سرعتگیرهای غیر استاندارد بلای جان وسایل نقلیه/فرهنگ سازی به از دیوار سازی

خبرگزاری شبستان – گرگان؛ سفرهای درون شهری به علت فعاليتهای مختلف روزانه مردم صورت می گیرد و گستردگی و جمعيت بالای شهرهای کمتر توسعه یافته و محروم سبب شده است، تا حجم سفرها و انجام سفر بسيار بيشتر از تسهيلات ارائه شده در يک شهر باشد.

 

 بنابراين لازم است كه سفرها به گونه ای مديريت شوند که آرامش شهروندان و ترافیک شهری تحقق یابد، که این دو وظیفه شهرداری ها و شورای ترافیک شهر است.

 

سرعتگیر یا سرعتکاه به عنوان یکی از ابزارهای کنترل سرعت در نقاط مختلف دنیا شناخته شده و در کشورما هم بطور گسترده درحال استفاده است.

 

 

اما با این وجود اگر استانداردهای لازم در نصب آن رعایت نشود یا مکان یابی اش صحیح نباشد نه تنها اثرگذاری مثبت نداشته بلکه باعث ایجاد خسارات مالی وجانی هم می شود.

 

افزایش روز افزون و قارچ گونه سرعتگیر های غیر استاندارد و غیر فنی در سطح شهرها نه تنها آرامش را از روح و روان شهروندان گرفته، بلکه به افزایش میزان ترافیک و افزیش تصادفات نیز کمک کرده است.

 

متأسفانه در کشور ما تقریبا هیچگونه مطالعه دقیقی در مورد طراحی و چگونگی جانمایی سرعت گیر ها صورت نگرفته و غالبا بدون در نظر گرفتن اصول فنی و استاندارد به ساخت این سرعت گیرها مبادرت می شود.

 

 

اگر بخواهیم وارد این عرصه شویم ابتدا باید از تاریخچه سرعتگیرها مطلع شویم و سپس به خصوصیات این سرعتکاه ها بپردازیم.

 

نخستین سرعتگیر دنیا

نخستین سرعت گیر دنیا در سال 1906 در نیوجرسی آمریکا ساخته شد، که این سرعت گیر در نزدیکی محل عبور عابران پیاده نصب شد.

 

اما این در حالی بود که سرعت خودروها در آن زمان به طور میانگین 50 کیلومتر بر ساعت برآورد می شد.

 

تجربه مفید واقع شدن این سرعت گیر ها موجب شد که بعد از گذشت 60 سال در خیابان های هلند به اجرا  درآید.

 

در کشور ما ایران نیز در 15 سال اخیر استفاده از این نوع کنترل کننده ها به سرعت افزایش یافته اما تعداد و کیفیت سرعت گیرها و سرعت کاه ها در استان های مختلف متفاوت است.

عموما مدیریت کنترل ترافیک، یکی از دغدغه های مسئولان در شورای ترافیک شهرها است که یکی از راه های  آسان، سریع و کم هزینه، ایجاد سرعت گیر و سرعت کاه در سطح شهر در قالب ساماندهی شبکه های خیابانی است.

 

البته این تصمیم در حالی است که راه حل های کار آمدتری همچون اصلاح حمل و نقل شخصی، ساماندهی حمل بار، استفاده از حمل و نقل عمومی، استفاده از حمل و نقل غیر موتوری، ایجاد مقررات و قوانین، اعمال مقررات، آموزش و فرهنگ سازی، پیش روی مسئولان شهری قرار دارد.

براساس استانداردهای بین المللی سرعت گیر یا (BUMP) نوعی سرعت گیر از جنس پلاستیک یا لاستیک می باشد و ابزاری است برای کنترل سرعت وسایل نقلیه، طبق استانداردهای موجود، ارتفاع بلند ترین نقطه یک سرعتگیر باید بین7 تا10 سانتی متر باشد و پهنای آن 30 سانتی متر.

 

 

اما از نظر استانداردهای بین المللی سرعتکاه یا (Hump)  که از این ابزار بانام سرعتگیر ملایم نیز یاد می کنند، اکثرا از جنس آسفالت است و می بایست ارتفاع بلندترین نقطه سرعتکاه بین7 تا10 سانتی متر و پهنای آن بین 3.5 تا 6.7 متر باشد.

 

 

البته به جز خصوصیات فیزیکی عنوان شده، محدودیت های دیگری نیز در مورد مکان استفاده از این کنترل کننده های سرعت وجود دارد.

 

محدودیت های مکانی نصب سرعتگیر و سرعتکاه
از نوع عملکرد معابر، با توجه به مشکلاتی که سرعت کاه و سرعت گیرها در ایجاد توقف و افزایش تاخیر در معابر ایجاد می کنند، در معابر شریانی درجه یک مثل آزادراه ها و بزرگراه ها و معابر شریانی درجه دو مثل راه های اصلی باید خودداری کرد، اما در خیابان ها فرعی و محلی با رعایت ضوابط فیزیکی گفته شده بلامانع است.

از لحاظ عرض خیابان و معابر نیز از آنجایی که عرض خیابان ها می تواند تاثیر مستقیمی بر سرعت عملکرد وسایل نقلیه عبوری داشته باشد، حداکثر عرض سواره برای اجرای سرعت گیر 12 متر و برای سرعت کاه 15 متر است.

از طرفی در معابری که دارای شیب هستند، اجرای سرعتگیر و سرعت کاه در خیابان با شیب طولی بیش از 8 درصد ممنوع است.

مورد دیگر اینکه در خیابان و معابری که سرعت مجاز تا 30 کیلومتر بر ساعت باشد تنها، سرعتگیر، با مشخصات فنی و فیزیکی گفته شاده با جنس لاستیکی و پلاستیکی  مجاز است.

در خیابان ها و معابری که سرعت مجاز 40 تا 55 کیلومتر بر ساعت می باشد تنها، سرعتکاه، از نوع (سینوسی، دایروی، سهمی، دودنقه ای) باجنس عمدتا آسفالتی مجاز است.

بکارگیری سرعت گیر و سرعت کاه در خیابان هایی که مسیر اصلی حرکت آمبولانس ها و خودروهای آتشنشانی می باشند، ممنوع است، البته نصب سرعتگیرها و سرعت کاه ها بایستی با علایم مشخص همچون تابلو، روشنایی، تغییر رنگ و خط کشی همراه باشد.

به هر ترتیب اگر سیری در نقاط مختلف کشور داشته باشیم ضوابط و استاندارد های  گفته شده، در کلان شهرهای ایران تا حدودی به طور نسبی و ناقص رعایت می شود اما در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته کشور همچنان مشکل وجود دارد.

 

 

با این وجود جای این سوال باقی است که آیا سرعتگیر ها و سرعت کاه های اجرا شده در شهرهایی که ما زندگی می کنیم به استانداردهای جهانی نزدیک است و آیا اصلا می شود اسم آن ها را سرعت گیر و سرعت کاه نامید یا خیر.

 

برخی از سرعتگیرها بیشتر قلنج گیر هستند تا سرعتگیر

البته در سطح شهرهای استان ما و حداقل استان همجوار ساخت سرعتگیرها از نظر کمیت و کیفیت جای بحث دارد چرا که برخی از این سرعتگیرها بیشتر قلنج گیر هستند تا سرعتگیر.

 

 

شاید اسم نفس گیر و جانکاه، زیبنده ترین نام برای خاکریزهای آسفالتی موجود در شهر و دیار ما باشد.

اما وجود سرعتگیرها و سرعت کاه ها در معابر و شهرها مشکلات زیادی از قبیل کم کردن سرعت قبل از رسیدن به سرعت گیر و شتاب مجدد وسایل نقلیه که منجر به بالا رفتن مصرف سوخت و افزایش آلودگی هوا و همچنین تاثیر منفی در سرویس دهی وسایل نقلیه اورژانسی می شود را به دنبال دارد.

علاوه بر اینها وجود سرعتگیرها موجب آسیب دیدن جلوبندی، سیستم ترمز و کلاچ خودرو ها و وسایل نقلیه می شود، همچنین باعث ایجاد خطر جدی برای موتور سواران و دوچرخه سواران به دلیل نداشتن تعادل کافی و نیز گسیل شدن ترافیک به محله های اطراف خیابان هایی که در آن سرعت گیر و سرعت کاه وجود دارد خواهد شد.

 

 

ایجاد آب گرفتی پشت سرعت گیرها و سرعت کاه ها هنگام بارندگی و ازبین رفتن روسازی و افزایش تصادفات جلو به عقب بر اثر ترمز ناگهانی هم از دستاوردهای متادول سرعتگیرها و سزعت کاهها است.

اما مشکلات عنوان شده در کشورهای پیشرفته با طراحی سرعت گیرها و سرعت کاه های هوشمند نه تنها بر طرف شده بلکه تهدید را به یک فرصت تبدیل کرده و از این نوع سرعت گیرها برق تولید می کنند، اما در کشور ما به دلیل آماده نبودن زیرساخت ها فعلا نمی توان از این تکنولوژی استفاده کرد و باید تا آنجایی که ممکن است از سرعت گیرها و سرعت کاه های غیر استاندارد کاست.

 

از این همه مقدمه چینی مقصود این است که چرا فرهنگ رانندگی را در خود تقویت نکنیم که با ایجاد فرهنگ غنی، دیگر نیاز به عوامل باز دارنده احساس نشود.                                       

 

متاسفانه حتی در کشور ما که مدعی اسلامی بودن هستیم نیز این مسئله مورد بی مهری بسیاری قرار گرفته است.

 

در صورتی که  اگر در کنار آموزش رانندگی و یادگیری علائم، فرهنگ خوب رانندگی کردن را بیاموزیم دیگر نیاز نیست سطح معابر را ناهموار کنیم.

 

ما متاسفانه به جای فرهنگ سازی دیوار سازی می کنیم و تا این روند ادامه داشته باشد باید تاوانش را با هزینه های گزاف بپردازیم.

 

اگر با ایجاد فرهنگ درست رانندگی به قوانین راهنمایی و رانندگی بیشتر توجه کنیم، در رانندگی صبر پیشه کنیم به حقوق دیگران احترام بگذاریم، کمی گذشت داشته باشیم، قطعا در روند روان سازی ترافیک موثر خواهد بود و مسئولان ترافیکی ما در تصمیمات خود تجدید نظر خواهند کرد.

 

تنها با یک حساب ساده هزینه اجرای یک سرعت کاه آسفالتی استاندارد با عرض 12 متر و طول 5 متر، مبلغی معادل یک میلیون و 200 هزارتومان هزینه برای شهرداری هر شهر به بار می آورد.

 

در صورتیکه این هزینه می تواند در راه غنی سازی، فرهنگ صحیح رانندگی کردن در جامعه شهری بکار گرفته شود.

 

بیشتر توجه مسافران به سرعتگیرهای شهرها است

شهرداری ها باید بدانند در ایام عید و گسیل شدن مسافران نوروزی به شهرها اولین چیزی که نظر مسافران شهرستانی را به خود جلب می کند تعداد سرعتگیر های غیر اصولی است که از ورودی شهرها آغاز می شود، نه رنگ نو بلوارهای فرسوده شهر.

 

رانندگی هر شخص نمونه ای بارز از اخلاق اجتماعی وی می باشد

البته رانندگان هم باید بدانند که در واقع نحوه رانندگی هر شخص نمونه ای بارز از اخلاق اجتماعی وی است، چرا که رعایت قانون و مقررات، احترام به حقوق دیگران، افزایش آستانه تحمل فردی در مقابل محرک های ترافیکی نمونه هایی از رفتار اجتماعی راننده است که هنگام رانندگی ناخودآگاه از شخصیت واقعی او منعکس می شود.

 

با این وجود بهترین راه خلاص شدن از سرعتگیر و سرعتکاه استاندارد و یا غیر استاندارد که بلای جان وسایل نقلیه است، افزایش و غنی سازی فرهنگ درست رانندگی است که انتظار می رود در کشور اسلامی ما بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.

 

پایان پیام/

 

گزارش: علی فندرسکی