به گزارش خبرگزاری شبستان از گیلان، عاشورا به معنای «دهم» است. عاشورا، دهمین روز از ماه محرم در گاه‌شماری هجری قمری، روز مقدس مسلمانان است. شهرت این روز نزد شیعیان به دلیل وقایع عاشورای سال ۶۱ هجری قمری است که در این روز حسین بن علی- امام سوم شیعیان و یاران وی در رویداد کربلا در جنگ با لشکر عمر سعد کشته شدند. شیعیان در این روز سوگواری میکنند.
تمام اعمال و رفتار انسان‌ها چه فردى و چه اجتماعى، مشمول حكمى از احكام شرعى است و تمام موضوعاتى كه به گونه هاى با رفتار آدمى ارتباط پیدا مىكند، در فقه اسلامى داراى قانون و مقرراتى است.
عزادارى سالار شهیدان، حضرت ابا عبدالله الحسین(علیه السلام) و امامان معصوم(علیهم السلام) نیز همچون سایر اعمال انسان داراى احكامى است كه لازم است بدانیم؛
احكام استفاده از لباس سیاه
سؤال: آیا پوشیدن لباس سیاه در عزادارى امام حسین علیه السلام جایز است و آیا رجحان دارد؟
آیت الله فاضل لنكرانى: پوشیدن لباس سیاه در عزاى امام حسین علیه السلام و دیگر ائمه علیهم السلام چون از مصادیق تعظیم شعائر است، واجد رجحان شرعى مىباشد و عملا بزرگانى چون مرحوم آیت الله بروجردى در روز عاشورا از قباى سیاه استفاده مىكردند.
آیت الله صافى گلپایگانى و آیت الله نورى همدانى: پوشیدن لباس سیاه به عنوان اعلان حزن و اندوه در مصیبت امام حسین علیه السلام و ائمه علیهم السلام رجحان دارد .
سؤال: آیا نماز خواندن با لباس سیاه بر عزاداران امام حسین علیه السلام مكروه است؟
آیت الله صافى گلپایگانى: چون لباس سیاه علامت عزاداران سیدالشهداء است و عزادارى آن حضرت كمال رجحان را دارد، لذا نماز خواندن با آن نیز مكروه نمىباشد .
احكام عاشورا
1- روزه روز عاشورا و روزى كه انسان شك دارد روز عرفه است یا عید قربان مكروه است .
در روایت آمده است كه امام صادق علیه السلام فرمود: بنى امیه نذر كردند كه اگر موفق به قتل امام حسین علیه السلام شوند، روز شهادت او را جشن بگیرند و مبارك بشمارند و روزه بگیرند و روزه در آن روز سنت آل امیه است، لذا ائمه اطهار علیهم السلام به جهت مخالفت با این طایفه تبهكار و عدم هماهنگى با آنان، روزه عاشورا را نهى كردند .
2- در روز عاشورا مستحب است كه انسان تا عصر بدون قصد روزه از خوردن و آشامیدن خوددارى كند
3- بسیار مناسب است كه در روز عاشورا كار و كسب تعطیل شود، مگر در حد ضرورت .
امام رضا علیه السلام فرمود: «مَن تَرَكَ السَّعى فِى حَوائِجِهِ یَومَ عاشورا قَضَى اللهُ لَهُ حَوائِجَ الدُنیا وَ الاخِرَةِ; كسى كه كار و تلاش براى برآوردن حوائجخود را در روز عاشورا ترك كند، خداوند نیازهاى دنیا و آخرت او را برطرف مىسازد .»
سؤال: در ایام سوگوارى امام حسین علیه السلام نماز مقدم است یا عزادارى؟
آیت الله فاضل لنكرانى: بهتر آن است كه نماز را مقدم دارند، همانطور كه امام حسین علیه السلام روز عاشورا هنگام ظهر نماز ظهر اقامه كردند
آداب زیارت امام حسین (علیه السلام(
بحار الأنوار به نقل از محمّد بن مسلم: به امام عليه السلام عرض كردم: اگر به زيارت پدر شما برويم حج كرده ايم؟ فرمود: آرى. پرسيدم: پس آنچه بر حاجى لازم است بر ما نيز لازم است؟ فرمود: چه چيز؟ عرض كردم: چيزهايى كه براى حاجى لازم است. فرمود : لازم است با همسفرت خوش رفتار باشى، لازم است كمتر حرف بزنى، مگر در خير و خوبى، لازم است ياد خدا بسيار كنى، لازم است جامه ات تميز باشد، لازم است پيش از رسيدن به حائر[حسينى]غسل كنى، لازم است خاشع باشى و نماز زياد بخوانى و بر محمّد و آل محمّد بسيار صلوات فرستى، لازم است از برداشتن آنچه مال تو نيست خوددارى كنى، لازم است چشمت را[از حرام] فرو بندى، اگر ديدى يكى از برادران همسفرت توشه اش تمام شده و از سفر بازمانده، لازم است به او رسيدگى و كمك مالى كنى . لازم است تقيّه را، كه قوام و استحكام دين تو به آن است، رعايت كنى و از منهيّات و ستيزه و جرّ و بحث و قسم خوردن زياد و جدال و بحث، كه در آن سوگند خورده شود، دورى كنى . پس، اگر اينها را رعايت كردى حج و عمره تو به طور كامل انجام شده است. بحار الأنوار : 101/142/11 ، میزان الحکمة جلد 5 صفحه 122
امام صادق عليه السلام: هر گاه به زيارت ابا عبد اللّه عليه السلام رفتى، با دلى غمزده و اندوهناك و پيكرى ژوليده و غبار گرفته و گرسنه و تشنه زيارتش كن؛ زيرا كه حسين عليه السلام غمزده و اندوهناك و ژوليده و غبار گرفته و گرسنه و تشنه كشته شد. حوايج خود را از او بخواه و برگرد و در كنار قبر او سكونت مگزين . ثواب الأعمال: 114/21، میزان الحکمة جلد 5 صفحه 123
حضرت مهدی (عج) منتقم خون سیدالشهداء (ع(
امام صادق عليه السلام فرمود: چون كار حسين چنان شد كه شد (اصحاب و جوانهايش كشته شدند و خودش تنها ماند) فرشتگان به سوى خدا شيون و گريه برداشتند و گفتند: با حسين برگزيده و پسر پيغمبرت چنين رفتار كنند؟ پس خدا شبح و سايه حضرت قائم عليه السلام را به آنها نمود و فرمود: با اين انتقام او را مى گيرم . اصول كافى جلد 2 صفحه 366
امام رضا (ع) فرمودند: ذریه ها و خاندان های قاتلان امام حسین(ع) به کارهای پدرانشان رضایت میدهند و به آن افتخار میکنند و جز این نیست که قائم(ع) وقتی خروج فرماید، آنان را می کُشد، به دلیل رضایت آنان به کار پدرانشان.
راوی، از امام رضا(ع) در مورد حدیثی پرسید که از امام صادق(ع) روایت شده که فرموده است: حضرت بقیة الله عجل الله تعالی فرجه در زمان ظهور، فرزندان قاتلان امام حسین(ع) را میکشد. امام رضا(ع) ضمن تایید حدیث فرمود: کسی از عملی راضی باشد، مانند کسی است که آن کار را انجام داده است و اگر کسی در مشرق کشته شود و دیگری در مغرب به قتل او راضی باشد، آن راضی در پیشگاه خدا، شریک قاتل به حساب می آید. عیون الاخبار الرضا ، علل الشرایع ، مسند امام رضا (ع) جلد 1 صفحه 220 حدیث 382
به سند معتبر از عبدالله بن بکر روايت کرده‌اند که گفت: روزي از حضرت صادق عليه السّلام پرسيدم که يابن رسول الله اگر قبر حضرت امام حسين عليه‌السّلام را بشکافند آيا در قبر آن حضرت چيزي خواهند ديد؟
حضرت فرمود: اي پسر بکر چه بسيار عظيم است سؤال تو به درستي که حسين بن علي عليهم االسّلام با پدر و مادر و برادر خود در منزل رسول خدا صلي الله عليه و آله مي‌باشند و با آن حضرت روزي خورده و شادماني مي‌کنند.
گاهي بر جانب راست عرش آويخته و مي‌گويد پروردگارا وفا کن به عهدي که با من بسته‌اي و نظر مي‌کند بر زيارت کنندگان خود، ايشان را با نام‌هايشان و نام پدرانشان مي‌شناسند و نظر مي‌کنند به سوي آنهائي که بر او گريه مي‌کنند و برايشان طلب آمرزش کرده و از پدرانشان مي‌خواهند که براي آنها استغفار کنند و مي‌گويند:
اي گريه کننده بر من اگر بداني خدا چه جيزي براي تو مهيا کرده از ثواب‌ها، هر آينه شادي تو زيادتر از اندوه تو خواهد شد.
آن بزرگوار از حق تعالي درخواست مي‌کند که هر گناه و خطا که گريه کننده بر او کرده است بيامرزد.
اولین مراسم سوگواری را زینب(س) خواهر امام حسین(ع) در مسجد کوفه برایش برگزار کرد. قبل از آن در کنار اجساد کشته‌شدگان در کربلا برگزار شد.
گفته اند؛ پس از حادثهٔ عاشورا، هیچ بانویی از بانوان بنی‌هاشم، سرمه نکشید و خضاب ننمود و از خانهٔ هیچ یک از بنی‌هاشم دودی که نشانهٔ پختن غذا باشد، بلند نشد، تا آن‌که، ابن زیاد به هلاکت رسید. ما پس از فاجعهٔ خونین عاشورا پیوسته اشک بر چشم داشته‌ایم
ای قوم، در این عزا بگریید برکشتهٔ کربلا بگریید
در ماتم او خمش مباشید یا نوحه کنید، یا بگریید
سوگواری در میان غیر مسلمانان
سوگواری عاشورا مختص شیعیان نیست. در ایران ارامنه نیز دستجات عزاداری دارند.
همچنین زرتشتیان نیز در این ماه به عزاداری برای امام سوم شیعیان می‌پردازند و او را داماد ایرانیان می‌دانند با توجه به اینکه شهر بانو دختر یزدگرد سوم همسر او بوده‌است.
پایان پیام/
نظر شما