خبرگزاری شبستان-اندیشه: «یکی از تفاوت های مهم ما انسان ها با دیگر موجودات همین زبان و ارتباط کلامی است. در روایات وارد شده است زبان عضو کوچکی از بدن است که می تواند فرد را به سوی بهشت ببرد یا ابزاری برای رفتن به جهنم باشد. انسان می تواند با این ابزار هم کلمات مناسب و زیبا بکار ببرد، هم فحاشی کند که با این انتخاب، نوع سبک زندگی خود را رقم خواهد زد.» این جملات بخشی از سخنان حجت الاسلام داریوش عشقی، کارشناس ارشد مشاوره و راهنمایی و رییس مرکز مشاوره و خدمات روان شناختی با رویکرد اسلامی حسنی است که در خصوص جایگاه کلام در سبک زندگی با شبستان در میان گذاشته است؛ گفتگوی ما را با این کارشناس جنبش های نوپدید می خوانید:
کلام تا چه اندازه می تواند در تعیین نوع سبک زندگی و ایجاد رضایت مندی یا برعکس از دست دادن آرامش موثر باشد؟ آیا در متون دینی جایگاهی برای نوع ادبیات گفتگو و بکارگیری کلام و کلمه در زندگی در مواجهه با افراد مختلف تعریف شده است؟
بیشترین ارتباطی که میان دو انسان انجام می شود، از طریق گفتگوست برای آنکه بتوان انتقال مفاهیم را داشت. بنابراین، دو نفر از طریق گفتگو و کلام می توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. در این زمینه دین اسلام مباحث فراوانی در خصوص کلام از جمله نوع گفتار، ادبیات گفتار و حتی شرایط گفتار توصیه کرده است که از لسان اهل بیت (ع) می توان آنها را دریافت. ضمن آنکه در قرآن کریم، آیاتی در خصوص نحوه گفتگو با دیگران و حتی نوع صدا زدن افراد، نهی از مسخره کردن و ... بیان شده است.
در این راستا اینکه در قرآن بیان می شود حتی به پدر و مادر خود "اُف" نگویید، این مطلب به نوعی شیوه گفتگو را توصیه می کند. از سوی دیگر در روایات نیز تاکید بر ادبیات سالم، صحیح و رسا در گفتگو میان یکدیگر شده است.
با این توصیف معتقد به کسب مهارت های گفتگو در سبک زندگی هستید؛ چگونه می توان این مهارت ها را کسب کرد؟
در بحث مهارت های گفتگو دو مطلب را باید در نظر گرفت؛ نخست آنکه چگونه گفتگو کنیم، که این چگونگی به شناخت طرف مقابل باز می گردد. مثلا اینکه یک خانم می خواهد با همسر خود درباره مساله ای صحبت کند. در این راستا او باید متناسب با خصوصیات اخلاقی شوهر خود بداند چه عباراتی و کلامی را باید بکار گیرد و چگونه باید صحبت کند. همین طور برعکس وقتی شوهر می خواهد با همسر صحبت کند، باید این مسائل را در نظر بگیرد.
در خصوص ارتباط با فرزندان نیز رعایت این مسائل مهم است. اینکه نوع بیان و برخورد و صحبت ما با یک کودک دو ساله، نوجوان دوازده ساله و جوان بیست ساله قطعا باید متفاوت باشد.
در بحث ارتباط و گفتگو با بچه ها نیز همین است، ادبیات و نوع صحبت ما با یک بچه دو ساله ده ساله و بیست ساله فرق دارد و شیوه صحبت و نوع ادبیات باید فرق داشته باشد.
اما نکته دوم آنکه در سبک زندگی باید یاد گرفت کلام مناسب و ادبیات مطلوب کدام است. ما در ادبیات خود کلمات هم معنی بسیاری داریم اما اینکه از کدام کلمه یا عبارت استفاده کنیم تا سوء برداشت نشود، این هم مساله ای مهم است که باید در نظر گرفت. به طور مثال دو نفر که از یکدیگر ناراحت هستند و قصد ابراز آن را دارند، باید بتوانند از واژه هایی استفاده کنند که آن ناراحتی را افزایش ندهند بلکه باید سعی در انتخاب کلمات و ادبیاتی داشته باشند که این ناراحتی را از بین برده یا کاهش دهد.
بنابراین، یکی از تفاوت های مهم ما انسان ها با دیگر موجودات همین زبان و ارتباط کلامی است. در روایات وارد شده است زبان عضو کوچکی از بدن است که می تواند فرد را به سوی بهشت ببرد یا ابزاری برای رفتن به جهنم باشد.
انسان می تواند با این ابزار هم کلمات مناسب و زیبا بکار ببرد، هم فحاشی کند که با این انتخاب، نوع سبک زندگی خود را رقم خواهد زد. رسول اکرم (ص) می فرمایند: «اگر مردی به همسر خود بگوید دوستت دارم، این کلمه از ذهن و دل زن پاک نمی شود.»
برعکس این قضیه نیز صادق است؛ به عبارت دیگر گاه ممکن است افراد به ویژه همسران کلمات و عباراتی را به یکدیگر بگویند که ماندگاری بالایی داشته و تا سال های طولانی رنج و ناراحتی و تلخی آن کلام در ذهن باقی بماند.
همچنین، گاه یک کلام و عبارت موجب عصبانیت و برافروختن آتش خشم در فرد مقابل شده که شاید صدمات جبران ناپذیری در این راستا وارد شود یا بر عکس آبی باشد بر روی آتش.
برای کسب این مهارت از چه ابزارهایی می توان بهره جست؟
برای کسب مهارت های گفتگو می توان از کلاس های آموزشی و کارگاه های مرتبط با این موضوع استفاده کرد یا به مطالعه در این زمینه پرداخت. هر چند نباید نقش تولیدات صدا و سیما به ویژه سیما را در این زمینه دست کم گرفت. ما از هنر و رسانه می توانیم بهترین استفاده را در این عرصه داشته باشیم و با ساخت و تولید آثاری هنری و جذاب، نوع به کار گیری کلام و ادبیات گفتگو را به مخاطب بیاموزیم. اما متاسفانه این مساله در تولیدات سینمایی و سریالی، طی پنج سال گذشته کمرنگ و حتی برعکس شده است که باید مورد بررسی و بازنگری قرار گیرد.
اما بهترین راه برای کسب مهارت گفتگو آن است که از اشتباهات خود درس بگیریم. ما در مراحل مختلف آزمون و خطا در زندگی خود قرار داریم و می توانیم از این فرصت استفاده کنیم. در این راستا بهترین راه حل آن است که اشتباه گذشته را تکرار نکنیم.
چگونه؟
به این معنا که وقتی مثلا به فرزند خود توصیه ای برای انجام دادن یا ندادن کاری داشتیم، یا با همسر خود صحبتی داشتیم و او موافق نبود و مقابل ما جبهه گرفت، گفتگو و صحبت کردن را ترک نکنیم بلکه شیوه خود را تغییر دهیم. یعنی از کلمات و ادبیات پیشین استفاده نکرده و جایگزین مطلوب تری برای آن بیابیم. لازمه این مساله شناخت روحیات یکدیگر است. یعنی مرد باید روحیات زن را به خوبی بشناسد و بتواند عباراتی متناسب با روحیه او به کار گیرد و زن نیز همین طور. در این میان آنها باید تفاوت های روحی خود را درک کرده و مطابق با آن با طرف مقابل برخورد کنند.
به طور معمول شیوه ای که زن در نحوه ارتباط می پسندد، استفاده از کلام ظریف و تمجید از رفتار و سلیقه اوست و بر عکس مرد می پسندد که از اقتدار او سخن به میان آید. بنابراین، ما باید در نوع ارتباط کلامی خود، به شیوه سخن گفتن، چگونگی بیان، شرایط موجود و نوع ادبیاتی که به کار می گیریم باشیم تا سبک زندگی ما حرکتی رو به رشد همراه با آرامش داشته باشد.
پایان پیام/
نظر شما