افسر مهاجری، استاد دانشگاه و جامعه شناس در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان در خصوص رویکرد اجتماعی کردن مبارزه با مواد مخدر گفت: اعتقاد ما جامعه شناسان این است که مسئولان و افرادی که می خواهند مدیریت، سکانداری، کنترل و پایش اعتیاد را انجام دهند طرح مسئله را نادیده می گیرند چون بین نگاه پژوهشگران در طرح فرآیند اعتیاد با طرح مسئله کارشناسی و مدیریتی تفاوت های فاحشی وجود دارد مثلا کلیه مسئولان حوزه مبارزه با مواد مخدر که در ستاد مبارزه با مواد مخدر و مجمع تشخیص مصلحت نظام حضور دارند و سیاست های مربوط در این زمینه را می نویسند و افرادی که در حوزه های تکلیفی تحت عنوان گروه های مختلف فعالیت می کنند و حتی عوامل فرهنگی و رسانه ای به جای فهم مسئله اعتیاد و فرایند اعتیاد بیشتر به دنبال مطرح کردن مشکلات ناشی از مسئله اعتیاد هستند.
وی با بیان اینکه اعتیاد یک مسئله اجتماعی است، اظهار کرد: در واقع مسئولان و کارشناسان بیشتر متوجه همین آسیب های اجتماعی هستند و از مسئله اعتیاد غافل می باشند، مسله اعتیاد هم دارای برد نظری و هم پیچیده و چند بعدی است.
مهاجری با بیان اینکه اعتیاد یک مسئله اجتماعی است و نباید در این زمینه به شعار بسنده کنیم، تصریح کرد: این مسئله باید با فهم نظری، تجربی و به عنوان یک مسئله اجتماعی، تحلیل های جامعه شناختی و نهایتا در سطح روش شناختی اجتماعی شناخته سپس با ارایه راهکارها حل شود.
وی گفت: ما در پرداختن به عوارض مسئله اعتیاد (مواد مخدر سنتی، صنعتی، طلاق و غیره) فقط نتایج صورت مسئله را بررسی می کنیم و خود صورت مسئله را به خوبی طرح نمی کنیم ،بنابراین ابتدا باید مسئله اجتماعی اعتیاد، درست طرح شود و بعد از طرح و کشف درست ،مسئله اعتیاد به عنوان یک مسئله اجتماعی اقدامات پژوهشی صورت گیرد که نتیجه پژوهش هم اقدامات مداخله ای است و باید توسط مسئولان در نهادهای مربوطه به صورت دستورالعمل صادر شود.
وی ادامه داد: اساس این اقدامات ملاحظه ای باید قبل از اجرا با ادبیات امروزی نوشته شود یعنی تغییرات اجتماعی و فرهنگی این اقدام ارزیابی شود تا ببینیم با اجرای این اقدامات چه پیامدهای اجتماعی، فرهنگی، زیستی، سلامتی و امنیتی حاصل خواهد شد و آیا این پیامدها مثبت اند یا منفی، آشکارند یا پنهان، در واقع انجام این ارزیابی های اجتماعی نیز یکی دیگر از انحرافات بین نظام کارشناسی و ما می باشد.
وی با بیان اینکه کلیه برنامه ها، اقدامات مداخله ای و پیوست هایی که تاکنون در مورد اعتیاد صورت گرفته فاقد ارزیابی پیوست های اجتماعی، فرهنگی و سلامت بوده است، افزود: امروزه هیچ اقدام مداخله ای و برنامه ای قابل قبول نیست مگر اینکه پیامدهای آن قبلا برآورد و پیش بینی شده باشد.
وی گفت: ما بدون اینکه پیش بینی و برآوردی از برنامه های خود داشته باشیم اقدامات عملیاتی را انجام می دهیم بعد می بینیم کاری از پیش نبرده ایم.
این جامعه شناس با بیان اینکه جنس اعتیاد از جنس اجتماعی است، خاطرنشان کرد: اما اقدام یک نگاه کاملا جسمانی، ترک جسمانی و نهایتا ترک روان شناختی آنهم در حوزه مداخله ای است که در بخش فراگیر اعتیاد مورد توجه، مطالعه و دقت قرار نمی گیرد و این امر باعث شده است که از بنیان رویکردهای نظری، برنامه ای، عملی، عالمانه، پژوهشگرانه و متخصصانه به اعتیاد با رویکردهای برخوردی از بالا به پایین، غیرمشارکتی و معمول تر کارشناسی شوند.
وی با بیان اینکه ما می توانیم با یک مشارکت جمعی، تحریک حوزه روان جمعی و تقویت وجدان جامعه مسئله اعتیاد را بهتر حل کنیم، اظهار کرد: در چنین مواقعی است که نگرش ها متفاوت خواهد شد، نه نگرش شما به معتاد و خانواده افراد معتاد آنهم به صورت تفکیکی و بالندگی بلکه به صورت یک برنامه راهبردی و امر اجتماعی خواهد بود.
مهاجری با بیان اینکه فهم و کسب مسئله بخش اعظمی از حل مسئله اعتیاد است، افزود: متاسفانه در حوزه اعتیاد هنوز تکلیف برخوردی مشخص نیست ما یک بار اعتیاد را از جنس بیماری و مجرم و یک بار از جنس تاکید می دانیم بدون اینکه بدانیم مسئله چیست و بعد متوجه می شویم و همه برنامه های خود را به روی معتاد و معلولان متمرکز می کنیم در حالی که شاید علت در جای دیگر و یا شاید در نهاد اقتصاد ،سیاست و فرهنگ است و ما به جای اینکه این مسایل را حل کینم به حل معلول ها می پردازیم که حل معلول ها هم درمان شدنی نیست و بسیار سخت است.
وی ادامه داد: اینجاست که نتیجه همه اقدامات و هزینه ها در حل مسئله اعتیاد بی اثر می ماند، بنابراین ما ابتدا باید تولید اعتیاد را قطع کنیم سپس به ترک معتادان اقدام کنیم.
وی با بیان اینکه در رویکرد اجتماعی کردن با کمبود نیروی متخصص مواجه هستیم، تصریح کرد: برخورد ما با مسئله اعتیاد علمی نیست و روح حاکم بر برنامه ها و اقدامات صورت گرفته در ستاد مبارزه با مواد مخدر، پلیس مبارزه با مواد مخدر و حتی بخش های بالینی تخصصی نیست یعنی در یک بخش هایی نگاه کاملا مادی و در جاهای دیگر کاملا انتظامی و پلیسی و در جاهای دیگر نگاه، نگاه مدیریتی از بالا به پایین و نهایتا کارشناسی است.
وی با بیان اینکه سازمان های متوازی ما متحدالشکل و دارای وحدت بینشی نیستند و هر کدام بر طبل خود می زدند، اظهار کرد: اکنون میانگین برخورد ماموران نیروی انتظامی با اعتیاد بسیار پایین تر از میزان لازمش است ،بنابراین ما فاقد نیروی متخصص در این زمینه هستیم.
وی با بیان اینکه ابتدا باید زیرساخت های لازم برای حل مسئله اعتیاد فراهم شود، خاطرنشان کرد: بسیاری از پروژه های به ظاهر زیبا، در کشور اجرا می شود که خود موجب پرورش معتاد در جاعمه می شود .طبق تحقیقات صورت گرفته اجرای برخی پروژه ها (از جنس آجر و آهن) موجب معتادی بیش از 80 درصد کارکنان خود شده است یعنی ساختار این پروژه باعث تولید اعتیاد شده است حالا ما بخواهیم هر روز بر تعداد مراکز ترک اعتیاد بیافزاییم این امر هیچ دردی را درمان نمی کند.
پایان پیام/
نظر شما