حجت الاسلام ابوالفضل ساجدی، دانشیار موسسه آموزشی امام خمینی(ره) و مدیر قطب علمی فلسفه دین در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در تبیین رابطه و نقش انقلاب اسلامی در ایجاد تمدن جدید اسلامی گفت: «تمدن» از ریشه «مدنیت» به معنای پذیرش شهرنشینی، گرفتن آداب و اخلاق شهری و پذیرش شئون اجتماعی، قانونمندی و درعربی به معنای پذیرش لوازم زندگی شهری است.
بر همین اساس برای تمدن مولفه هایی تعریف شده که مهمترین آنها «علم»، «فرهنگ»، «نظم»، «تعاون»، «همکاری» و«امنیت» است. تمدن و فرهنگ با هم ارتباط تنگاتنگی دارند و تمدن جلوه ظاهری فرهنگ است. از سوی دیگر فرهنگ روح پنهان در مناسبات و روابط اجتماعی و زندگی شهری است بنابراین فرهنگ و تمدن را می توان دو روی یک سکه دانست. فرهنگ زیر بنا و روح تمدن است. لذا از جمله مولفه های مهم تمدن را نیز فرهنگ ذکر کرده اند.
وی افزود: براساس یک فرهنگ خاص، «نظم»، «امنیت»، « تعاون» و «تعالی» در جامعه شکل می گیرد و با توجه به رابطه و پیوند عمیق فرهنگ و تمدن، هر تمدنی بر اساس فرهنگ خاص خود شکل می گیرد. یعنی پذیرش فرهنگ اسلامی منجر به تمدن غربی و پذیرش فرهنگ غربی منجر به تمدن غربی می شود. و به دلیل همین پیوند است که نمی توان تمدنی را مستقل از فرهنگ پذیرفت و اهدافی را که در پس تمدن اسلامی وجود دارد در سایه هر فرهنگی به دست آورد.
ساجدی خاطر نشان کرد: این فرهنگ است که به ما ارزش هایی را می دهد که جامعه در مسیر آن ارزش ها حرکت می کند و جلوه های بیرونی این ارزش ها در زندگی فردی و اجتماعی و در نهادهای مختلف اجتماعی هستند. بر همین اساس انقلاب اسلامی ایران چون اسلامی است و اسلام نیز پدید آورنده فرهنگ خاصی است، لذا منجر به پدید آمدن تمدنی خاص می شود.
فرهنگ طبق تعاریف مشهور مجموعه باورها، ارزش ها، هنجارها و نمادهایی است که منشاء رفتارهای فردی و اجتماعی است. با توجه به این امر به نظر می رسد انقلاب اسلامی ایران مقدمه تمدن اسلامی است. چرا که انقلاب اسلامی به دنبال عمل کردن به آموزه های اسلامی در سطح اجتماع است. یعنی رسیدن به ابعاد یک زندگی اجتماعی مطلوب که در بردارنده «نظم»، «امنیت»، «عدالت» ، «همیاری»، «تعاون» و «رشد علم» و «تعالی معنوی - اخلاقی » است و چون به دنبال ساختن چنین جامعه ای است این جامعه از دل فرهنگ اسلامی زاییده می شود.
دانشیار موسسه امام خمینی(ره) در ادامه تصریح کرد: تمدن غربی درعصر حاضر با چالش های جدی مواجه شده یعنی ابعاد مثبت آن همراه با ابعاد منفی است، تکنولوژی دارد اما اخلاق ندارد، نظم ظاهری دارد اما به باطن توجه لازم را نکرده است، همکاری ها، تعاون ها و قوانین به سمت اهداف مادی هدایت شده ولی اهداف اخلاقی متعالی و معنوی را رها کرده، بنابراین چنین تمدنی، تمدن شایسته ای نیست و حتی امروز مورد نقد بسیاری از اندیشمندان غربی قرار گرفته. به همین خاطر گفته می شود که ما در دوران نقد مدرنیزم هستیم و مدرنیزم که به سمت تمدن مادی حرکت کرده مورد چالش جدی توسط اندیشمندان پست مدرن قرار گرفته است.
حجت الاسلام ساجدی افزود: ما باید به دنبال تمدنی باشیم که نقاط قوت تمدن غرب را داشته باشد اما نقاط منفی آن را نداشته باشد و حتی جامعه را رشد و تعالی همه جانبه ببخشد که این امر در سایه انقلاب اسلامی محقق و حاصل شده است.
انقلاب اسلامی مقدمه شکل گیری تمدن اسلامی است که در سایه آن هم امکانات ظاهری و مادی برای جامعه فراهم می شود و هم سلسله مراتب ارزش ها رعایت شده و جامعه در مسیر تعالی معنوی حرکت می کند. این نوع نگاه، نگاهی همه جانبه به انسان و به هستی است. به همین دلیل می توان گفت هدفی که انبیاء به دلیل آن از طرف خدا برانگیخته شدند که عبارت بود از تعلیم، تزکیه و تشکیل جامعه متعالی، این هدف در معنای دیگر آن، همان تشکیل جامعه متمدن اسلامی است. این هدفی است که انقلاب اسلامی در راستای آن حرکت کرده و گام های نزدیک شدن به این هدف را دنبال می کند.
وی گفت: اگر موفق شویم اهداف اسلامی را به درستی در جامعه اجرا کرده و به مردم کمک کنیم تا زندگی اجتماعی آنها بر اساس ارزش های اسلامی شکل بگیرد و ارزش های الهی در جامعه نمودار شود این مقدمه رسیدن به تمدن اسلامی است. انقلاب اسلامی ایران زیربنای تئوری این حرکت و مقدمه عملی و بسترسازی لازم برای آن را فراهم کرده و در بعد نظری و عملی به شکل گیری تمدن اسلامی کمک کرده است. به این شکل که در بعد نظری، نگاه جامعه به اسلام و توجه به گستره دین مد نظر است که دین را از عرصه فردی به عرصه اجتماعی کشانده است.
یکی از مولفه های تمدن آن است که در روابط فردی و اجتماعی ارزش های الهی را اولویت بدهیم. این مبنای نظری است. پس از انقلاب تحقیقات اساسی در بعد نظری دین شکل گرفته و سطح تحقیقات و کتاب های نوشته شده در ابعاد اجتماعی اسلام بسیار زیاد است.
مدیر قطب علمی فلسفه در ادامه تصریح کرد: امروز غربی ها از مواجه با تمدن ما صحبت می کنند. تحقیقات فراوان عرصه مسایل اجتماعی بعد از انقلاب بستر ساز نظریه پردازی در بعد تمدن اسلامی شده و این مقدمه رسیدن به تمدن اسلامی جهانی است.
مقام معظم رهبری همواره در سخنان خود به نظریه پردازی در بعد عملی، به ویژه پیوند میان دانشگاه و جامعه تاکید دارند. رشد قابل توجه در علوم و دانش های تجربی نیز همه، برای به ثمر رساندن عملی تمدن اسلامی است و در بعد عملی قوانین اجرایی کشور بستر ساز اجرای عملی انقلاب است.
انقلاب باعث رشد نظریه پردازی در حوزه تمدن اسلامی شده است و در بعد عملی، ایران در مسیر اجرایی کردن آموزه های اسلامی برآمده است. رسیدن به اهداف اسلامی در جامعه و اجرایی کردن قوانین به خصوص قوانینی که از طرف رهبری به عنوان نقشه راه معرفی می شود.
وی خاطرنشان کرد: در بعد مادی، رشد تکنولوژی و فناوری، و در بعد معنوی هدایت این امور در مسیر تعالی جامعه و اولویت بخشی به ارزش های الهی در امور مادی از مولفه های تمدن اسلامی است. در تمدن اسلامی امکانات مادی جامعه را به سمت تعالی اخلاقی و معنوی سوق می دهد و پیوند دینا و آخرت را برقرار می کند. به عنوان مثال اگر در بحث سبک زندگی به جایگاهی که مدنظر رهبری است برسیم یک گام بلند در راستای تمدن سازی برداشته ایم و اگر فرهنگ اسلامی را به معنای خاص آن دریابیم و ابعادش را د رجامعه آشکار سازیم قاعدتا به تمدن اسلامی نزدیکتر می شویم . چرا که ما معتقدیم فرهنگ اسلامی زیربنای شکل گیری تمدن اسلامی است. دشمنی های کشورهای غربی با انقلاب ایران گویای تاثیر گسترده انقلاب ایران و تمدن اسلامی بر جهانیا ن است و آنچه امروز مهم است شناخت فرهنگ ایرانی اسلامی و برداشتن گام های درست در راستای معرفی آن می باشد. با شناخت توطئه های دشمن باید تهدید ها را تبدیل به فرصت کرد.
پایان پیام/
نظر شما