به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، مراسم گرامیداشت هفته پژوهش صبح امروز دوشنبه 24 آذرماه باحضور جمعی از پژوهشگران و اندیشمندان در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
بر پایه این گزارش سید محمدعلی توکل، مشاور معاون پژوهشی وزارت علوم، فناوری و تحقیقات با ارائه طرح "علوم انسانی و توسعه ملی" و با بیان این سوال که چه چیزهایی را سیاستمداران و سیاستگذاران و به عبارتی حاکمیت لازم است درخصوص جامعه، مردم، ذهنیت ها، افکار، رفتار و نیازها بدانند، گفت: طبیعی است پیرو این سوال مطرح می شود چه فرد و افرادی و چگونه باید به حاکمان و سیاستمداران، و سیاستگذاران این امور را بگویند؛ چرا که خود سیاسگذاران معمولا در مورد این سوال ها بحثی مطرح شود.
وی درخصوص دلایل این بی علاقگی بیان کرد: به طور معمول سیاست گذاران و سیاست مداران اظهار می کنند ما خود این امور را می دانیم یا اهمیت اولیه ندارد یا جزو واجبات یومیه حکومت نیست یا در مراحل بعدی به آنها می پردازیم.
وی تاکیدکرد: اینجا فضایی است که علوم انسانی باید وارد شده و برخلاف آنچه سیاستگذاران و سیاستمداران فکر می کنند که می دانند، نه نمی دانند.
این استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران افزود: برای اینکه این کار توسط علوم انسانی و علوم اجتماعی انجام شود، شاخه های علوم انسانی باید به صورت انتقادی اما سازنده، جامعه، مردم، افکار و نیازها را مورد بحث، بررسی و تحقیق قرار دهند.
وی ادامه داد: اما سیاستمداران و سیاستگذاران در ارتباط با علوم انسانی تقاضامند و علاقه مند به پیشگویی در آینده هستند و اینکه کنترل آنها را به صورت مکانیکی و ماشینی در دست گیرند، به طور مثال آنها می خواهند بدانند اعتماد ملی کجا به حداقل می رسد؟ یا نقطه بهینه جمعیت کجاست؟ یا کجا مردم احساس آرامش می کنند؟
توکل با بیان اینکه اگر پذیرفتیم علوم انسانی ای که می خواهیم فقط اموری را هزینه می کند که حاصل آن پیش بینی و پیشگویی آن هم از نوع مکانیکی است. این پیشگویی باید بر مبنای 2 پایه باشد، گفت: نخست تبیین و تعلیل گذشته و دوم تحلیل و بررسی وضعیت موجود براساس اطلاعات و داده های موجود. مشکل اینجاست که سیاستمداران و سیاستگذاران گمان می کنند آینده را بدون این دو مسئله مهم می توان پیشگویی کرد. از همین روست که در مواقعی به صورت مبهوت بیان می کنند. مثلا چرا جوان 30 ساله ای مانند مرتضی پاشایی چنان پدیده اجتماعی در خصوص او به راه می افتد.
این پژوهشگر تصریح کرد: در مطالعات انسانی و اجتماعی کار، کار سوییچی نیست و به لحظه نمی توان پی به امور برد و رفتار انسانی برخلاف رفتار ماشینی نمی تواند امور را کنترل کند.
وی تاکیدکرد: علوم انسانی اگر بخواهد به رسالت و تکالیف خود عمل کند باید وارد گود تحقیقاتی شده و دو ویژگی تبیین و تعلیل گذشته و تحلیل و بررسی وضعیت موجود براساس اطلاعات و داده های موجود را داشته باشد.
مشاور معاون پژوهشی وزارت علوم، فناوری و تحقیقات عنوان کرد: اصولا یکی از مشکلات اساسی ما آن است که طرح سوال و تبیین پدیده های اجتماعی و ارتباط دادن انگیزه با مسایل اجتماعی با واقعیت های اجتماعی و فردی مقبول نیست. یکی از موانع مهم در این راستا این است که ما جامعه علمی نداریم که تجارب خود را روی هم بریزد.
وی با تاکید بر اینکه اگر بخواهیم توسعه یابیم باید درخصوص علوم انسانی تعمیق و تحقیق کنیم، بیان کرد: تغییر الگوی رفتاری و ذهنی از خلال تحقیقات علوم انسانی بیرون می آید که ما در این زمینه فعالیت جدی نکردیم؛ طرح توسعه به عنوان یک ایده آل و عدم تحقیق در این زمینه گریبانگیر عموم کشورهاست. نه تنها ایران و تقریبا اجماع بر این است به جز استثنائاتی از کشورهای جهان اسلام عموما برنامه های کلان توسعه ای با شکست مواجه می شود.
وی در ادامه به دلایل شکست توسعه ای اشاره و بیان کرد: یکی از مهمترین دلایل شکست نبود و فقدان دیالوگ و گفت و شنود است.
توکل یادآورشد: نظام برنامه سازی از آماده سازی تا تدوین و عملیاتی سازی تا ارزیابی یکطرفه از بالا به پایین انجام می شود، در صورتی که پیشنهاد آن از امهات مسایل این است که اگر بخواهیم توسعه داشته باشیم، باید برنامه آن عوض شده و گفت و شنود و دیالوگ در تمام لایه های ذکر شده میان ذی نفعان، تصمیم گیران، تصمیم سازان، کارشناسان و بهره مندان صورت گیرد.
پایان پیام/
نظر شما