به گزارش خبرگزاری شبستان، حجت‌الاسلام والمسلمين محمدحسين فلاح‌زاده، كار‌شناس مسائل فقهي به پرتكرار‌ترين سوالات، مطابق با فتاواي حضرت آيت‌الله خامنه‌اي پاسخ داده است كه در ادامه متن سوالات و پاسخ آنها ارائه مي‌شود.
سوال: لعن برخي از دشمنان اهل بيت در مكان‌هاي عمومي يا خصوصي چه حكمي دارد؟
جواب: اين هم از جمله سوال‌هايي است كه بار‌ها پاسخش را شايد همه شما از خود حضرت آقا شنيده باشيد و همين اواخر بيشتر تاكيد داشتند. به خاطر اين فتنه‌هايي كه در جهان اسلام پيش آمده است و برادركشي و مسلمان كشي بين برخي از مسلمانان و ضرري که براي جهان اسلام دارد و سودش را استكبار جهاني و صهيونيسم بين‌الملل مي‌برد بار‌ها شنيده ايد كه ايشان فرموده‌اند به مقدسات ساير مذاهب توهين نكنيد و توهين به مقدسات ساير مذاهب را حرام دانستند.
به علاوه هر عملي كه موجب تفرقه بين مسلمانان شود، ايشان آن را منع كردند و حرام دانستند. بنابراين مومنين از كارهايي كه به هر حال سودي ندارد، بلكه ضرر دارد و موجب اختلاف بين مسلمان‌ها مي‌شود و موجب برادركشي بين مسلمانان مي‌شود يا موجب وهن مذهب هست يا به نحوي توهين به مقدسات ساير مذاهب اسلامي است انشالله بپرهيزند كه اين عمل جايز نيست.
سوال دومي كه در اينجا مطرح شده اين است كه در اين مجالس مي‌شود شركت كرد يا نه؟
يك وقت هست شما شركت مي‌كنيد آن منبري را يا آن مداح را از اين كار خودش باز مي‌داريد حالا با تذكر محترمانه كه از اين گفته‌هاي تفرقه‌انگيز بپرهيزد اين گاهي وقت‌ها لازم و واجب است اما اگر نه شركت شما اين اثر را ندارد بلكه این مجلس تقويت مي‌شود چنين افرادي كه تفرقه مي‌اندازند تقويت مي‌شوند، شركت در چنين مجالسي جايز نيست و بايد پرهيز شود.
سوال: نظر حضرت آقا در مورد الفاظي كه در عزاداري‌ها و نوحه‌ها استفاده مي‌شود و در شأن يك مسلمان و حتي انسان نيست و نسبت دادن يكسري الفاظ ركيك به خود چیست؟
جواب: در عزاداري آن نزاكت و سنگيني و وزانت عزاداري بايد حفظ شود. در پاسخ يكي از سوال‌ها ما اشاره كرديم كه هم بايد از مطالبي كه حرام است - مثل كذب مثل غلو نسبت به ائمه اطهار - پرهيز شود و هم بايد از مطالبي كه دون شان يك مسلمان است، پرهيز شود.
اصلا اسلام پيروان خودش را وزين، سنگين و باوقار و مستقل مي‌پسندد. شما نگاه كنيد از جمله لباس‌هاي حرام، لباس شهرت است و لباس شهرت يعني لباس سبك، لباسي كه درشان يك مسلمان نيست، لباسي كه از نظر رنگ، دوخت يا كيفيت پوشيدن يا حتي اندراس به گونه‌اي است كه اگر طرف بپوشد در جامعه انگشت‌نما مي‌شود، اين درشان يك مسلمان نيست. لذا در تعابيري كه خوانده مي‌شود در نوحه‌ها ولو حالا در مقام اظهار ارادت به معصومين يا به اباعبدالله (ع) باشد، اما درشان يك مومن نيست چنين الفاظي به كار ببرد، آنها هم شايسته نيست در عزاداري و از آن پرهيز شود.
سوال: آيا انسان مي‌تواند در هنگام سخن گفتن و توسل كردن به ائمه دستان خود را مانند دعا به سمت آسمان بگيرد؟
جواب: همه مي‌دانند كه ما دعا را از خدا مي‌خواهيم؛ يعني درخواست حاجت از خداوند است و ائمه اطهار را واسطه فيض الهي مي‌دانيم و به آنها توسل مي‌جوييم به عنوان حجج خداوند، به عنوان اولياي الهي كه در پيشگاه خداوند قرب و منزلتي دارند آنها را واسطه قرار مي‌دهيم. وابتغوا اليه الوسيله؛ اين دستور قرآن است.
بنابراين توسل به آنها به عنوان وسيله و شفيع و كسي كه در پيشگاه خداوند قرب و منزلتي دارد و اصل حاجت را از خداوند مي‌خواهيم. بنابراين اگر دست به دعا برداشتند و خدا را قسم دادند - مثلا به امام حسين(ع)، به پيامبر اعظم (ص) و ساير اولياي الهي- دعايي داشتند و حاجتي خواستند، اين اشكالي ندارد. همه مي‌دانند كه ما اعتقادمان بر اين هست كه شخص پيامبر(ص) و ائمه اطهار، عباد الهي هستند، بندگان واقعي خدا هستند.
سوال: منظور مقام معظم رهبري در خصوص عدم شركت زنان در دسته‌جات عزاداري چيست؟ لطفا نظر مبارك ايشان را تبيين فرماييد. چرا كه در ايام شهادت ائمه بسياري از هيئات مذهبي اقدام به راه‌اندازي دسته‌جات مذهبي مي‌نمايند و زنان نيز پشت سر مردان حضور دارند. آيا اين حضور زنان در پشت سر مردان در دسته‌جات اشكال دارد؟
جواب: اولا اگر مصداق اختلاط محرم و نامحرم باشد كه حرام است و حدودي براي اين مسئله مشخص شده است و همين جا توصيه مي‌كنيم در هيئت‌ها و در مجالس عزا، همه جا بايد اين رعايت شود و خانم‌ها حجابشان را مراعات كنند و همه نگاه‌شان را نگه دارند؛ نگاه به نامحرم.
اما در خصوص اينكه خانم‌ها هم دنبال دسته عزا راه بيافتند و دسته عزاداري راه بياندازند گفتند اين شايسته نيست كه خانم‌ها هيئت عزاداري و دسته عزاداري داشته باشند؛ حتي دنبال دسته‌هاي عزاداري راه بيافتند. شيوه عزاداري از قديم‌الايام مرسوم بوده و خانم‌ها هم در مجلس عزا شركت مي‌كردند با مراعات حدود و ثغور شرعي و حجاب و عفاف.
سوال: اكثر هيئت‌هاي محلي كه به مدت ده روز برگزار مي‌شود، جهت چراغاني جلوي تكيه يا هيئت از برق اصلي شهر انشعاب گرفته و استفاده مي‌كنند. حكم شرعي چيست؟
جواب: اگر با مجوز شرعي باشد اشكالي ندارد؛ اگر تازه با مجوز قانوني باشد، آن وجه برق بايد پرداخته شود. اما اگر بدون مجوز باشد، اصل كار خلاف است و موجب ضمان هم هست يعني هزينه برق مصرفي را بايد بپردازند. عزادار سيد و سالار شهيدان به هر حال قانون نظام اسلامي را رعايت مي‌كند و نسبت به اين حقوق عمومي و بيت‌المال هم مواظبت دارد.
سوال: آيا پوشيدن لباس مشكي در ايام عزاي سيد و سالار شهيدان اباعبدالله حسين (ع) كراهت ندارد؟ با توجه به حكم كلي كه پوشيدن لباس سياه كراهت دارد و در نماز نيز مكروه است. و اگر كسي نذر كرده باشد آيا نذر او صحيح است؟
جواب: ما يك حكم كلي داريم در خصوص پوشيدن لباس تيره مشكي كه كراهت دارد و نماز خواندن با آن هم ثواب نماز را كم مي‌كند؛ اين فتواي حضرت آقا هم هست. اما تبصره هم دارد نسبت به عبا، عمامه و كفش استثنا شده و اگر مشكي باشد كراهت ندارد. و همچنين يك حكم كلي نسبت به عزادار داريم كه صاحب عزا خوب است به گونه‌اي باشد كه معلوم باشد عزادار هست و اين لباس مشكي پوشيدن عزادار هنگام سوگواري امام حسين (ع) و ائمه بزرگوار، امروزه نشانه اين هست كه طرف مي‌خواهد نشان دهد من عزادار هستم. بنابراين حكم كراهت را ندارد. بنابراين اگر كسي نذر كرده باشد با شرايط نذر شرعي، طبق نذرش هم اگر بتواند بايد عمل كند.
اما توجه داشته باشيد به هر حال عزادار بودن شيوه‌هاي مختلفي دارد. حالا ممكن است با پوشيدن لباس مشكي باشد يا با پرهيز از افعال و كارهاي شاد يا با گريه كردن و گريستن و شيوه‌هاي مختلف ديگر. به هر حال ما اميدوار هستيم بتوانيم اين حالت عزاداري را در اين ايام سوگواري مراعات كنيم.
سوال: آيا مي‌شود اضافه خرج ايام فاطميه را در محرم خرج كرد؟
جواب: اگر مردم آنچه را كه به دست اندركاران هيئت داده‌اند براي ايام فاطميه بوده، در محرم نمي‌توان خرج كرد. ولي اگر داده باشند براي عزاداري به طور مطلق، يعني معلوم باشد براي عزاداري دادند چه ايام فاطميه چه ايام محرم، اشكالي ندارد. يا اينكه افرادي كه دريافت كردند اين مبالغ را اجازه گرفتند يا وكالت تام گرفتند براي مخارج عمومي عزاداري در ايام مختلف، آن هم اشكالي ندارد. اما اگر مشخص نباشد يعني اجازه نگرفته باشند يا مردم دادند براي عزاداري ايام فاطميه، نمي‌شود در ايام محرم خرج كرد و عكس مطلب هم همين است.
سوال: چهل روز روضه نذر كرده‌ام اما شرايط خانه‌ام طوري نيست كه همه چهل روز را روضه‌خواني داشته باشم. چكار كنم؟
جواب: در احكام نذر آمده است كه اگر نذر با شرايط شرعي باشد كه عمل به آن الزام آور است و واجب است، در صورتي كه شخص ديگر توانايي عمل به نذر را نداشته باشد و نتواند عمل كند، وجوبش ساقط است. بنابراين اگر توانايي عمل به نذر را نداريد و نذرتان هم مقيد بوده كه در خانه باشد و الان هم در خانه نمي‌توانيد به آن عمل كنيد ديگر واجب نيست.
اما اگر نذر مطلق بوده و در خانه اين مراسم را برگزار مي كرديد و الان جاي ديگر می توانيد مراسم را برپا كنيد عمل به نذر واجب است. بنابراين خلاصه پاسخ سوال اين شد كه اگر كسي نذري كرده كه با شرايط صحيح بوده و بر او واجب شده و الان ديگر توانايي عمل به آن نذر را ندارد يا از نظر مالي يا از نظر توانايي بدني يا از جهات ديگر، الان عمل به نذر ساقط است و ديگر واجب نيست.
سوال: آيا تغيير نذر از محلي به محل ديگر يا از نوعي به نوع ديگر به ضرورت آيا جايز است؟ مثلا نذر داشته به عزاداران شربت بدهد و حالا چون هوا سرد شده شير گرم بدهد.
جواب: اگر نذر با شرايط شرعي باشد كه از جمله آنها خواندن صيغه نذر است كه در نذر حتما بايد صيغه خوانده شود (جمله خاصی که بايد گفته شود يا به عربي يا به فارسي) مثلا گفته شود «براي خداست به عهده من كه چنين كاري را انجام دهم » - حالا ممكن است شرطي هم داشته باشد كه اگر بيمارم خوب شد، اگر صاحب خانه شدم، اگر مثلا در فلان آزمون موفق شدم و امثال اين‌ها– اگر شرط محقق شده عمل به نذر واجب مي‌شود. اگر نذر واجب شد ديگر تغيير در آن ممكن نيست.
اگر عمل به آن نذر موضوع ديگر ندارد، يعني مثلا نذر كرده بوده شربت بدهد ديگر هوا سرد است و عمل به آن نذر واجب نيست. اما اگر به جايش شير گرم داد به مردم و عزاداران اشكال دارد؟ نه اشكال ندارد. ثواب آن را هم مي‌برد اما از نظر حكم شرعي كه آيا واجب است يا نه؟ نظر حضرت آقا اين است كه اگر به هر حال موضوع منتفي شد و نمي‌شود به اين نظر عمل كرد كه در حقيقت در مورد خودش خرج نمي‌شود، عمل به آن واجب نيست. حالا اگر دلش بخواهد ثوابي ببرد اشكالي ندارد، مثلا به جاي شربت شير گرم به عزاداران بدهد.
سوال: آيا گرفتن پول براي روضه‌خواني اشكال دارد؟
جواب: هر چند تعيين نرخ براي اين كار‌ها مناسب نيست، شايسته نيست. اما گرفتن وجه، حالا بنده خدا منبري رفته مثلا مداحي داشته مزدي مي‌دهند وجهي مي‌دهند پاكتي مي‌دهند گرفتن آنها اشكالي ندارد و پيش‌تر هم گفتيم كه به هر حال مجالسي كه براي عزاي معصومين و اباعبدالله حسين (ع) برپا مي‌شود چه سخنران و چه روضه‌خوان يا به اصطلاح مداح، غرض اصلي‌اش اين چيز‌ها نبايد باشد تا آن اجر و ثواب عزاداري اباعبدالله (ع) - كه به تعبير حضرت آقا و امام راحل از افضل قربات است و آدم‌ساز است - انشالله محفوظ بماند و بهرمند باشند.
سوال: اگر منبري خلاف وحدت شيعه و تسنن صحبت كند، ما در آن مجلس چه وظيفه‌اي داريم؟
جواب: بار‌ها اين توصيه رهبر معظم انقلاب اسلامي و در گذشته امام راحل را شنيده‌ايد و ياد داريد كه چقدر تاكيد داشتند بر وحدت مسلمين. چون امروزه ما دشمنان مشتركي داريم: استكبار جهاني و صهيونيسم بين‌المللي؛ كه آنها نه فكر شيعه هستند نه سني؛ با ديانت شما مخالف هستند. بنابراين توصيه موكد شده است و از نظر حكم شرعي هم به نظر حضرت آقا چه در سخنراني‌ها و چه در مداحي‌ها و چه در كارهاي ديگر اعمالي كه امروزه موجب تفرقه بين مسلمان‌ها شود و اين وحدتي كه مورد نياز مسلمين است برهم زده شود و دشمن از آن سواستفاده كند، جايز نيست و حرام است و بايد از آن پرهيز شود.
سوال: گِل مال كردن خود به عنوان عزادار جايز است؟
جواب: كيفيت گِل يا خاك به بدن ماليدن يا بعضي جا‌ها كاه روي سر مي‌ريزند فرق مي‌كند. بعضي جا‌ها روز عاشورا گلي بر سر مي‌مالند يا كاه بر سر مي‌ريزند كه نشان دهند عزادار هستند. اما اگر به حدي برسد كه سخيف باشد يا زشت باشد و طرف انگشت نما شود يا اينكه دشمنان از همين اعمال عليه مكتب اهل بيت پيروان مكتب اهل بيت سوءاستفاده كنند، موجب وهن باشد بله حرام است. بنابراين اگر در حد ساده‌اي باشد كه به آن مراتب نرسد و طرف صرفا خود را عزادار نشان دهد اين اشكالي ندارد. اما اگر در حدي باشد كه طرف يا انگشت نما مي‌شود و زشت و سبك است يا موجب وهن باشد، اين جايز نيست.
سوال: آیا اگر نامحرم صداي نوحه‌خواني يا گريه يا ناله‌زدن زنان را بشنود اشكال دارد؟
جواب: اگر موجب جلب توجه نامحرم باشد يا مفسده‌اي بر آن مترتب باشد اشكال دارد. اما اگر در ان حد نباشد، حرام نيست به نظر حضرت آقا، اما شايسته هم نيست كه صداي گريه و ناله و ضجه و عزاداري خانم‌ها را مردان نامحرم بشنوند.
مجلس عزاداري اباعبدالله حسين(ع) از روي عشق است نه فقه!
در برنامه‌هايي كه عزاداران دارند ضمن احترام به همه آنها غالبا يكسري كارهايي كه انجام مي‌دهند از روي عزاداري و عشق به اباعبدالله(ع) است. گرچه كساني هم جمله‌اي به كار مي‌برند مي‌گويند مجلس عزاداري اباعبدالله حسين(ع) از روي عشق است نه فقه؛ يعني اين‌ها فرا‌تر مي‌روند و مي‌گويند اين احكام فقهي، اين بايد و نبايدهاي ديني، آنجا جاري نيست. گرچه ما قبول داريم كه خيلي مقام عزادار بالا است و عزاداري هم به تعبير حضرت آقا از افضل قربات است و اين سنت ديرينه عزاداري با همان روش متداول و سنتي كه وجود داشته و به دور از خرافات و كارهاي ناشايست، بايد محفوظ بماند.
اما انساني كه مي‌خواهد با عزاداري اجر و ثواب ببرد، اول بايد بداند كه احكام فقهي تعطيلی بردار نيست. چگونه خود اباعبدالله (ع) ظهر عاشورا در محاصره دشمن زير تيرباران دشمن، نماز را اول وقت خواندند و آن هم به جماعت خواندند. يعني دارند به ما نشان مي‌دهند كه اين بايد و نبايد‌ها و اين تكاليف شرعي تعطيل‌بردار نيست حتي در سخت‌ترين وضعيت. تا آخرين لحظات توصيه‌هايشان اين بود كه خانم‌ها از خيمه‌ها بيرون نيايند و حتي دشمن اين را فهميده بود كه آن حمله به خيام است كه اباعبدالله(ع) را از پا در مي‌آورد.
يعني آنجا ديگر نمي‌تواند تحمل كند. يعني مسائل محرم و نامحرم. بنابراين اين حرفي كه از روي عشق است و فقه جاري نيست، كاملا باطل است و احكام فقهي همه جا جاري است در همه وضعيت‌ها. بايد توجه شود مراعات شود كه خداي ناكرده عزاداري سبب انجام كارهاي حرام مثل اختلاط محرم و نامحرم نباشد، حقوق مردم تضييع نشود و موجب اذيت و آزار عمومي نباشد.
به علاوه ترك واجب نباشد، نماز ترك نشود، نماز صبح قضا نشود. نكته پاياني اين است معمولا عزاداران در مجلس عزا شركت مي‌كنند و نوحه مي‌خوانند، سينه مي‌زنند زنجير مي‌زنند براي چه؟ براي اينكه ثواب ببرند. اگر يك عملي را ما شبهه داشتيم يعني معلوم نبود ثواب دارد يا ندارد آدم عاقل چكار مي‌كند؟ آن موردي را كه شبه دارد كنار مي‌گذارد مي‌رود سراغ كاري كه قطعا ثواب دارد.
بنابراين در عزاداري‌هايتان به طور كلي توصيه مراجع معظم تقليد، توصيه حضرت آقا مقام معظم رهبري را بشنويد و از كارهاي سخيف، سبك و مبتذل و از كارهايي كه موجب وهن مذهب است، كارهايي كه دشمنان از آن سواستفاده مي‌كنند اعمالي كه موجب اختلاف و تفرقه بين مسلمانان مي‌شود پرهيز كنيد و عزاداري وزين و سنگين و در شان خودتان و در شان آن بزرگواران باشد و مطمئن باشيد كه اجر و ثواب مي‌بريد.
از كارهايي كه قطعا حرام است و كارهايي كه شبهه دارد يعني يا شبهه حرمت دارد يا شبهه اينكه اصلا ثواب دارد يا نه در عزاداري‌ها بپرهيزيد.
منبع: KHAMENEI.IR،
پایان پیام/
نظر شما