حجت الاسلام امیرمحسن عرفان، پژوهشگر مهدوی در گفت و گو با خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان با اشاره به پیش فرض هایی در رابطه با رویکرد تمدنی و فرهنگی به آموزه مهدوی گفت: با توجه به اینکه تمدن سازی مستلزم تمدن پژوهی است، امروزه فرهنگی که به سمت تمدن سازی حرکت نکند قابلیت جامعه سازی خود را از دست خواهد داد و بدون تردید به لایه های درونی فروکاسته خواهد شد.
وی اظهار کرد: در این راستا باید توجه داشت که تمدن اسلامی نیازمند بازشناسی حیات پیشینی و احیا و بازتولید ساختارهای نو و پسینی است، بنابراین باید به چند نکته و پیش فرض توجه داشت.
حجت الاسلام عرفان با اشاره به نکاتی مهم در رویکرد فرهنگی و تمدنی به آموزه مهدویت تصریح کرد: اولین نکته آن است که فرهنگ مقوله ای است تحول پذیر، بنابر این نظر، عناصر فرهنگ یک جامعه در گذر زمان دچار تغییر می شوند و این تغییرات ممکن است مثبت یا منفی تلقی شوند، برای نمونه جایگاه موعود باوری در فرهنگ ما ایرانیان بعد از انقلاب اسلامی بسیار متمایز از آنچه پیشتر بود رخ می نماید.
این پژوهشگر مهدوی ادامه داد: دومین نکته این است که تحولات تغییرات فرهنگی خارج از حیطه اراده و شناخت انسان ها نیست و حداقل بخش هایی از این تغییرات قابلیت مدیریت پذیری را دارد، بنابراین نه تنها در سطح کلان مدیریت فرهنگی جامعه بلکه در سطح خرد نیز تدابیر و تصمیماتی مقدور است که می تواند جهت گیری و کم و کیف رویکرد تمدنی به مهدویت را متغیر سازد.
وی با اشاره به سومین نکته در رویکرد فرهنگی به آموزه مهدویت تصریح کرد: سومین نکته اساسی آن است که اعمال ارادی و تدبیری انسان تابع بنیان های نگرشی و معرفتی آنان است، بنابراین تصمیمات فرهنگی در هر لایه و سطحی در زمینه آموزه مهدویت تابع باورها و معرفت فرهنگی تصمیم گیران است.
حجت الاسلام عرفان با بیان اینکه تلقی یک جامعه از اینکه چه وضعیتی، وضعیت مطلوب آموزه مهدویت است نقش اساسی در تصمیمات و اقدامات خرده کلان فرهنگی خواهد داشت، گفت: هر مقدار شناخت روشن تر و باور عمیق تری نسبت به شاخص های وضع مطلوب وجود داشته باشد و وحدت نظر بیشتری در مورد این شاخص ها در جامعه شکل گرفته باشد، تلاش های فرهنگی در عرصه مهدویت نیز هم افزایی بیشتری خواهد داشت.
این پژوهشگر مهدوی بیان کرد: یقینا روی آورد عالمانه به اندیشه مهدویت که عبارت است از شناخت اضلاع ناپیدای اندیشه مهدویت، وضع مطلوب رویکرد فرهنگی به آموزه مهدویت است، در روی آورد عالمانه با فرایند توصیف و تبیین و با روش تحقیق علمی و به کارگیری مطالعات پدیدارشناختی، تطبیق و میان رشته ای در صدد فهم عمیق تر آموزه مهدویت است.
وی با اشاره به روی آورد عامیانه به آموزه مهدویت ابراز کرد: در مقابل در روی آورد عامیانه با دوری از روش تحقیق علمی هدف صرفا تقویت احساسات است به عنوان مثال در روی آورد عامیانه ملاقات گرایی افراطی محوریت پیدا می کند.
حجت الاسلام عرفان با اشاره به پیامد رویکرد عامیانه به مهدویت اظهار کرد: پیامد این رویکرد غلط به آموزه مهدویت دور ماندن از انجام وظایف اصلی به دلیل اهتمام بیش از اندازه و غیر متعادل به موضوع ملاقات گرایی و پیدایش مدعیان ملاقات و نیز توهم گرایی و خیال پردازی است.
این پژوهشگر مهدویت با بیان اینکه کارآمدی تاثیرگذاری آموزه های دینی مشروط به بهره گیری همه قابلیت ها به عناصر آن است، گفت: آنچه برای آموزه های دینی آسیب است نه اصل ابراز احساسات که میزان تناسب آن با عناصر بینشی و معرفتی است.
وی تصریح کرد: باید توجه داشت که احساس اندازه دارد و دارای ابعاد سازنده و مخرب است و آن احساسی که بر پایه تعمق، تفکر و معرفت باشد برای جامعه مفید است به بیان دیگر در عرصه آموزه مهدویت بایستی فکر و تعقل همواره بیشتر از احساس باشد.
حجت الاسلام عرفان رویکرد احساسی، عاطفی و عامیانه به آموزه مهدویت را از موانع رویکرد فرهنگی و تمدنی به آموزه مهدویت دانست و بیان کرد: یقینا بدون تامل در مطالعات تمدنی و کاربردی در گفتمان مهدویت تصویر ما از آینده مطلوب در این آموزه مبهم و غیر کارآمد خواهد بود.
این پژوهشگر مهدویت خاطرنشان کرد: در روزگار کنونی ما مفهوم منجی گرایی متحول شده و ابعاد تازه ای یافته است به طوری که در عصر جهانی شدن منجی باوری را در محدوده یک دین و توسعه مفهوم آن می جویند بنابراین توجه به مقتضیات جهانی در این زمینه بسیار مهم است.
پایان پیام/
نظر شما