اختلاف به قوت خود باقی است

به گزارش خبرگزاری شبستان،شورای همکاری در اوایل مارس گذشته هنگامی که سه کشور عربستان، امارات و بحرین سفیران خود را از قطر فرا خواندند بحران میان کشورهای حوزه خلیج فارس به اوج خود رسید.گرچه در ابتدا موضوعات مانند پایبند نبودن قطر به توافقنامه های مشترک عنوان شد اما اصل ماجرا به سیاست های قطر مربوط می شد سیاستهای که در مصر به ویژه حمایت از اخوان المسلمین اتخاذ کرده بود.

عربستان پس از حوادث سال 2012 که منجر به کنار گذاشتن محمد مرسی از قدرت شد جانب اخوان المسلمین را گرفت و شبکه الجزیره به طور آشکارا به پخش تحرکات اخوان المسلمین در میدان رابعه العدویه و دیگر مناطق پرداخت موضعی که به کام عربستانی هایی که حامی عبدالفتاح السیسی بودن خوش نمی آمد.

قطر در کنار ترکیه حامی اخوان المسلمین شد.تلاشهای عربستان کارساز نبود.پس از مدت زمانی مسئولان کویتی که این روزها نقش واسطه میان کشورهای حوزه خلیج فارس را ایفا می کنند خبر از حل مشکلات دادند.این درحالی بود که عربستان تهدید کرده بود که مجازاتهای شدیدی را علیه قطر اعمال خواهد کرد.

به نظر می رسد که همه این تلاشها راه به جایی نبرده است زیرا قطر که ابتدا تصمیم به اخراج برخی اعضای اخوان المسلمین گرفته بود جدیت لازم را در این باره نداشت و همچنان قطر راه خود را می رود.

 در شرایطی که قرار بود نشست وزرای امور خارجه شورای همکاری خلیج فارس روز دوشنبه( دهم نوامبر) به میزبانی دوحه برگزار شود اما در آستانه آغاز نشست، از تاخیر زمان برگزاری آن خبر داده شد.

 برخی رسانه ها اعلام کردند: سران شورای همکاری خلیج فارس ، انتقال نشست وزرای امور خارجه این شورا را از دوحه به ریاض بررسی می کنند.پس از آنکه تلاش های کویت برای حل اختلافات عربستان، امارات و بحرین با قطر با چالش های جدی مواجه شد نشست روز دوشنبه وزرای امور خارجه شورای همکاری خلیج فارس که قرار بود به میزبانی دوحه و با عنوان نشست مقدماتی کنفرانس نهم دسامبر، سران شورای همکاری خلیج فارس برگزار شود به وقت دیگری موکول شده است.

رسانه ها همچنین از تاخیر نشست شورای مشورتی مجمع عالی شورای همکاری خلیج فارس( مجمع متشکل از سران کشورهای عضو ) خبر داده شد تا عمق اختلافات با قطر بیشتر آشکار شود.

پس از دیدار صباح خالد حمد الصباح وزیر امور خارجه کویت از عربستان و عمان و یک روز پس از دیدار صباح احمد الصباح پادشاه کویت از امارات، قطر و بحرین، تاخیر نشست وزرای امور خارجه شورای همکاری خلیج فارس رسانه ای شد.

به نظر می رسد سفر مقامات کویتی به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، آخرین حلقه از تلاش های کویت برای کاهش اختلافات میان اعضای شورا با قطر بود اما چون این تلاش ها به موانعی سخت برخورد کرد نشست وزرای امور خارجه شورای همکاری به تعویق افتاده است.

پیش از این امارات و بحرین از حضور در بازیهای جام جهانی هندبال که قرار است به میزبانی دوحه در ماه ژانویه برگزار شود انصراف دادند.

رای الیوم در بررسی این تحولات می نویسد: به دلیل ادامه یافتن اختلافات میان سران دو کشور پادشاهی عربستان سعودی و امیر نشین قطر احتمال لغو کامل این دوره از اجلاس سران عرب کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس که قرار بود در شهر دوحه پایتخت قطر برگزار شود، قوت یافته است.

اکنون این دو پرسش مهم مطرح شده است که چرا میانجیگری‌های امیر کویت برای حل اختلافات میان دولت قطر و دولت عربستان سعودی به بن‌بست رسیده است ؟ و سوال دیگر این است که هم اکنون گزینه‌های قطر و دشمنانش در مرحله آینده کدامند؟

اگر آن چه از سوی نشریه سعودی الحیات که صبح امروز انتشار یافته است صحت داشته باشد، که البته به نقل از منابع مورد اعتماد در قطر منتشر شده است و بیانگر تعویق برگزاری نشست وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس است،‌ که البته قرار بود این نشست روز دوشنبه ماه آینده اول دسامبر در دوحه برگزار شود،‌ البته اگر صحیح باشد که به نظر می رسد این خبر صحت دارد ما را به نتایج ذیل هدایت خواهد کرد:

نخست : تمام تلاش های به عمل آمده از سوی امیر دولت کویت و دیگر سران این کشور که به سفر به کشورهای امارات متحده عربی و قطر و بحرین و پیش از تمام این کشورها وی به عربستان سعودی سفر کرده بود، همگی این تلاش ها به شکست انجامیده اند و این بدان معنی است که هنوز تمام کشورهایی که باهم اختلاف نظر دارند بر سر اختلاف نظر خود پافشاری کرده اند، امیر کویت تمام تلاش خود را در این زمینه به کار بست تا نشست آتی وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به خیر و خوشی برگزار شود، اما اکنون نشانه ها حکایت از شکست این تلاش ها دارد.

دوم : به تعویق انداختن نشست وزاری خارجه شورای همکاری خلیج فارس که قرار است ابتدای ماه آینده در دوحه برگزار شود،‌ اگر به تعویق بیفتد به طور حتم نشست سران کشورهای عرب این شورا هم که قرار بود در ماه آینده برگزار شود نیز به تعویق خواهد افتاد و حتی ممکن است این اجلاس به صورت کامل لغو شود، اگر این امر صورت گیرد در این شرایط باید بگوییم این نشست برای اولین بار از تاریخ تاسیس شورای همکاری کشورهای عرب حوزه خلیج فارس یعنی از سی سال قبل تا به امروز به تعویق می افتد.

سوم: این تعویق نشان از این دارد که هر سه کشوری که تصمیم به فراخوان سفرای خود از دوحه گرفته بودند و این سه کشور عربستان سعودی و امارات متحده عربی و بحرین هستند و مشکلات جدی با قطر دارند هنوز بر سر اختلاف نظر خود هستند و حتی ممکن است دامنه این اختلافات توسعه و گسترش یابد، این امر نشان خواهد داد تمام خبرهای درز یافته در این باره که تا پیش از این مدعی بودند اختلافات سیاسی بین این سه کشور به پایان رسیده و قرار است به زودی سفرای خود را به دوحه باز گردانند عاری از واقعیت و صحت بوده اند.

چهارم : بسیار واضح است هر سه کشور یاد شده که با دولت قطر اختلاف نظر پیدا کرده اند هنوز نسبت به عملکرد و مواضعی که دوحه درباره حل اختلافات می بایست در پیش می گرفت متقاعد نشده اند و توافق ریاض بندها و مفاد آن به درستی از سوی دولتمردان قطر به اجرا گذاشته نشده است، یکی از شرایط بسیار مهم مندرج در بندها و مفاد این توافق قطع کامل روابط دولت قطر با جماعت اخوان المسلمین است، و مهار کردن شیوه انتشار اخبار از سوی شبکه خبری الجزیره وابسته به دولت قطر است و همچنین موافقت دولت قطر با لغو اعطای پناهندگی و اعطای تابعیت به مخالفان دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس است و نباید قطر خاک خود را به عنوان پناهگاهی برای فعالان سیاسی تحت تعقیب دیگر کشورهای عرب منطقه تبدیل کند، همچنین دولت قطر باید به تمام رسانه های خبری خود دستور دهد به حملات اعتراض آمیز این شبکه های خبری و رسانه ای به شخص عبد الفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر پایان دهند. 

شیخ صباح الاحمد امیر دولت کویت هرگز بعد از پایان سفر خود به کشورهای یاد شده به نتایج سفرهایش اشاره نکرد، بخصوص به نتایج سفرش به دوحه پایتخت قطر هرگز اشاره نکرد، حال این که در دیدار با امیر قطر وی نزدیک به یک ساعت کامل با وی دیدار و گفت وگو داشته ، البته منابع آگاه از هر سه این کشورها به این نشریه اطلاع داده اند که سه کشور مذکور به دولت قطر اطلاع داده اند تا زمانی که دوحه به تعهدات خود به درستی عمل نکند این سه کشور نه تنها در نشست سران و وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس شرکت نخواهند کرد بلکه در هر نشست دیگری که قرار باشد در دوحه برگزار شود شرکت نخواهند کرد.

دولت بحرین درباره این موضع تند خود در قبال قطر در روز جمعه قبل هم به نحوی به این مساله اشاره کرد و به موضوع کناره گیری بحرین از رقابت های مسابقات هندبال قهرمانی جهان که قرار است در آغاز سال آینده میلادی در دوحه برگزار شود اعلام انصراف نمود و این تصمیم به دلیل اختلاف سیاسی بین بحرین و قطر اتخاذ شده است حتی در این زمینه فدراسیون بین المللی هندبال هم اعلام کرد که از سوی دولت بحرین به این مضمون پیامی را دریافت کرده است.

اکنون به این نتیجه می رسیم که اگر دولت بحرینی که در این باره یعنی در زمینه سنجش میزان اختلافات سیاسی بین این سه کشور و دوحه به عنوان یک مقیاس سنجش میزان اختلاف در نظر گرفته شود، اگر منامه تصمیم می گرفت حتی ولو در حد وزرای خارجه در دوحه حضور داشته باشد و مشکل جدی نبود هرگز برای لغو مسابقات جهانی هندبال در دوحه اقدام رسمی به عمل نمی آورد.

هنوز کسی نمی داند آیا شیخ صباح الاحمد قصد دارد به تلاش های خود در زمینه حل اختلافات بین این سه کشور با دوحه اقدام کند یا خیر ، و در نتیجه سعی کند اجلاس وزرای خارجه و بعد از آن سران عضو شورای همکاری خلیج فارس در دوحه برگزار شود، اما همین بس است که به نقل از یک منبع عالی رتبه قطری متوجه شده ایم که نشست مقدماتی اجلاس سران که نشست وزاری خارجه بوده تا اطلاع ثانوی و بدون اعلام موعد دیگری به تعویق افتاده است همین امر نشان می دهد میانجیگری کویت هم به شکست ختم شده است و دیگر هیچ امیدی برای این مساله ولو اندک قابل تصور نخواهد بود.

آن چه در خصوص نشست شورای همکاری کشورهای عرب حوزه خلیج فارس می توان گفت چه در سطح وزاری خارجه و چه در سطح سران این کشورها اگر چه در سطح منطقه ای حداقل کارایی هایی برای خود به صورت نسبی داشته است اما اکنون با این اقدامات و تصمیم های گرفته شده همین باقی مانده اجلاس فرمایشی و نمایشی هم در حال نابودی است و نشستی که می توانست در این شرایط بحرانی و حساس منطقه‌ای و بین المللی کمی برای این کشورها ولو برای دیدار و مشورت مفید باشد این هم در حال از بین رفتن است. 

باید گفت که در هفته ها و ماه های آینده به صورت طبیعی تحریم دوحه از سوی کشورهای مذکور تشدید خواهد شد، و این تحریم از نظر رسانه ای و سیاسی قطر را در بر خواهد گرفت البته این سه کشور محال است نبرد با قطر را به همین حد منطقه ای محدود سازند بلکه با فشار بر لابی های اروپایی و آمریکایی باعث خواهند شد در عرصه بین المللی هم قطر تحت فشار قرار گیرد و در نهایت امر دوحه پرچم سفید تسلیم را بالا ببرد اما به نظر می رسد، قطر که یک امپراتوری رسانه‌ای را در اختیار دارد به این زودی‌ها دست به تسلیم شدن نخواهد زد و بخش اعظم ثروت و درآمدهای خود را در این نبرد هزینه خواهد کرد و در ماه‌های آینده دامنه این اختلاف به شدت توسعه خواهد یافت.