تفکر پیشرفت یعنی توسعه غربی، ما را از هویت خود دور می کند

به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، پیش نشست چهارمین كنفرانس سالانه الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت با موضوع «گفتمان انقلاب اسلامی؛ هویت و پیشرفت» عصر روز ۲۸ دی ماه در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.

در این پیش نشست، علی بیگدلی با موضوع ظرفیت تمدن سازی ایران در گذر تاریخ، موسی حقانی با موضوع اندیشه ترقی خواهی غرب گرا و هویت ملی ایرانیان، محمدرحیم عیوضی با موضوع آینده گفتمان انقلاب اسلامی و پیشرفت هویتی، حجت‌الاسلام علی ذوعلم با موضوع هویت انقلابی و تمدن سازی گفتمان انقلاب اسلامی، حجت‌الاسلام حسن علی اكبری با موضوع هویت فرهنگ انقلاب اسلامی و پیشرفت گرایی و حجت‌الاسلام  احمد جهان بزرگی با موضوع مردم سالاری دینی و تمدن اسلامی سخنرانی كردند.

بنابراین گزارش، حجت الاسلام ذوعلم طی سخنانی گفت: محور این نشست «گفتمان انقلاب اسلامی، هویت و پیشرفت» است. با توجه به اینکه انقلاب اسلامی تنها یک رویداد تاریخی تلقی نمی شود بلکه به گفتمانی مبتنی بر اسلام ناب محمدی تبدیل شده و سر مشق کارآمدی است که می تواند چالش ها و مشکلات امروز جامعه بشری را حل کند و برای چالش هایی را که بر اثر الگوگیری مدل غربی پیش آمده راه حل ارائه دهد. این گفتمان دو مسئله هویت و پیشرفت را توأمان دنبال می کند.

وی افزود: در الگوگیری از هویت غربی نوعی هویت زدایی را شاهد بودیم. در رقابت بین هویت و پیشرفت بعضی جوامع به خاطر تلقی ریشه ای که از هویت خودشان داشته و تلاش می کردند هویت خود را حفظ کنند به این مسئله رسیدند که نباید دنبال هویت غربی بروند و هویت خود را فدای هویت و مدل غربی کنند. در کشور ما هم این طرز تلقی که پیشرفت تنها در توسعه غربی حاصل می شود  ما را از مولفه اصلی هویت خودمان دور می کند و یا هویتمان را از دست می دهد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه سخنانش اظهار کرد: جریانی هم تلقی شان از ریشه ها و تمدن غربی این بود که دنبال هویت غربی نروند. امام(ره) به عنوان پایه گذار هویت انقلاب اسلامی با حفظ هویت با مقوله پیشرفت هویت اسلامی ایرانی و داشته های بومی خودمان را مفروض تلقی کردند و استقرار نظام اسلامی مبتنی بر همین مسئله بود.

وی تصریح کرد: امروزه به دنبال بحث های امام(ره) در پیشرفت مقام معظم رهبری هم الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی را مطرح کردند تا بتوانیم با توجه به هویت اسلامی و ذخیره انقلابی خودمان یک الگوی جامع و همه جانبه و پایدار از درون فکر و اندیشه اسلامی ایرانی ما بجوشد و بتواند نیازها و چالش های ما را حل کند و در عین حال راهکاری برای کشورهای اسلامی ارائه کند و زمینه ساز تمدن نوین اسلامی شود.

این گزارش می افزاید: علی اکبری دیگر سخنران این نشست گفت: موضوع بحث هویت فرهنگی انقلاب اسلامی و پیشرفت گرایی است از این زاویه فقط یک نکته و یک فرضیه از نظر خودم که تأیید شده است مطرح می کنم. نکته ای که کمتر به آن توجه شده است و یکی از وجوه مظلومیت انقلاب اسلامی است. مفهوم پیشرفت هم به لحاظ نظری و هم به لحاظ عملی به واسطه وجود انقلاب اسلامی پیشرفت کرد. یعنی تحولی که در این موضوع اتفاق افتاد مجموعاً با دوره های گذشته قابل مقایسه نیست زیرا خود پیشرفت به برکت انقلاب اسلامی دچار پیشرفت شد.

وی افزود: اگر سیر تحول مفهوم توسعه را دنبال کنیم با توجه به پیچیدگی هایی که دارد دچار تحولات پیوسته شده است. از مفهوم ترقی و پیشرفت مادی و تحولاتی که بر سر این مفهوم آمد و می شود تمرکز داد رشد بالای اقتصاد، رفاه عمومی، مشکلات عدیده ای مثل محدودیت منابع و تخریب محیط زیست و عدم پایداری رشد دائم؛ اینها در ابتدا جزو شاخصه های توسعه شناخته می شود و توسعه ای که در ابتدا شکل گرفت تا این اواخر دچار تحولات گسترده ای شد و در این اواخر یک روند تکاملی را از آن می گیریم. پیوسته این مفهوم از مسائلی رنج می برد اما بعد از انقلاب اسلامی این رنجش پایان یافت و حرف هایی که از توسعه می زنیم به لحاظ نظری کمتر خلأ داشته و به چالش می شود کشید.

این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: کم نیستند کسانی که می گویند توسعه و پیشرفت با حفظ ارزش ها سازگار نیست. نکته جدی این است که می توان ارزش ها را حفظ کرد و به توسعه هم دست یافت. انقلاب اسلامی این مسئله را حل کرد. دین و وحی و آموزه های وحیانی را در بحث پیشرفت انقلاب اسلامی مطرح کرد. نگاهی که بعد از انقلاب به مسئله پیشرفت به وجود آمد بسیار با گذشته تغییر کرد شاخص ها و موضوع های پیشرفت تغییر کرد. نگاهی که پیشتر به انسان می شد، عوض شد. مسئله حکومت و نظام مردمسالاری دینی و پیشرفت حل شد.

وی اذعان داشت: قبلاً دو مکتب سوسیالیسم یا کاپیتالیسم بود هیچ نمونه ای از بحث توسعه سراغ نداریم که خارج از این دوبلوک باشد اما با پیرزی انقلاب اسلامی این مسئله حل شد. مسئله، نواندیشی، فکر، علم و زندگی و عرصه معنویت را مطرح کرد که قبلا در ادبیات توسعه وجود نداشت. اینکه عدالت با توسعه همراه است را انقلاب اسلامی مطرح کرد قبلا عدالت و پیشرفت را منافی هم می دانستند.  انقلاب اثبات کرد که توسعه هم می تواند عدالت محور باشد.

علی اکبری تصریح کرد: در اینکه انقلاب هویت فرهنگی دارد اجماع داریم به خاطر همین مفهوم پیشرفت را دنبال خودش دارد. دلیل فرهنگی بودن هویت انقلاب شعارها و ریشه های انقلاب اسلامی است که وقتی به آنها نگاه می کنیم می بینیم که کاملا فرهنگی هستند. دشمنان انقلاب هم دقیقاً مولفه های فرهنگی انقلاب ما را نشانه گرفته اند.

وی خاطرنشان کرد: طبیعی است انقلابی با این هویت و گفتمان موضوع پیشرفت و دغدغه رو به جلو بودن و آبادانی و تمام آن چیزهایی  که در پیشرفت به عنوان مولفه شناخته می شود را دارا است. در فکر معنویت زندگی و همه ابعاد فردی و اجتماعی زندگی وارد شد. اینها همه در بستر انقلاب اسلامی شکل گرفت. بنابراین این فرضیه که انقلاب اسلامی با وقوع خودش هم در نظر و هم از نظر عملی پیشرفت حاصل کرد چیزی شبیه یک معجزه در اغلب عرصه های فرهنگی اجتماعی و اقتصادی اتفاق افتاد اما متأسفانه به دلیل کم مهریهایی که به انقلاب می شود این مسئله دیده نشده  اما واقعیت این است که در انقلاب اسلامی مفهوم توسعه خودش پیشرفت و الفبای جدیدی را مطرح کرد. انقلاب اسلامی در پیشرفت هم پیشرفت کرد که هویت انقلاب اسلامی نیز بوده است.

پایان پیام/