محمد محمدرضایی، رییس کارگروه ویژه فلسفه دین و کلام جدید شورای تخصصی تحول و ارتقای علوم انسانی در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان ضمن اشاره به ملزومات و شرایطی که زمینه نظریه پردازی را فراهم می کند، گفت: نظریه پردازی یعنی ارائه یک دیدگاه و نظریه جدید، که لوازم آن می تواند نسبت به نظریات گذشته متفاوت باشد به طور مثال نظریه حرکت جوهری که ملاصدار قائل شد یا نسبیتی که انیشتین معتقد بود یا نظریه ای که نیوتن در فیزیک ارائه کرد.
این استاد نظریه پرداز و تقدیر شده به عنوان صاحب کرسی موفق در نخستین همایش ملی کرسی های نظریه پردازی ادامه داد: این موارد نظریاتی است که می تواند تحولاتی در آن علم ایجاد کند که لوازم خاصی دارد؛ در این مسیر اگر دیدگاه تازه ای درباره موضوعی که مرتبه پایین تری دارد، مطرح شود، به آن نوآوری گفته می شود.
وی افزود: بنابراین نظریه جدید، نوآوری و نقد به نظریه دیگران، همگی در دریف نظریه پردازی قرار می گیرند.
محمدرضایی علم را موهبتی الهی توصیف و اظهار کرد: علم هدیه ای الهی است که خداوند به بشر اعطا کرده و نخستین معلم نیز به تصریح آیه 31 سوره بقره: «وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا»؛ و [خدا] همه [معانى] نام ها را به آدم آموخت؛ خودِ خداست.
به گفته وی در روایات نیز تصریح شده علم نوری است از جانب خدا و در دل و قلب هر فردی که بخواهد قرار می دهد: «أَلْعِلْمُ نُورٌ يَقْذِفُهُ اللّهُ فِى قَلْبِ مَنْ يَشآءُ»؛ علم، نورى است كه خداوند به قلب هر كس كه بخواهد مى افكند. (مصباح الشريعة، ص 16)
مولف کتاب "الهیات فلسفی" تاکید کرد: البته این امر شرایطی دارد و آن گونه نیست که علم به هر کسی ارزانی شود بلکه باید زمینه و مقدمات آن فراهم شود همان طور که خداوند در آیه 69 سوره عنکبوت می فرماید: «وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا»؛ و كسانى كه در راه ما (با نفس خود و دشمن ما) جهاد كردند به يقين آنها را به راه هاى (وصول به مقام قرب) خود راهنمايى مى كنيم. بنابراین، اگر وسائل هدایت فراهم شود، این علم نیز تحصیل خواهد شد.
وی ابراز کرد: علم گاه از راه تجربه، گاه از مسیر عقل و گاه صفای باطن و تجربه های عرفانی و تعالیم وحیانی حاصل می شود و می توان در تمامی این مراحل دست به ابداع و نوآوری زد.
محمدرضایی در ادامه به تشریح مراتب ذکر شده پرداخت و بیان کرد: در حوزه تجریه دانشمندان این عرصه تلاش می کنند و به ابتکار و نوآوری و خلاقیت دست می زنند و معضل و مساله ای دغدغه آنها شده و به آن فکر می کنند، در این راستا مبانی آن علم را نیز می شناسند، در این هنگام خداوند ذهن آنها را با علم تنویر می کند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران عنوان کرد: در حوزه عقل نیز یکسری علوم وجود دارد که عقلانی بوده و با تعقل و تدبر ایجاد می شود که اگر در این زمینه نیز خوب اندیشیده شده و مقدمات کنار هم چیده شود، به نتیجه ای مطلوب می توان دست یافت و نظریه ای جدید ارائه داد و برخی نیازها و مشکلات انسان ها را برطرف کرد.
مولف کتاب "تبیین و نقد فلسفه اخلاق کانت" ابراز کرد: در عرصه تجربه های عرفانی و صفای باطن نیز هر اندازه تلاش شود، خداوند از روی لطف به انسان معرفت عطا خواهد کرد بنابراین معتقدیم هر چه انسان تزکیه نفس و صفای باطن بیشتری داشته باشد، می تواند به اطلاعات و عوالمی دیگر دست یابد.
محمدرضایی گفت: مساله دیگر تعالیم وحیانی است که در کتاب های آسمانی متبلور شده و آخرین آنها قرآن کریم و سنت پیامبر (ص) و ائمه معصومین علیهم السلام است که از آنها به عنوان راهکاری هایی اساسی می توان استفاده کرد و با تلاش، می توان به معرفت هایی جدید دست یافت. بنابراین، متکلمان، مفسران، فیلسوفان و فقها دائم در این فکر هستند که با دستیابی به معرفت جدید، بتوانند هر چه بیشتر نیازهای انسان ها را پاسخ گفته و مشکلات را برطرف و هدایت الهی را بیشتر به منصه ظهور رسانند، لذا در این حوزه هم می توان به نظریه پردازی و نوآوری و خلاقیت دست زد.
رییس کارگروه ویژه فلسفه دین و کلام جدید شورای تخصصی تحول و ارتقای علوم انسانی یادآور شد: البته در راستای ملزومات نظریه پردازی، مسئولان فرهنگی و علمی کشور، مدیران و اندیشمندان باید زمینه ابتکار و خلاقیت را فراهم کنند به گونه ای که استاد و دانشجو همّ و غم خود را در حوزه علم به شکوفایی برسانند.
محمدرضایی در پایان خاطرنشان کرد: همچنین رساله های دکتری و پایان نامه ها باید در پی پاسخ به سوالات و نیازهای جامعه باشند و بتوانند راهکارها و راه حل های مناسب و تازه ای ارائه دهند که این مساله امری مهم در راستای فراهم شدن زمینه نظریه پردازی دارد.
پایان پیام/
نظر شما