به گزارش خبرنگار سینمایی شبستان، این روزها مساله کوچک شدن بنیاد سینمایی فارابی نقل همه محافل سینمایی کشور است.بنیادی که در طول سالیان طولانی فعالیت خود نقش مهم و به سزایی در شکل گیری سینمای بعد از انقلاب داشته اما حالا با وجود اینکه بحث کوچک سازی این سازمان مطرح است،نشانه ها حاکی از انحلال این بنیاد است.
در خردادماه سال ۱۳۶۲ و در زمان فعالیت فخرالدین انوار در سمت معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدمحمد بهشتی، محمدمهدی دادگو و محمدآقاجانی که هر سه از برنامه‌ریزان صدا و سیما بودند و با حضور مهدی مسعودشاهی(مدیر کل وقت اداره نظارت و نمایش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) به عنوان نماینده وزارتخانه گروه مشاوره‌ای برای رسیدگی به وضعیت سینمای کشور تشکیل دادند. این گروه به منظور جهت‌دهی به محصولات سینمایی و اجرای سیاست‌های وزارت ارشاد در زمینهٔ سینما، تصمیم گرفتند نهادی مجزا از وزارتخانه را تأسیس کند. به این منظور باشگاه فارابی را که در سال ۱۳۵۶ با هدف گسترش فرهنگ سینمایی از طریق کلوب‌های نمایش فیلم تأسیس شده بود، برگزیدند. باشگاه فارابی به بنیاد فارابی تغییر نام داد و مسئولیت‌ها میان این سه نفر تقسیم شد: محمد بهشتی مدیر عامل، محمدمهدی دادگو مدیر تولید و مسئول اجرایی و محمد آقاجانی قائم‌مقام مدیر عامل. محل تشکیل گروه هم اتاق کوچکی در باغ فردوس بود.
در اساسنامه بنیاد سینمایی فارابی این مؤسسه چنین معرفی شده است:
«بنیاد سینمایی فارابی سازمانی است غیردولتی و غیرانتفاعی که تحت نظارت وزارت ارشاد اسلامی به عنوان یکی از بازوهای اجرایی سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های فرهنگی، هنری امور سینمایی کشور اداره می‌شود.»
پس از طی مراحل قانونی اولین فیلم تولید این بنیاد با عنوان تاتوره ساخته کیومرث پوراحمد پس از طی مراحل مقدماتی به سرعت به مرحله فیلمبرداری رسید. پس از آن حوزه کار گسترده‌تر شد و عبدالله اسفندیاری و مجتبی اقدامی نیز به این گروه پیوستند.
پس از یک سال ساختمان قدیمی خانه قوام‌السلطنه که بخشی از آن به موزه آبگینه و سفالینه‌ها اختصاص داشت در اختیار بنیاد قرار گرفت و با نصب تجهیزات فنی مدرن و «به روز» شد ولی از آنجایی که جوابگوی نیازهای فنی سینماگران نبود، استودیو میثاقیه که جزو اماکن مصادره‌ای بود نیز به مدیریت فارابی تحویل داده شد، یک پلاتو برای فیلمبرداری از صحنه‌های داخلی، بخش تدوین و انبار ابزار و وسایل مورد نیاز فیلمبرداری از بخشهای این ساختمان بود. در این زمان کم‌کم بخشهای مختلف بنیاد نیز شکل گرفته بود، بخش تولید به مدیریت محمد مهدی دادگو و بخش فرهنگی به مدیریت عبدالله اسفندیاری اولین بخش‌ها بودند و پس از سه سال از آغاز به کار بنیاد فارابی امور بین‌الملل به مدیریت علیرضا شجاع‌نوری نیز شکل گرفت. در سالهای بعد به مقتضای زمان بخشهای دیگری همچون واحد کودک به مدیریت داریوش نوروزی و واحد جنگ به مدیریت اکبر اورعی شکل گرفتند که بعدها با سر و سامان گرفتن تقریبی سینمای کودک (دومین فیلم تولیدی از سوی بنیاد شهر موش‌ها بود که به منظور الگوسازی برای سینمای کودک و نوجوان ساخته شد) و همچنین پایان گرفتن جنگ برچیده شدند.
فارابی در طول سالهای فعالیت خود در زمینه های بسیاری مانند تولید و توزیع فیلم در داخل و خارج از کشور، سرمایه‌گذاری و پشتیبانی تولید، خدمات فنی (از جمله لابراتوار، تدوین، استودیوی صدا، دوبله و...)برگزاری جشنواره های داخلی متعددی فعالیت داشته و بسیاری از برترین تولیدات سینمای ایران در دهه های شصت و هفتاد با حمایت این بنیاد تولید شده.
این بنیاد تا سال 86 با حواشی نه چندان زیادی به کار خود ادامه تا اینکه در این سال،اعتراض به فیلم نقاب(کاظم راست گفتار)علیرضا رضا داد مدیرعامل وقت این بنیاد را قربانی کرد و باعث انتقاداتی به عملکرد این بنیاد در زمینه حمایت از آثار سینمایی شد.رضا داد که یکی از بهترین مدیران فارابی پس از بهشتی بود،در دورانی که به اوج پختگی در زمینه مدیریت هنری رسیده بود،ناچار به ترک آن بنیاد شد و شاید بتوان گفت از آن زمان به بعد بود که حواشی مربوط به فعالیت فارابی آغاز شد.
مجید شاه حسینی و سید احمد میرعلایی مدیرانی بود که پس از رضا داد به ترتیب بر صندلی مدیریت فارابی تکیه زدند.در آن زمان بود که پس از سالها مطرح کردن بحث«سینمای معناگرا»حمایت جدی از تولیدات«معناگرا»در دستور کار فارابی قرار گرفت که کمی پس از آن و با تبدیل این عنوان به«سینمای فاخر»تولید«فیلمهای فاخر»هدف اصلی این بنیاد شد.
این تغییرات نارضایتی های را در بین سینماگران به وجود آورد.بعضی از سینماگران معتقد بودند بودجه های که می توان با آنها چند فیلم را تولید و پخش کرد،حالا همه در اختیار یک پروژه گرانقیمت هستند که مشخص نیست چه خروجی دارد.این سینماگان با تاکید بر نقش حمایتی فارابی از فیلمسازان جوان،خواستار حمایت از استعدادهای ان فیلمسازان به جا تولید آثاری بودند که بعضا کیفیت خوبی برای نمایش ندارند.
عدم نمایش اکثر این آثار فاخر پس از نمایشهای معدود و ناموفق بعضی از آنها در جشنواره فیلم فجر و ضعف ساختاری آنها در کنار فروش اندک بعضی از آثار اکران شده در این ژانر«فاخر»،شاید مهر تاییدی بر این گفته های سینماگران بود اما مدیران فارابی همچنان با حمایت از این آثار،بر لزون تولید آثار فاخر تاکید می کردند و تولید این دست از آثار را لازمه سینمای ایران می دانستند.
زمانی که جواد شمقدری معاونت سینمایی دهم را بر عهده گرفت و زمزمه تبدیل این معاونت به «سازمان سینمایی»هم به گوش رسید،این مساله مطرح شد که بنیاد سینمایی فارابی تنها در ساختار معاونت سینمای کارایی دارد و باید یا این بنیاد را منحل کرد یا به شکل یک شرکت آن را ثبت کرد تا بتواند به فعالیتهای خود ادامه دهد.
وقتی نوزدهم بهمن سال 90 در میانه برگزاری جشنواره فجر،خبرنگاران با عجله برای شرکت در یک مراسم که خبر آن شب روز قبل به آنها داده شد در ساعتهای اولیه صبح به زیر زمین برج میلاد رفتند،شاهد مراسم تولدی بودند که ظاهرا قرار بود سینمای ایران را زیر و رو کند.در آن صبحگاه سرد،محمد حسینی وزیر ارشاد وقت رسما اغاز به کار سازمان سینمای را اعلام کرد و حکم آن را به جواد شمقدری معاونت سینمایی داد.در این مراسم از چارت سازمانی این سازمان جدید هم پرده برداری شد و بعد از پایان این مراسم،معلوم بود سینمای ایران از گذر گاه مهمی عبور کرده.اما از همان زمان این سوال مطرح شد که در این ساختار جدید،بنیاد سینمایی فارابی چه وضعی خواهد داشت؟
حالا و پس از گذشت سه سال، به نظر می رسد زیر نام کوچک سازی،در واقع مسئولان مشغول انحلال بنیاد سینمایی فارابی هستند.شنیده ها خبرنگار شبستان حاکی از این است که بعد از تعطیلات عید نوروز، در بازدید علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از فارابی درباره کوچک شدن این نهاد بحث شده اما این مساله به شکلی جدی دنبال نشده تا این که در هفته جاری و پس از ایام اربعین حسینی،گویا مساله کوچک سازی در دستور کار قرار گرفته است.
منفک کردن بخشهای مختلف این بنیاد مثل سازمان جشنواره ها و مدیریت سینما فرهنگ و انتقال آن به سازمانهای دیگری مثل موسسه سینماشهر،در کنار تعدیل بیش از 180 کارمند این سازمان بخشی از این طرح کوچک سازی است که البته مشخص نیست این نیروها در کجا مشغول به کار خواهند شد.
شنیده های خبرنگار شبستان حاکی از این است که دو ماه پیش علیرضا رضاداد در جمعی متشکل از مدیران فرهنگی گفته بود فارابی در ساختار جدید خود بیش از چهل کارمند نیاز ندارد. با توجه به این که بسیاری از کارمندان فارابی(به خصوص در بخش روابط عمومی)سابقه کار ارزشمندی در فعالیتهای ستادی مانند برگزاری جشنواره ها دارند و با شناخت شخصی از خبرنگاران سینمایی متعددی که با فارابی همکاری می کنند،در بسیاری از موارد گره گشای مشکلاتی هستند که در ارتباط خبرنگاران و سازمانی چون فارابی ممکن است پیش بیاید، سوال اینجاست که این نیروهای مجرب،قرار است در کجا به کار گرفته شوند؟
شنیده شده رمضانعلی حیدری خلیلی سرپرست جدید فارابی می شود.حیدری در زمان رضا داد مدیر مال و خزانه دار بنیاد سینمایی فارابی بود و در حال حاضر هم مشاور راهبردی سازمان سینمایی است. او متولد 1345 در بهشهر و دارای مدرک کارشناسی مدیریت و کارشناسی ارشد مدیریت فرهنگی است. در سوابق اجرایی وی مواردی چون:موسس و مدیر ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی شرق و جنوب تهران و شهر ری ،مشاور اجرایی معاونت امور سینمایی،مشاور اجرایی معاونت امور هنری،مشاور برنامه ریزی و نظارت معاونت امور هنری،مدیر کل دفتر آموزش وتوسعه فعالیتهای فرهنگی وهنری،عضو شورای تحول اداری وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی (88-84)،نماینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وعضو کارگر و شناسایی و انتخاب نخبگان و برگزیدگان هنری بنیاد ملی نخبگان ،عضو و دبیر شورای سیاست گذاری اکران،فضای نمایش،تجهیزات وفناوری سینمایی،نمایش خانگی و بازیهای رایانه ای ،ناظر مالی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خانه سینما(88-83)،مدیراجرایی طراحی وتدوین برنامه چهارم وپنجم سینمادیده می شود.مشخص نیست او چگونه سرپرستی برای فارابی خواهد بود اما در راهروهای فارابی شنیده می شود او برای تسهیل انحلال فارابی بر این مسند تکیه خواهد زد.
ساختمان خیابان سی تیر،کنار موزه آبگینه سالها محل رشد و نمو سینمای ایران بوده،سینماگران زیادی در اینجا طرحهای خود را فیلم تبدیل کرده اند،سینمای ایران پس از انقلاب از این مکان جهانی شد و در یک کلام،آنچه امروز به عنوان سینمای ایران مطرح است،در این مکان شکل گرفته.حالا باید منتظر ماند و دید در آینده،قرار است چه اتفاقی برای بنیاد سینمای فارابی بیفتد؟
پایان پیام/
نظر شما