خبرگزاری شبستان: مخاطب شهری دور از روستا در ایران، خاطره ای به یادماندنی از مستندهای ساخته شده درباره روستا ندارد. روستا، در مستندهای تلویزیونی نهایتاً جایی است با تعدادی زمین زراعی، گله های دام و خانه های در حال تخریب که مردم آن، نماد زندگی طاقت فرسا در مقابله با دشواری های طبیعت بی رحم اند. روستای مستندهای تلویزیونی با آن نریشن های معناگرا، قاب های تکراری و مصاحبه های از قبل طراحی شده هیچ انگیزه ای را در مخاطب برنمی انگیزند.
اما شاید دلیل اصلی ساخت چنین مستندهایی را باید در سفارشی بودن آن ها جست و جو کرد. کارگردان کارمند فلان سازمان که مستندسازی را مأموریتی اداری تلقی می کند، بدون تحقیق لازم و در کوتاه ترین زمان ممکن کار فیلمبرداری را به پایان می برد. یاد صحبت یکی از روستائیان می افتم که می گفت: "گروه فیلمبرداری دوربین خود را در چند نقطه مشخص از روستا کاشتند و از روستا در نمایی دور فیلم برداشتند. هر چه گفتیم از مشکلات و خرابی های روستا هم تصویری بردارید نپذیرفتند."
غیر بومی بودن عوامل ساخت مستند را نیز باید از دلایل ناملموس بودن این گونه مستندها دانست. وقتی مستندسازی از تهران به روستایی ناآشنا سفر می کند باید مدت زمان زیادی را صرف آشنایی با ویژگی های اقلیمی و فرهنگی منطقه و شکل گیری اعتماد متقابل با مردم کند.
محمد علی هاشم زهی مستندسازی است که دو مستند اخیر او یعنی "آسکو" و "لیکو" با تمرکز بر زندگی مردم در روستاهای بلوچستان، توانسته جوایز متعددی از جشنواره های فیلم کوتاه و مستند دریافت کند.
او که خود اهل بلوچستان است درباره مستندسازی در این خطه می گوید: پیش از این، فیلمسازانی به سیستان و بلوچستان آمده و چهره ای منفی از آن به نمایش گذاشته اند که این خود، ذهنیتی ناخوشایند برای مردم ایجاد کرده تا در ساخت مستند همکاری نکنند.
وی ادامه می دهد: مردم روستا باید مستند را متعلق به خودشان بدانند، از این رو تلاش کرده ام به عنوان مستندسازی بومی، اعتماد مردم را با نمایش واقعیت های اجتماعی و جذابیت های اقلیمی جلب کنم.
هاشم زهی موفق شده با نزدیک شدن به مردم و برقراری ارتباط بی واسطه با آن ها، روایتی جذاب از بوم و روحیه قومی به نمایش بگذارد. درمستندهای هاشم زهی، سوژه ها، نجوای تنهایی خود را با مستندساز درمیان می گذارند. وی در این باره چنین توضیح می دهد: همیشه سعی کرده ام با سوژه های مستندم دوستانه برخورد کنم. فیلم برای من قداست دارد و نباید وسیله ای برای سوء استفاده شود.
هاشم زهی با اشاره به تأثیرات مثبت نگرش بومی در مستندسازی روستا می افزاید: سیستان و بلوچستان در گذشته همواره در لانگ شات بوده است اما آرام آرام، مردم این منطقه فهمیده اند که باید به لحاظ فرهنگی دیده شوند و رشد کنند.
این مستندساز در این زمینه خاطرنشان کرد: نگاه من نگاه فرهنگی است. من به سراغ سوژه های سیاسی و موضوعات بحران زا نرفته ام و در حقیقت ذهنیت خوبی نیز نسبت به این مقولات ندارم. دوست دارم فیلم هایی با موضوعات عرفانی، فلسفی و به طور کلی انسان شناسی بسازم.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد دولت و نهادهای فرهنگی از این پس با نزدیک شدن به فضای سیستان و بلوچستان، واقعیت های آن را با جزئیات بیشتری مشاهده کنند.
پایان
نظر شما