسلام کارگر اظهار داشت: باید بتوانیم آینده پژوهی را از ظرفیت های فردی به یك قابلیت اجتماعی تبدیل بكنیم، و اگر ما آینده پژوه نباشیم و به آینده توجه نكنیم قطعاً بدانید كه موفق نخواهیم بود یعنی برنامه ریزی بدون توجه به آینده خیال پردازی و اتلاف وقت و ترسیم افق های آینده بدون عمل هم كار عبثی است، حتماً باید آینده پژوهی در كار ما باشد، به ویژه در محیطی كه بسیار ناپایدار است چون مؤلفه های مؤثر بر یك تصمیم به شدت زیاد هستند و این بیانگر همان سامانه های باز و پیچیدگی جامعه‌ای است كه در آن زندگی می‌كنیم.

وی با اشاره به نقش آینده پژوهی گفت: پيش‌گويي‌هايي كه در قرآن و روايات آمده نيز با همين هدف است كه از يك سو مي‌خواهد با بیان آينده‌هاي مطلوب، در مردم امید ايجاد كند؛ وقتي انسان این فرایند را می‌بيند كه روز‌به‌روز فساد، ظلم، پیروی از هوی‌و هوس‌ها و گناهان بيشتر مي‌شود، كم‌كم نااميد مي‌شود و مي‌گويد اين چه زندگي‌اي است! وقتي اين سير نزولي را مي‌بيند، نااميد مي‌شود! البته كمابيش شرايط اجتماعي در دوران‌هاي مختلف همين‌طور بوده است.

مدیر گروه آینده پژوهی پژوهشکده مهدویت افزود: اين‌كه انسان بخواهد از اطلاعات آينده براي برنامه‌ريزي‌ و اميدبخشي استفاده كند، مفید است. اولین اثرش این است كه وقتی بداند آينده‌هاي خوبي در پيش است، اميدوار مي‌شود كه هميشه اين سير، نزولي نيست و زمانی هم صعودي خواهد شد هرچند مفاسدي در جامعه زياد شده است، محاسني هم زياد شده است كه چه‌بسا آنها بر مفاسد خيلي رجحان داشته باشد، انسان نبايد هميشه دنبال عيب‌‌يابي باشد، گفتن اينها باعث مي‌شود كه انسان نسبت به آينده اميدوار باشد، وقتي اميد پيدا شد، انگيزه فعاليت بیشتر مي‌شود و انسان رنگ و بوي زندگي مي‌گيرد.

پایان پیام/