اردن و نقش مرموز آن در بحران سوریه

به گزارش خبرگزاری شبستان، اردن یکی از همسایگان سوریه است که اگرچه در ظاهر نسبت به بحران داخلی این کشور اعلام بی طرفی کرده است اما عملا در هر تحرکی که علیه سوریه شکل گرفته است نقش دارد.

در اوایل بحران ،نقش اردن به پناه دادن به خلبانان و افرادی بود که از نظام سوریه جدا شده بودند.اردن همچنین در طرحهای غربی و عربی علیه سوریه مشارکت کرده است به گونه ای که تروریستها از مرزهای370 کیلومتری این کشور به سوریه نفوذ می کنند.

کشور اردن از بدو آغاز بحران در سوریه مواضع مختلفی بیان کرده که از آن جمله می توان به  همراهی با حکومت بشار اسد تا هشدار به برکناری بشار اسد و همراهی کامل با مخالفان اشاره کرد.

طول مرزها میان سوریه و اردن 375 کیلومتر است و همواره فضای سیاسی و امنیتی دو کشور تحت شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی قرار داشته است. نوسان در روابط و عدم ثبات در روند مناسبات دمشق‌ـ‌امان از اوایل قرن بیستم تاکنون مهمترین شاخص روابط سیاسی و دیپلماتیک میان این دو کشور بوده است.

بطور کلی عبدالله دوم در طول نزدیک سه سال بحران در سوریه، مواضع مختلفی اتخاذ کرده است. در این راستا می‌توان به مواردی مانند «همراهی با مخالفان در ارسال سلاح  به سوریه»، «اعطای تسهیلات به آوارگان سوری در خاک اردن»، «همراهی با غرب و آمریکا در آموزش نیروهای مخالف بشار اسد در خاک اردن»، «همراهی با برخی طرح‌ها مانند آنچه ایران و روسیه دنبال می‌کنند»، «تأکید بر حل مسالمت‌آمیز بحران در سوریه»، «مخالفت با حمله نظامی به سوریه»، «همراهی با برخی طرح‌های ترکیه برای برکناری بشار اسد» و همچنین «فاجعه آمیز خواندن سقوط بشار اسد و تجزیه سوریه»، «تأکید بر از بین بردن القاعده در سوریه و خطر آینده این جریان تروریستی برای منطقه» اشاره کرد. 

از هنگام آغاز بحران سوریه مناسبات میان دوکشور در سطوح و ابعاد مختلف دچار مشکلاتی شده و در برخی از زمینه‌ها روابط دو جانبه به انسداد سیاسی انجامیده است. در جریان مواضع عربی در قبال سوریه، اردن با بلوک شورای همکاری خلیج‌فارس و پادشاهان عربی همراهی و همگرایی داشته است.

باوجود اینکه اقتصاد و تجارت امان در زمینه‌های متعدد وابسته به ژئوپلیتیک و موقعیت جغرافیایی سوریه است، ولی اردن به دلایلی چند در طی بحران اخیر سوریه مواضع همگرا با مخالفان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بشار اسد داشته است.

برخی بر این باورند که جغرافیای اردن تنیدگی پیچیده‌ای با ژئوپولیتیک سوریه دارد و هر رخدادی در آن کشور ممکن است امنیت و ثبات بقای تاج و تخت پادشاهی خاندان هاشمی را مورد تهدید جدی قرار دهد. کشور اردن به لحاظ امنیتی به شدت آسیب‌پذیر است و تحت تاثیرقرار می‌گیرد. وجود القاعده و تندروهای سلفی در امان برای دولت اردن تزلزل سیاسی ایجاد کرده است.

این گروه اعتقاد دارند که نیروهایشان باید برای جهاد به سوریه اعزام شوند. دولت اردن نیز تا آنجا که توان داشته، با این مسئله مقابله کرده است. البته نه بخاطر اینکه بخواهد بشار اسد و محور مقاومت در قدرت باقی بماند، بلکه نگران امنیت کشور خود است چون اگر ثبات در سوریه از بین برود، مطمئن هستند که بحران وارد اردن می‌شود و حضور هر مخالف اردنی در سوریه موجب نگرانی اردن است.

برخی رسانه ها از کمک اردنی ها به تروریستها در جریان حمله به لاذقیه که چندی قبل صورت گرفت تهدید سوریه با رزمایش شیر آماده و اینکه اردن با همسویی آمریکا قصد داشته است که مخالفان مسلح سوری را برای حمله به دمشق از طریق درعا تجهیز کند مخابره کردند.

اردنی ها در جریان تشکیل ائتلاف بین المللی علیه داعش در آن مشارکت کردند.جنجالی ترین موضوع در رابطه میان سوریه و اردن نیز همین مشارکت بود که به اسارت معاذ الکساسبه خلبان اردنی که علیه داعش در سوریه عملیات انجام داد ونهایتا از سوی داعش سوزانده شد مربوط می شود.

سوریه با صدور بیانیه ای ضمن محکوم کردن اعدام الکساسبه از امان خواست که همچنان به مبارزه با تروریسم ادامه دهد.

اما موضع دوگانه اردن سبب شده است که مسئولان سوری زبان به انتقاد از این نقش مزورانه اردن بگشایند.فیصل المقداد معاون وزیر خارجه سوریه گرچه اعدام الکساسبه خلبان اردنی را محکوم کرد اما این سئوال مهم را مطرح کرد که چگونه یک دولت می تواند در آن واحد در شمال سوریه علیه تروریستها بجنگند و از سوی دیگر در جنوب سوریه به گروههای مسلح کمک تسلیحاتی و آموزشی دهد و به آنها اجازه عبور بدهد؟

عمران الزعبی وزیر اطلاع رسانی سوریه نیز گفت: اردنی  ها در حالی مواضع داعش را در شمال سوریه هدف قرار می دهند که از تروریستها در مرز این کشور با سوریه چشم پوشی می کنند.

به هر حال اردن با توجه به سرسپردگی که به آمریکایی ها و غربی ها و کشورهای حوزه خلیج فارس که مواضع خصمانه ای علیه سوریه دارند به طور طبیعی در راستای منافع آنها حرکت می کند و همانند اربابان آمریکایی مایل به براندازی نظام سوریه هستند.عبدالله دوم شاه اردن هم اکنون نیز به دنبال بهره برداری از موضوع الکساسبه برای تقویت پایگاه خود است.