خبرگزاری شبستان: در مسیر نزدیک شدن نمازگزاران به شبستان معمولا صحن قرار می گیرد. این فضا وظایفی را به عهده دارد که در نمونه های موجود به شکل و درجات مختلف به انجام می رسند. از جمله آن وظایف، کمک به قرارگیری طرح در بستر خود، جمع کردن عملکردها و عناصر متعدد و متنوع در کلیتی واحد، کمک به توسعه صف نمازگزاران یا استقرار مستمعین در مواقعی که به هر دلیل شبستان از جمعیت پر می شود (مثل نمازهای خاص یا مراسم اعیاد و وفیات)، فاصله گذاری ضروری بین فضاهای ورودی، وضوخاه، شبستان و بالاخره ایفاری نقش مبدل بین فضای صحن و شبستان، در نمونه های موجود صحن در دو صورت دیده می شود:
1.صحن به صورت گسترده بنای شبستان را در بر می گیرد و شبستان همانند کوشک در بخشی از عرصه صحن استقرار می یابد. در این حالت سطح صحن به تناسب شکل و موقعیت آن برای عملکردهای مختلف به خصوص دسترسی ها ساماندهی می شود.
2.صحن دارای بدنه ای کامل است و فضایی درونی را می سازد که حیاط مسجد شکل می گیرد و البته حیاط با رواق مطلوب تر است. در طراحی حیاط باید برخی نکات توجه شود، تاثیرات مثبت فضای حیاط بر روحیه نمازگزار در آماده ساختن وی برای عبادت و فراغت از شهر و هیاهوی آن که نباید تعریف شود، بدنه های حیاط بهتر است به عملکردهایی اختصاص یابند که با نماز سنخیت داشته باشند و به حیثیت و شان حیاط بیفزایند (نظیر ایوان، رواق، ورودی، کتابخانه).
چنانچه ضرورت حکم به همجواری عملکردهای دیگری با حیاط مسجد داد، باید تمهیداتی اندیشید تا این همجواری حیاط را از یکدستی و یکپارچگی طرح از نظر فرم عملکرد و معنا کمک کند. عوامل و اجزای کالبدی مسجد که در زمان گذشته مورد توجه طراحان و معماران بوده و فضای دلپذیری را برای حضور در مسجد فراهم می آورده اند، مواردی باید لحاظ شود که در اینجا از حیث اهمیت ذکر می شود:
1.پیش ورودی و هشتی
2.دالان، رواق
3.صحن(حیاط)
4.حوض یا آبنما
5.ایوان
6.شبستان
7.گنبدخانه(گنبد)
8.مقصوره
9.محراب
10.مناره(گلدسته)
همچنین توجه به بدنه ها و حجم خارجی مسجد، جایگاه نماد ورودی در بدنه های خارجی، تنوع عرصه ها و فضاهای داخلی، درجه بندی و ارزش گذاری فضاهای داخلی، هندسه به کار برده شده در همکف شبستان و مقاطع و عناصر فضایی، استخوان بندی و ساختار.
اساس سازه ای مساجد
امروزه علم مهندسی ساختمان بسیار گسترش یافته است به طوری که شاخه های زیادی با آن مرتبط است، از آن جمله می توان مهندسی سازه را ذکر کرد. فلسفه وجودی این بخش از مهندسی آن است که اعضای قسمت های مختلف ساختمان بر اساس طرح مهندس معمار، محاسبه می شود و وضعیت تحلیل هریک از اعضا و نهایتا مصالح مورد نیاز در اجرای طرح را نیز معین می کند.
بدیهی است مهندس سازه در طرح اعضای ساختمان به عوامل مختلف که به نحوی از آنجا بر اعضا تاثیر می گذارد توجه می کند و با تحلیل این عوامل طرحی جامع برای کاربرد مصالح ارایه می دهد و نهایتا اصول سازه ای بنا را معین می کند. همان طور که ذکر شد مهندسان مسلمان باید به طراحی و اجرای مسجد آشنا باشند و از عهده آن برآیند.
در مورد مهندس سازه نیز همین گونه است. امروزه در بعضی موارد عمل شکل دادن به اسکلت بتنی، در قالب بندی شکل گیری و مادگی (مقعر و محدب) و در طرح های مختلف هندسی انجام می شود. به خصوص در مواردی انواع رسمی بندی ها و حاشیه کشی بر اسکلت بتنی را بادورهای جالب قوسی در قالب بندی ها به وجود می آورند تا بعد از بتن ریزی و دکفره کردن قالب(جدا شدن قالب) نیز اشکالی در اسکلت بتنی پدید نیاید. این کار از ویژگی های کارهای هنری بر روی بتن به حساب می آید.
اجرای فرم دهی به اسکلت بتنی، در زمینه کارهای بتنی دارای نمای «اکسپوز» که در نوع خود جالب و گاهی بی مانند است. اصالت اصل نماسازی در کارهای معماری دوره اسلامی از ضابطه خاص خود پیروی می کند. بنابراین با تعصب خاص نسبت به این ضوابط و استفاده و بهره گیری از آنها، چه در سازه های آجری و چه در سازه های فلزی و نیمه اسکلت بتنی و تمام اسکلت بتنی با روش میلگردهای مهاری مقاوم. تسمه کشی، نبشی کشی و سایر اتصالات است که اصل و اساس زیربندی کارهای تزئینی معماری دوره اسلامی و اسکلت و استخوان بندی کامل بنا به وجود خواهد آمد.
در سازه های فلزی اجرای کلاف بندی و زیرسازی، اسکلت نماسازی نیز به وسیله اتصالات و جوش کاری اصولی و بسیار مطمئن و باربر قابل اجراست. با استفاده از اتصالات ذکر شده در سازه های فلزی می توان کارهای زیادی انجام داد. از جمله زیربندی نماسازی ها بسیار شگرف و زیبا تحت اصول مبانی نماسازی برای زیربندی و تیغه کش ی برای کارهای گچ بری، خطوط مختلف گچی و همچنین بدون زیربندی تیغه به وسیله گلچین معقلی، خطوط بنایی و معقلی، کارهای بسیار زیبای کاشی معرق، پنجره ها معرق مشبک سا زی ها، مقرنس بندی ، رسمی بندی، یزدی بندی، گونه سازی، طاسه سازی، محراب سازی و پیشخان سازی هاست.
همچنین می توان با ساختن جداره ای سبک و با ضخامت بسیار کم و مقاوم با فاصله از اسکلت و استخوان بندی از بنا و با اتصالات مقاوم و کلاف پوششی کاذب به وجود آورد.
پایان پیام/
نظر شما