فضل و دانش امام دهم شیعیان بر اوج قله های عالم بشریت

خبرگزاری شبستان// بیرجند

نیکی ها و اخلاق پسندیده امام هادی(ع) را نمی توان در شمار عدد ذکر کرد چرا که او جمیع صفات نیک و مفاخر معنوی را یک جا در وجود داشت و ابعاد وسیع و منبع فیاض حکمت و دانش او بر لوح سرشتش ثبت شده و بدین سبب او از ناشایسته ها و آلایش ها به دور و برکنار است.

امام هادی (ع) دارای نفس زکیه و عزمی راسخ و همتی عالی بود که هرگز احدی از مردم را نمی توان در مقایسه با او همتا و همسان دانست.

عصر زندگی امام هادی(ع)

عصر زندگى امام هادى(ع)، عصرى پرتلاطم و آکنده از دشوارى ها و ستمگرى ها بر - شیعیان - بود. آشفتگى سیاسى و اقتصادى و درهم پاشیدگى اوضاع اصلاح اجتماعى، مجال را براى حاکمان ستمگر تنگ نمى کرد و آنان بر تعصب و تقویت پایه هاى جور و ستم مى افزوند.زمامداران خونخوار عباسى از هر فرصتى براى نابودى و از میان برداشتن تنها مخالفان سرسخت خود، شیعیان سود مى جستند.
این زمان، حفظ تجمع شیعیان و استمرار بخشیدن به مقاومت و امر ارشاد سیاسى و اجتماعى، رسالت خطیر و حساس امامت بود. دستگیرى وتعقیب بزرگان شیعه. همچون محمدبن صالح و محمدبن محمد الحسینى و... و نیز شهادت بسیارى ازآنان همچون یحیى بن عمر و... و ایذإ و آزار شیعیان، کار را بر آنان چنان دشوار ساخته بود که اگر نقش امامت حضرت در کار نبود، اثرى از شیعه برجاى نمى ماندو روشن است که امام نیز از خطر توطئه و دسیسه هاى جباران شوم روزگار و خونخوارانى همچون متوکل در امان نمى ماند.

تمام جریان هاى اجتماعى، عاقبت متوکل را مجبور کرد که امام را به سامرا، مقر حکومت خویش فرا بخواند تا حضرتش را در حیطه مراقبت و اطلاع خویش محصور کند و این بود که به تقریب بیست سال از زندگانى حضرت در سامرا و مقر حکومت عباسى گذشت. در تمام این دوره بیست ساله حضور جماعتى از بنى عباس - که تاریخ آن را یاد مى کند - نشانگر تلاش حکومت عباسى براى تنگ کردن مجال بر حضرت امام هادى (ع) است.

امام هادی(ع) و دفاع از مرزهای توحید

از رسالت‌های بنیادین امامت، پاسداری از باور‌ها و ارزش‌های اسلامی است. امامان به عنوان وارثان پیامبر و حافظان قرآن و سنت، با تحریف‌ها و بدعت‌هایی که اندیشه و فرهنگ اسلامی را تهدید می‌کرد، مقابله و حقایق اصیل اسلامی و سنت پیامبر را تبیین می‌کردند و اگر هوشیاری و تلاش آنان نبود، امروز اسلام به سرنوشت دیگر ادیان آسمانی دچار می‌شد.

روزگار امام هادی(ع) به ویژه دوران طولانی حکومت متوکل، از دوران سیاه تاریخ اسلام به شمار می‌رود. در آن دوران رهبری امت اسلامی در دست افرادی متحجر و فردگریزی چون متوکل و فتح بن خاقان بود که در شادخواری شهره بودند و با آزاداندیشی و نقد و نظر مبارزه می‌کردند.

امام هادی(ع) و تربیت افراد

شناسایى و جذب افراد مستعد و آماده و ترتبیت آنان بر اساس تربیت هاى اسلامى و مجهز ساخن آنان به انواع علوم مورد نیاز جامعه از رسالت هاى مهم امامان(ع) بود و محدودیت هاى اعمال شده از سوى حکومت هاى وقت هر چند انجام این رسالت را در حد مطلوب با مشکلاتى مواجه ساخت و بسیارى از افراد را از دستیابى به این سرچشمه‏هاى زلال دانش و معرفت و بهره‏گیرى از آن محروم کرد، ولى موجب تعطیل شدن آن نگشت. تشنگان حقیقت و شیفتگان امامت تحت پوششهاى مختلف به محضر امامان علیه السلام مى‏رسیدند و در حد ظرفیت و میوان معرفت‏خود از دریاى بى‏کران دانش الهى آن بزرگواران سیراب مى‏شدند.

بر اساس نوشته شیخ طوسى، تعداد دست پروردگان پیشواى دهم(ع) و کسانى که از آن حضرت در زمینه‏هاى مختلف علوم اسلامى روایت نقل کرده‏اند بالغ بر 185 نفر مى‏شود که در میان آنان چهره‏هاى برجتسه علمى و فقهى فراوانى که داراى تالیفات گوناگونى بودند دیده مى‏شود.

امام هادی (ع) از زبان دشمنان
به رغم تلاش های مذبوحانه حکومت های وقت برای خدشه وارد کردن به مقام والای امام هادی) ع) دگرگون ساختن موقعیت اجتماعی آن حضرت، روز به روز بر شأن و مقام ایشان افزوده می شد؛ به نحوی که طاغوت های زمان نیز برای فریبکاری و گمراه ساختن اذهان عمومی، مجبور به ابراز ارادت و اظهار دوستی به مقام شامخ ولایت آن حضرت می گردیدند. از آن جمله می توان به نامه متوکل به حضرت هادی (ع) اشاره کرد که در آن، حضرت را به سامرا دعوت کرد. بخشی از نامه به شرح ذیل است: «... امیرمؤمنان متوکل به مقام و منزلت والای شما و خاندانتان آگاه است و می کوشد تا سبب رفاه و خشنودی شما را فراهم آورد، از حریم عزت و آبروی شما محافظت نماید و امنیت و آرامش شما را تأمین سازد تا بدین وسیله، خشنودی پروردگار را جلب و ادای وظیفه کرده باشد.»

مقام علمی امام هادی(ع)

امام هادی(ع) با برخورداری از دانش سرشاری که خداوند متعالی بدیشان عنایت کرده بود، همواره به پاسخگویی پرسش ها در هر زمینه ای می پرداخت. در این زمینه، آثار متعددی از ایشان به یادگار مانده که از آن جمله می توان به رساله ای در ردّ جبر و تفویض، رساله ای در پاسخ به پرسش های یحیی بن اکثم و رساله ای در احکام دین اشاره کرد. همچنین از آن حضرت، پاسخ هایی درباره مسائل فقهی و غیر فقهی به طور پراکنده در کتاب های حدیث دیده می شود.

 امام هادی(ع) در محراب عبادت

امام هادی (ع) قبل از هر چیز بنده خدا بوده، همواره با خدا راز و نیاز داشت و همه سعادت ها و کرامت ها را در پرتو توجه و پیوند محکم با خدا می دانست. آن حضرت همواره نیمه های شب از بستر برمی خاست و در حالی که لباس مویین پوشیده بود، رو به قبله بر روی حصیر می نشست و به عبادت می پرداخت.

امام هادی(ع) و آموزش در بستر شهادت
امام هادی)ع) تا آخرین لحظات عمر گران بهای خویش، دست از تربیت شیعیان و دوستدارانشان برنداشت.

شهادت امام هادی(ع)
امام دهم، حضرت هادی (ع ) در سال 254 هجری معتمد عباسی را به وسیله زهر به شهادت رساند. در سامرا در خانه ای که تنها فقط فرزندش امام حسن عسکری بر بالین او بود از این سال امام حسن عسکری پیشوای حق شد و بار تعهد امامت را بر دوش گرفت و در همان خانه ای که در آن بیست سال زندانی و تحت نظر بود، سرانجام به خاک سپرده شد.

منابع:
1- گذری بر زندگی امام هادی علیه السلام ، محمد عابدی، شماره 14، 1421 ه . ق، ص 44.
2. نگاهی به شیوه های رهبری امام هادی علیه السلام ، عبد الکریم پاک نیا، شماره 26، 1422، ص 21.
3. شمه ای از فضائل و مناقب امام هادی علیه السلام ، حسین صادقی، علی تقوی، شماره 36، 1423 ه . ق، ص 26.
4. امام هادی علیه السلام در مصاف با انحراف عقیدتی، حسین مطهری محب، شماره 57، 1425 ه . ق، ص 14.
5- پایگاه اطلاع رسانی حوزه

6- فرازهایی از امام هادی(ع)
7- مرکز تحقیقات سپاه پاسداران انقلاب اسلامى
 

خبرنگار: زینب رمضانی