تربیت جسم و افزایش توکل با گسترش فعالیت های ورزشی مساجد

خبرگزاری شبستان: تربیت جسم با تقویت روح و اراده ارتباط مسقیم دارد و این ارتباط در مسجد به راحتی امکان تحقق دارد، قرآن کریم می فرماید:  «فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ إِنْ يَنْصُرْكُمُ اللَّهُ فَلا غالِبَ لَكُمْ وَ إِنْ يَخْذُلْكُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِي يَنْصُرُكُمْ مِنْ بَعْدِهِ وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ » زمانی که عزم و اراده ات را جزم کردی بر خدا توکل کن كه خدا آنان را كه بر او اعتماد كنند دوست دارد و يارى مى‏كند .اگر خدا شما را يارى كند، محال است كسى بر شما غالب آيد و اگر به خوارى واگذارد آن كيست كه بتواند بعد از آن شما را يارى كند؟ و اهل ايمان تنها به خدا (و قدرت و رحمت او) بايد اعتماد كنند.( آل عمران 159 و 160)

علامه طباطبایی در ذیل این آیه می فرماید:

و چون خداى تعالى تو را به خاطر اينكه به او توكل كرده‏اى دوست مى‏دارد در نتيجه ولى و ياور تو خواهد بود، و درمانده‏ات نخواهد گذاشت و به همين جهت كه اثر توكل به خدا يارى و عدم خذلان است، دنبال اين جمله فرمود:" إِنْ يَنْصُرْكُمُ اللَّهُ ..." و مؤمنين را هم دعوت كرد به توكل و فرمود: اگر خدا شما را يارى كند كسى نيست كه بر شما غلبه كند، و اگر شما را درمانده گذارد كيست كه بعد از خدا شما را يارى كند؟ آن گاه در آخر آيه با بكار بردن سبب توكل (كه ايمان باشد) در جاى خود توكل مؤمنين را امر به توكل نموده و مى‏فرمايد:" وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ"، يعنى مؤمنين به سبب اينكه ايمان به خدا دارند و ايمان دارند به اينكه ناصر و معينى جز او نيست بايد فقط بر او توكل كنند.( ترجمه الميزان‏4 /88  )

پس ورزش و تربیت و تقویت  جسمانی سبب تقویت اراده شده و اراده اگر همراه  با ایمان الهی  باشد و در بستری صحیح همچون مسجد  توکل بر خدا را به دنبال دارد و نتیجه توکل نصرت و یاری الهی است.

تربیت جسم و روح زمینه رعب در دشمنان:

قرآن کریم می فرماید:

وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ “هر آنچه در توان دارید از نیرو وسوار برای نبرد با آنها “کفار” آماده کنید تا بوسیله آنها دشمنان خدا ودشمنان خودتان را مرعوب نمایید”.( انفال 60)

كلمه" قوة" چه كلمه كوچك و پر معنايى است، نه تنها وسائل جنگى و سلاح‏هاى مدرن هر عصرى را در بر مى‏گيرد، بلكه تمام نيروها و قدرت‏هايى را كه به نوعى از انواع در پيروزى بر دشمن اثر دارد شامل مى‏شود، اعم از نيروهاى مادى و معنوى.) تفسير نمونه، ‏7/222  )

مسلما بارزترین این  قوه و قدرت ،قدرت جسمی و بدنی که با روحیه ایمانی توام شده باشد و ما نقش مساجد را در این باره در انقلاب اسلامی مان به خوبی دیده ایم آنجا که مساجد محل تجمع و آموزش نیروهای بسیجی و رزمی  در دفاع مقدس قرار گرفتند و به عنوان اصلی ترین پایگاه جذب نیروهای مستعد و با ایمان در دفاع از کیان اسلامی و مقابله با دشمنان نقش ایفا نمودند.

تربیت جسم زمینه امانت و صداقت:

در مواردى از آيات قرآنى قوى بودن  باامين بودن  قرين شده و گويا مكمل يكديگر دانسته شده اند.
يكى از آن موارد، داستان حضرت موسى عليه السلام و دختران حضرت شعيب عليه السلام است
 زمانی که دختر حضرت شعيب عليه السلام مى خواهد حضرت موسى عليه السلام را براى استخدام شدن به پدر خود پيش نهاد كند، به دو ويژگى مثبت  وى اشاره نموده و مى گويد:
يا ابت استاءجره ان خير من استاءجرت القوى الامين ؛( القصص  26)
پدر جان ! موسى را استخدام نما، زيرا بهترين كسى كه مى توانى استخدام كنى ، كسى است كه قوى و امين باشد            
به طور كلى اگر كسى قوى باشد، ولى امين نباشد از كسى كه ضعيف است ، ولى او هم امين نيست ، خطرناك تر خواهد بود.مسجد به عنوان مظهر صدق و صفا  به نوجوان و جوان ورزشکار ما می آموزد که دروغ کلید همه بدی هاست و آنچه باعث نجات است صداقت و صفاست.

امام رضا عليه السلام فرمود: حضرت شعيب از دخترش پرسيد: چگونه امانت‏دارى اين جوان را فهميدى كه او را امين مى‏خوانى؟ گفت: وقتى دعوت شما را به او ابلاغ كردم، به من گفت: از پشت‏سر من، مرا راهنمايى كن. تا مبادا به قامت من چشم بدوزد.(  تفسير نور، ‏9/40  )

انسان قوی و نیرومند بهتر می تواند امانت را حفظ نماید، و "امین بودن" با "قوی بودن" دارای ارتباط نزدیکی است؛ از این رو در آیه قرآن، دو کلمه "قوی" و "امین" در کنار یکدیگر به کار برده شده اند، و مسجد هم می تواند پرچمدار قوت  و هم امانت برای یک نوجوان باشد

تربیت جسمانی وکسب روحیه حماسی:

تربیت بدنی می تواند؛ روحیه جنگاوری و سلحشوری را در فرد بالا ببرد ؛ اگر چه سلحشوری تمام تربیت حماسی نیست و جزئی از آن است، اما مسجد که خود جایگاه حماسه است و امام جماعت آن سان که در پیش گاه خداوند  می ایستد به محراب یعنی محل حرب و محل جنگ با نفس خویش میرود، پس مسجد با محل حرب با شیطان است و تنها کسانی از آن سربلند بیرون می آیند که این روحیه حماسی را در خود تقویت کنند می توان ابعاد تربیت حماسی را در مسجد  این گونه بیان کرد:

الف) فتوت و جوانمردی:

در نزد مردم این سرزمین نام افرادی چون  تختی ها و نیز همت ها ، باکری ها، نامی آشناست . قرآن کریم اوج جوانمردی را در اصحاب کهف بیان کرده و از آنان به فتیه یاد کرده است. دو مشخصه فتوت؛یکی تعجیل در کار خیر و دیگری دستگیری از مظلومان است.خداوند همچنين در توصيف پيامبرانى همچون ابراهيم ، لوط، اسحق ، يعقوب ، نوح ، داود، سليمان ، ايوب ، اسماعيل ، ادريس ، ذوالكفل ، يونس و زكريا مى فرمايد:
انهم كانوا يسارعون فى الخيرات ؛( الانبیاء 90)

 و در باره حمایت از مظلومان از زبان موسی (ع) می فرماید:

قال رب بما انعمت على فلن اكون ظهيرا للمجرمين ؛
موسى باز گفت : پروردگارا! به شكرانه اين نعمت (نيرو) كه به من عطا فرمودى ، من هرگز ياور بدكاران نخواهم بود.( القصص 17.)

ب)شجاعت:

 شجاعت  اگر همراه با سرکشی باشد تهور است  که خود آفتی برای آن می باشد.

پیامبر اکرم (ص) می فرماید:

آفَةُ الشَّجَاعَةِ الْبَغْي

آفت شجاعت سرکشی است.( تحف العقول عن آل الرسول حدیث6)

 و نیزشخص شجاع  اگر احتياط را  از دست   بدهد  شكست خواهد خورد. حضرت على (ع ) همين امر را آفت شجاعت دانسته و مى فرمايد:
آفة الشجاع اضاعة الحزم
آفت شجاع ، از بين بردن احتیاط هوشيارى است . (تصنيف غرر الحكم و درر الكلم حدیث 259  )
آفة القوی استضعاف الخصم
آفت شخص قوی و شجاع ، دشمن را ضعيف شمردن است(همان. آفات متفرقة ... 347) .

ج)حکمت و بصیرت:

در قرآن حكيم ، در اين خصوص چنين مى خوانيم :
و زاده بسطۀ فى العلم و الجسم

و او را (طالوت را) در دانش و قوت جسم فزونى بخشيده است .( البقره 247 )
درباره حضرت داوود (عليه السلام ) نيز كه جوانى نيرومند و باايمان بوده و به همين مناسبت توانسته بود بزرگ ترين رهبر كافران را به قتل رساند، مى فرمايد:

و قتل داوود جالوت و اتاه الله الملك و الحكمة و علمه مما يشاء⁽
و داوود، جالوت  را كشت ، و خداوند حكومت و دانش را به او بخشيد، و از آن چه مى خواست به او تعليم داد.
همچنين درباره او مى فرمايد(البقره 251)
و شددنا ملكه و اتيناه الحكمة
ما پايه حكومت او را محكم ساختيم و به او دانش داديم .( ص/ 20)

چنان كه ملاحظه مى شود، داوود عليه السلام از ايمان و قدرت بدنى كافى برخوردار بوده است ؛ بنابراين لازم است كه از نظر علم و دانش هم به اندازه كافى نيرومند شود، تا آمادگى رهبرى را پيدا كند. خداوند اين علم و دانش را نيز خود به او تعليم داده و ارزانى مى دارد.
گويا از نظر قرآن نوعى ارتباط بين كمال جسمانى و آمادگى جهت كسب دانش ، بينش ، حكومت و قضاوت وجود دارد؛ از اين رو درباره برخى از پيامبران بزرگ چنين مى فرمايد:
و لما بلغ اشده اتينه حكما و علما؛
و هنگامى كه (يوسف ) به مرحله بلوغ و قوت رسيد ما حكم  وعلم به او داديم .( یوسف 22)
و لما بلغ اشده و استوى اتيناه حكما و علما؛
هنگامى كه (موسى ) نيرومند و كامل شد، حكمت و دانش به او داديم .( القصص/14)

د)عفو و بخشش:

امیرالمومنین (ع) در این باره می فرماید:

اذا قدرت على عدوك فاجعل العفو عنه شكرا للقدرة عليه ؛هرگاه بر دشمنت دست يافتى ، پس بخشش و گذشت از او را شكر و سپاس (نعمت ) توانايى بر او قرار بدهد.( نهج البلاغة470حکمت)

ه) تربیت حماسی و تواضع:

لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظيم ؛
هيچ توان و نيرويى ، جز از ناحيه الله كه بلند مرتبه و والامقام است ، وجود ندارد.
خداوند متعال نيز همين مطلب را در قرآن مجيد تذكر داده و مى فرمايد:
ان القوة لله جميعا
همه نيروها (بدون استثنا) از آن خداوند است .( .البقره/165)
پس دليلى وجود ندارد كه یک  نوجوان ورزشکار  در محیط وابسته به مسجد به قوت و توان خود مغرور شده ، خدا را از ياد برده ، و از آن در راههاى غير صحيح و غير انسانى استفاده نمايند ، زیرا اولین درس مسجد این است که همه قدرت ها از آن خداست و هر چه غیر او محکوم به فناست. حضرت سليمان كه  با قدرتی فوق العاده   وقتى اراده نمود كه تخت بلقيس را از كاخش در سرزمين سبا به كاخ خود آورد يكى از یارانش در كمتر از يك چشم به هم زدن ، اين كار را برايش انجام داده و  به اين قدرت و عظمت فوق العاده اى كه در اختيار داشت مغرور نشده و مى گويد:
هذا من فضل ربى ليبلونى اشكر ام اكفر؛(النمل/40)
اين از فضل پروردگار من است تا مرا آزمايش كند كه آيا شكر او را به جاى مى آورم يا كفران نعمت  مى كنم .

هرچه درخت پر بارتر ،افتاده تر، و این افتادگی ثمره خود را دائما در محضر خدا حس کردن است  و مسجد در تقویت حس حضور در درگاه الهی نوجوان و جوان ورزشکار را یاری می کند.

و) تربیت حماسی ؛ تربیت اندیشه و تعقل:

در تربیت حماسی که ناشی از تربیت جسمانی ملازم ایمان است صرفا تکیه به زور بازو نیست و این نیرو که؛

             زنیرو بود مرد را راستی                             ز سستی کژی آید و کاستی

می بایست به جا و به موقع به کار گرفته شود و افسار آن در دست اندیشه و تعقل باشد که این همه "افلا تعقلون" ها که در کلام الهی به کار رفته به نقش سازنده این پیامبر درون در جهت دهی به اعمال وافکار ما ، و در این مورد خاص در سوق دادن تربیت جسمانی به سوی پیدایش روحیه حماسی دلالت دارد.

ادامه دارد...