به گزارش خبرگزاری شبستان از گیلان، شبیه خوانی و تعزیه خوانی نمایشی است که در یک محوطه، با حضور مردم توسط چند نفر انجام می‌گیرد که در نقش قهرمانان کربلا و با لباس‌های مخصوص و ابزار جنگی وهمراه با دهل و شیپور، نیزه، شمشیر، سپر و سنج، کرنا، سرنا و خنجر، زره، مشک آب واسب ایفای نقش می‌کنند و صحنه و نمایش، بر مبنای حوادث کربلا و مقتل‌ها تنظیم می‌شود.
در مورد تاریخ تعزیه، ادوارد بروان در کتاب تاریخ ادبیات آورده که:« احمد معزالدوله بن بویه در ایام 10روز اول تا شب دهم ماه محرم در مساجد و منابر مردم را تشویق به عزاداری و پوشیدن لباس مشکی و تعزیه برای امام حسین(علیه السلام) می‌نمود (۳۵۲ هجری ) و این رسم در بغداد و ایران و سایر مناطق شیعه‌نشین تا اوایل سلطنت طغرل سلجوقی برقرار بود.
در دوران دیلمیان چون حاکمان شیعه و ایرانی بود رونق تعزیه عاشورا زیادتر شد و در زمان صفویان هم همینطور و برگزاری تعزیه عاشورا، واقعه خوانی، مداحی و ذکر مصیبت فراوانی یافت دیگر شیعه آزاری کمتر شده بود ستمگران در محو و نابودی ارزش‌های اخلافی و ایمانی واقعه ی کربلا ناکام مانده بودند، مردم بیش از پیش تعزیه و شبیه‌خوانی را محترم می‌شمردند بدین ترتیب ریشه‌های تعزیه و شبیه‌خوانی قوت یافت و سینه به سینه نقل گردید تا به امروز رسید. به علت حمایت آل بویه از هنر تعزیه بسیاری گیلان را خواستگاه تعزیه می‌دانند.
تعزیه، تاریخ و معنویت و حماسه را با هم دارد
مهرزاد مظفری، هنرمند تعزیه در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان از گیلان اظهار کرد: 35 سال سن دارم و از دوره نوجوانی در فعالیت‌هایی که با تعزیه مرتبط بوده و در خود تعزیه مشارکت داشته‌ام اما به صورت حرفه‌ای سه سال است که تعزیه کار می‌کنم.
وی خاطرنشان کرد: عضو گروه بعثت شهر خمام و حبیب بن مظاهر شهر لشت نشاء ازتوابع شهرستان رشت هستم و در تعزیه مخالف‌خوانی می‌کنم.
این هنرمند تعزیه در خصوص چرایی انتخاب تعزیه به عنوان نوعی خدمت به اهل بیت(علیهم السلام) گفت: علاقه‌مند به رشته تئاتر بودم و از آنجائیکه تعزیه هم تئاتر دارد و هم خدمت به اهل بیت(علیهم السلام) است، به تعزیه کشیده شدم.
وی در ادامه با بیان اینکه تعزیه هنری است که تاریخ و معنویت و حماسه را با هم دارد، گفت: اگر هنرمند تعزیه به پول تعزیه چشم داشته باشد نمی‌تواند کار کند. تعزیه علاقه می‌خواهد و نمی‌شود به آن نگاه مادی داشت، به همین خاطر است که اکثر هنرمندان تعزیه شاغل هشتند و تعزیه را دلی دنبال می‌کنند.
مخالف‌خوان باید تبحر بسیاری در کارش داشته باشد
مظفری در خصوص مخالف‌خوانی و سختی‌های این بخش در تعزیه گفت: موافق یا مخالف‌خوانی تا حد زیادی به صدای هنرمند تعزیه و تشخیص بزرگ تعزیه که اصطلاحاً میرزای تعزیه گفته می‌شود بستگی دارد.
وی اضافه کرد: اگر صدای هنرمند تعزیه نرم بود و قابلیت تحریر و آواز را داشت و توانست حس حزن و غمگین بودن را به مخاطب منتقل کند، عموماً موافق‌خوان می‌شود.
این هنرمند تعزیه با بیان اینکه مخالف و موافق‌خوانی هر کدام سختی‌های خاص خودش را دارد، گفت: مخالف‌خوان با بیانش که شعر گونه و دکلمه شکل است باید قساوت، خشونت و بیرحمی اشقیا را نشان دهد.
وی تاکید کرد: مخالف‌خوان اگر قسمتی از شعر یادش برود کارش خیلی سخت می‌شود به همین خاطر مخالف‌خوان باید تبحر و اشراف بسیاری روی کارش داشته باشد.
مظفری افزود: مخالف خوان از این جهت که مخالف می‌خواند و نقش اشقیا را بازی می‌کند و هم خودش و هم مردم از اشقیا بدشان می‌آید باید اول با خود کنار بیاید، مخالف‌خوان پا روی دلش می‌گذارد و با وجود علاقه‌ای که به اهل‌بیت(سلام الله علیه) دارد، برای بیان مظلومیتشان نقش دشمانان اهل‌بیت(علیهم السلام) را بازی می‌کند.
وی یادآور شد: از نظر درست خواندن شعر، کار مخالف‌خوان سخت‌تر و از نظر آواز و حرکات، کار موافق‌خوان سخت‌تر است.
لباس تعزیه حرمت دارد
این هنرمند تعزیه در پاسخ به این سوال که در برابر نوکری اش در دستگاه اهل بیت(سلام الله از آنها چه می‌خواهد گفت: ادامه خدمت به اهل بیت(علیهم السلام) و سلامتی بزرگترین نعمت‌هایی هستند که به واسطه ائمه(س) از خداوند گرفته‌ام.
وی درخصوص چگونگی به جا آوردن شکر خدمت در دستگاه اهل بیت(علیه السلام)، اظهار کرد: لباس تعزیه حرمت دارد و خادم اهل بیت(علیه السلام) باید کاری نکند که حرمت لباس نوکری شکسته شود.
مظفری تاکید کرد: خادم دستگاه اهل بیت(علیه السلام)باید همواره مراقب رفتار و گفتار خود باشد تا به وجهه خادمی ائمه(سلام الله) لطمه نزند.
وی اضافه کرد: کسی که لباس تعزیه و به طور کلی خدمت اهل بیت(علیه السلام)را می‌پوشد باید زینت آن بزرگواران باشد تا مردم از او الگو بگیرند.
وضعیت کنونی تعزیه در گیلان مناسب نیست
این هنرمند تعزیه در ادامه وضعیت کنونی تعزیه در گیلان را مناسب ندانست و گفت: هر استانی یک تکیه و حسینه مخصوص تعزیه دارد و تعزیه‌خوان‌ها در آن به اجرای تعزیه می‌پردازند.
وی تاکید کرد: حتی در بسیاری از استان‌ها مکانی برای اجرای تعزیه وقف شده است.
مظفری با بیان اینکه در گیلان به تعزیه اهمیت داده نمی‌شود، گفت: هنرمندان تعزیه گیلان مکانی برای گردهمایی و اجرای تعزیه ندارند.
وی با اشاره به برگزاری همایش با کاروان تعزیه در رشت،گفت: اجرای در حال پیاده روی تعزیه، کاری ابتکاری بود که موجب جلب توجه مردم شد اما باید کاری کرد که ارزش تعزیه حفظ شود و حرمت این هنر آیینی پایین نیایید.
این هنرمند تعزیه در نظر گرفته مکانی برای اجرای تعزیه را از بزرگترین مطالبات هنرمندان تعزیه گیلان برشمرد و گفت: ارزش گذاشتن به تعزیه، ارزش گذاشتن به هنر بومی منطقه گیلان و حفظ شان اهل بیت(علیهم السلام) است.
وی اعلام کرد: تعیین مکانی برای اجرای تعزیه هنرمندان گیلان موجب می‌شود که تعزیه‌هایی در طول سال نیز برگزار شود.
تعزیه تنها برای غم و سوگ نیست
مظفری با بیان اینکه مردم به اشتباه فکر می‌کنند که تعزیه تنها برای غم و سوگ است، گفت: در زمان صفویه در همه اعیاد و مراسم مذهبی تعزیه برگزار می‌شده است.
وی یادآور شد: از 400 نسخه تعزیه موجود، 40 نسخه آن تم و درون مایه شاد برای جشن و اعیاد دارد.
این هنرمند تعزیه با اشاره به استقبال مردم رشت ار اجرای تعزیه هابیل و قابل در نیمه شعبان امسال، گفت: صدا و سیمای گیلان و اداره ارشاد اسلامی استان از هنر تعزیه به خوبی حمایت می‌کنند.
وی تصریح کرد: بانی برگزاری مراسم تعزیه ارشاد اسلامی و اوقاف گیلان می‌توانند باشند، اما اداره اوقاف تاکنون حمایتی از برگزاری تعزیه نداشته است.
مظفری، تعزیه را هنری بی‌نظیر در سطح جهان دانست و گفت: تعزیه هنری آمیخته با موسیقی، ادبیات غنی، حماسه است و از این نظر، هنری اصیل در ایران اسلامی و کشورهای جهان است.
این هنرمند تعزیه اظهار کرد: مشهور است که در زمان قاجار جشنواره‌ای درباره هنرهای بومی کشورهای مختلف در فرانسه برگزار می‌کنند و هنر تعزیه مقام اول را در این جشنواره کسب کرده است.
پایان پیام/
نظر شما