لیبی گرفتار هرج و مرج؛ باتلاقی جدید

به گزارش خبرگزاری شبستان، لیبی با نام رسمی دولت لیبی، کشوری عربی در شمال آفریقا است. لیبی با کشورهای مصر، سودان، چاد، نیجر، الجزایر و تونس همرز است و پایتخت آن طرابلس است.

کشور لیبی با مساحتی در حدود ۱٬۸۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع چهارمین کشور پهناور قارهٔ آفریقا و هفددهمین کشور پهناور جهان است.  ۱٫۷ میلیون نفر از جمعیت ۶٫۴ میلیون نفری لیبی در پایتخت این کشور، طرابلس، زندگی می‌کنند.

پیرامون ۹۰ درصد از سرزمین لیبی را بیابان و صحراهای بی آب و علف پوشانده‌است. مناطق نسبتا سرسبز لیبی در کناره‌های دریای مدیترانه قرار گرفته‌ است. هیچ رودخانه دائمی در خاک لیبی وجود ندارد و تنها ۲ درصد خاک آن کاربرد کشاورزی دارد. بخش عمدهٔ مواد غذایی مورد نیاز مردم لیبی از خارج وارد می‌شود. لیبی از دید تراکم جمعیت یکی از کم تراکم ترین کشورهای دنیاست. مساحت لیبی اندکی بزرگتر از ایران است، ولی جمعیت آن کمتر از یک دهم ایران است. ۹۰ درصد از جمعیت ۶٫۵ میلیون نفری این کشور در باریکه‌ای از کناره‌های مدیترانه‌ای این کشور زندگی میکنند و در مناطق دیگرتنها قبیله‌های بیابانگرد (بدوی) روزگار می‌گذرانند.

لیبی به طور سنّتی به سه منطقه اصلی به نام‌های «اقلیم طرابلس»، «فزّان» و «بَرقه» بخش می‌شود که این سه منطقه در زبان‌های غربی به ترتیب Tripolitania و Fezzan و Cyrenaica نامیده می‌شوند.

کشور لیبی یکی از ۱۰ کشور اصلی صادرکننده نفت در جهان است و تولید ناخالص ملی سرانه آن جزو بالاترین‌ها در آفریقا است.

لیبی به صورت «پادشاهی لیبی» در سال ۱۹۵۱ به استقلال رسید و از سال ۱۹۶۹ تا سال ۲۰۱۱ توسط معمر قذافی که با انجام یک کودتای نظامی بر سر کار آمد رهبری شد. با بروز جنگ داخلی در سال ۲۰۱۱ و پیروزی نسبی مخالفین قذافی، بخش اعظمی از لیبی در حال حاضر در کنترل شورای ملی انتقالی اداره می‌شود. کرسی لیبی در سازمان ملل از تاریخ ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱ به نماینده شورای ملی انتقالی سپرده شده‌است.

در سال 2011 (بهمن ماه ۱۳۸۹) اعتراضات گسترده‌ای در لیبی علیه حکومت معمر قذافی آغاز شد که باعث شد به مرور بخش‌های مختلفی از این کشور از کنترل نیروهای حکومت خارج شود. سرانجام در ۲۸ مهرماه ۱۳۹۰ با قتل معمر قذافی حکومت وی بر آن کشور به پایان رسید.

این روزها لیبی کانون توجه قرار گرفته است.مصر که جنگنده های خود را روانه لیبی کرد و مواضع داعش را هدف قرار داد همچنان می کوشد که حمایت بین المللی برای اقدام نظامی در لیبی را به دست آورد اما گویا برخی طرفهای شورای امنیت موافق آن نیستند.

روند شتابزده لیبی از آن جهت ادامه دارد که غرب عامل بی ثباتی در آن بوده است و در واقع هنگامی که در سال 2011 رژیم قذافی را سرنگون کرد اقدامی برای سر و سامان دادن به آن انجام نداد و آن را در میان انبوه گروههای شبه نظامی و جنگل سلاح رها کرد.

هم اینکه نیز از لیبی به عنوان یک فرصت برای تاثیرگذاری در دیگر کشورها استفاده می کند.غرب و آمریکایی ها در جریان جنگ عراق مداخله زمینی کردند هنگامی که داعش به عراق هجوم آورد از اعزام و درگیر کردن نظامیان خود خودداری کردند.هم اکنون آنها با وارد کردن مصری ها به درگیری و باتلاق لیبی به دنبال اهداف خاص هستند.

رای الیوم درباره تحولات لیبی نوشته است: بزرگترین پیروزی که دولت آمریکا به دست آورده است موفقیت در به کارگیری اعراب برای مبارزه با تروریسم به نمایندگی از آن  است.آمریکا تماشاگر یا تحرک از راه دور است بدون یک نظامی تلفات بدهد این نبوغ آمریکایی و حماقت عربی را نشان می دهد.

پس از سالها و دهه ها ما شاهد تحرکات هواپیماهایعربی و خلبانان عرب هستیم که مراکز را هدف قرار می دهند و دشمنان را می کشند و منازل را ویران می کنند و دردناک این است که همه قربانیان از اعراب هستند و همه منازل ویران شده متعلق به اعراب مسلمان و کشورهای عربی است.

در گذشته نزدیک و بسیار نزدیک اعراب به شورای امنیت متوسل می شدند تا به تجاوز اسرائیل اعتراض کنند و قطعنامه های و اقدامی برای توقف آن صادر شود اما هم اکنون ورق برگشته است و اعراب به شورای امنیت می روند تا درخواست دخالت نظامی در کشور عربی دیگر به بهانه مبارزه با تروریسم و مقابله با تبعات آن را خواستار شوند و در کنار ناوگان هوایی و دریایی اروپایی و آمریکایی بجنگند.

سامح شکری وزیر خارجه مصر در حال حاضر در نیویورک برای این هدف به سر می برد در حالی که وی و همکاران عربش هنگامی که جنگنده ها و ناوهای جنگی و تانک و موشکهای اسرائیل اعراب و مسلمانان غزه را ظرف پنجاه روز هدف قرار داد و 2200 نفر که بیشتر آنها را کودکان تشکیل می دهند شهید کرد و بیش از ده هزار نفر را زخمی کردند و هزاران منزل را ویران کرد واکنشی نشان ندادند.این شدیدترین جنگ از نوع تروریسم است.آیا قربانیان تروریسم اسرائیل انسان و برادر نیستند؟ آیا تروریسم اسرائیل پسندیده شده است ای با وجدان ها؟

رای الیوم ادامه می نویسد: اعدام 21 مری به دست گروهک داعش در لیبی جنایت وحشیانه ای است و محکوماست اما آیا این حق نیست که از مقامات مصری و جامعه بین المللی خواستار تعامل مشابهی در زمان جنگ غزه و کشته شدن کودکان در قانا در جنوب لبنان باشیم و اینکه چرا در آن هنگام کاری انجام ندادند؟

ائتلاف بین المللی متشکل از سی کشور برای حمله به عراق و اشغال آن و 150 نفر در قالب دوستان سوریه برای دخالت در این کشور و شصت کشور برای مقابله با داعش تشکیل شد اما احدی از اعراب و غربی ها جرائت محکوم جنایات اسرائیل را نداشتند.این مقایسه مناسب است این معیارهای دوگانه و نفاق عربی را نشان می دهد.

همه هم اکنون خواستار دخالت نظامی در لیبی هستند اما آیا آنها دخالت بین المللی در چهار سال قبل با پوشش عربی اتحادیه عرب را فراموش کرده اند که کشورهای حوزه خلیج فارس(قطر،امارات و عربستان) با هوایپماها و نظامیان خود در آن مشارکت کردند و تبدیل به تحویل لیبی به کشوری شکست خورده شد که شبه نظامیان مسلح قدرت را در آن به دست گرفتند و هرج و مرج آن را فرا گرفت چه کسی می تواند تضمین دهد که دخالت نظامی جدید شرایط بهتری را به وجود آورد؟

 شمار زیادی بر اثر حملات جنگنده های لیبی کشته  و زخمی و هزار یا ده هزار یا صد هزار در حملات شبه نظامیان و جنگ داخلی و قبیله ای کشته و زخمی شدند و چه تعداد در حملات جدید کشته خواهند شد؟ ما خشم مردم و ملت مصر از اعدام قبطی ها را درک می کنیم اما نباید این موضوع به کشیده شدن مصر به سوی جنگ فرسایشی چند ساله و کشته و زخمی شدن هزاران لیبیایی و مصری منجر شود.

حملات هوایی مصر و بین المللی به نابودی داعش، انصارشریعت، القاعده و توحید و جهاد و دیگر گروههای افراطی منجر نخواهد شد و وضعیت افغانستان، عراق و سوری گواه این مدعاست چاره ای از جنگ زمینی نیست با این حال نتایج جنگ زمینی نیز مشخص نیست تجارب آمریکا در این زمینه گواه است.آمریکا و فرانسه و ایتالیا که بر طبل جنگ می کوبند یک نظامی هم اعزام نخواهند کرد و این ماموریت بر گردن ارتش مصر می اندازند و آیا ارتشی که از چهل سال قبل اقدامی انجام نداده است مهیای ورود به جنگ در کشوری با مساحت زیاد و مملو از شبه نظامیان و گروههای مسلح و بدون دولت مرکزی و غیر مرکزی است؟

آیا این ارتشی که از پس برقراری ثبات در صحرای سینا که تعداد ساکنان آن از 300 هزار نفر فراتر نمی رود و مساحت آن از 60 هزار کیلومتر مربع بیشتر نیست بر نمی آید آیا می تواند در لیبی کاری از پیش ببرد؟

ارتش مصر چشم بسته به سوی باتلاق حرکت می کند  زیرا گروههای مسلح در لیبی مسلح هستند و تجربه بالایی در درگیری های نظامی دارند و برخی از آنها سلاح شیمیایی دارند و بیش از پنجاه میلیون قطعه سلاح از هر نوعی در این کشور وجود دارد.

این تاسف بار است که عمرو موسی دبیر کل اتحادیه عرب خواستار دخالت نظامی در لیبی با مجوز سازمان ملل می شود و این اشتباه را در سال 2011 انجام داد  و نتایج آن را مشاهده کرد آیا نبادی از اشتباهات درس عبرت بگیرد؟

رای الیوم در پایان می نویسد: ما ژنرال رومل و ناپلئون بناپارت نیستیم که نقشه نظامی را بر روی میز بگذاریم و راهکار ارائه دهیم کما اینکه ما این مشکل را به وجود نیاورده ایم که بخواهیم آن را حل کنیم اما همانطور که ما قبلا درباره دخالت ناتو در لیبی هشدار دادیم و نتایج مصیب بار آن را می دانستیم  و اینکه لیبی به کشوری ویران تبدیل می شود و به جنگل سلاح و مرتع القاعده تبدیل می شود این بار نیز هشدار می دهیم که خطر نه تنها برای لیبی که برای مصر،الجزایر و تونس است.فاجعه ای که ناتو در لیبی ایجاد کرده است کشورهای حوزه دریای مدیترانه در شمال و جنوب و شرق آن را قبل از لیبی تهدید می کند.

پایان پیام/