خبرگزاری شبستان: در تمدن اسلامی مساجد علاوه بر اینکه عامل اصلی تشکیل شهرها بوده اند، تعیین کننده الگوی کلی و هویت مشترک شهرهای اسلامی به شمار می رفته اند. در تمدن اسلامی مساجد علاوه بر اینکه عامل اصلی تشکیل شهرها بوده اند، تعیین کننده الگوی کلی و هویت مشترک شهرهای اسلامی به شمار می رفته اند.
شهرهایی که به دست مسلمانان تغییر شکل یافتند یا احداث شدند، حیطه وسیعی از اقیانوس اطلس تا شبه قاره هند را در برگرفته و علی رغم تنوع اقلیم و فرهنگ های بومی، با ساختار و الگویی یگانه ظهور نموده اند که مساجد در این فرآیند نقش کلیدی را بر عهده داشته اند. از آن لحظه که شهرها و محلات و مساجد یگانه می شوند، دین و دنیا دیگر دو مقوله مجزا از یکدیگر نیستند.
مساجد، شهرها و محلات در راستای مشترک جهت دارند به نحوی که شهرها و محلات از آنجایی آغاز می شوند که مسجد پایان یافته است. بر خلاف دیگر اماکن مذهبی نظیر کلیساها، در مساجد که حاصل کار معماری آگاه و عارف است تضاد میان فضای درونی و برونی اماکن از میان رفته است. به عبارت دیگر میان مسجد و جامعه اسلامی پیوندی پیوسته وجود دارد چنان که صحن مساجد معمولا دارای درها و دروازه هایی است که دو یا سه طرف ارتباط مردم محلات را با مراکز شهر و بازار تسهیل می نماید.
مسجد، فرآیند شهر اسلامی، متکی بر آموزه های دینی
نشانه ها برای درک این حقیقت که اسلام دینی جامع است حتی برای الگویی برای یک شهر از نوع آرمانی، بسیارند و نگاهی نه لزوما معمارانه یا زیبایی شناسانه یا از هر نوع دیگری بلکه کمی غور در آیات قرآن و آموزه های آخرین دین الهی کافی است تا به نشانه ها و تمثیل های بسیار در این باره دست یافت. حتی در تعالیم فردی دین اسلام برای یک مسلمان نکته های بسیار هست که به کشف الگوهای یک شهر اسلامی منتج می شوند.
دکتر «قهاری» در این باره می گوید: هر شهر با توجه به هویت کالبدی و معنوی اش معنا می شود. همچنان که اقلیم و آب و هوا در ساختار شهرها تاثیر می گذارند، نوع نگاه و اندیشه های شهروندان یک شهر هم بر هویت آن شهر موثرند و هویت یک شهر در قالب مادی شهر و در ساختار آن، تجلی پیدا می کند. از این رو هویت معنوی هم در رفتارها شهروندی و هم در چهره شهر نمود عینی دارد. در یک شهر اسلامی قبل از هرچیز رفتارها و اصول شهروندی بر اساس آموزه های اسلامی و سنت های پیامبر(ص)، از اسلامی بودن شهر حکایت می کنند.
هر شهر پر از مسجد و گنبد و مناره ای شهر اسلامی نیست و این تجلی اندیشه ها و اعتقادات اسلامی شهروندان در سیمای شهر است که هویت آن را نشان می دهد. در یک شهر اسلامی بر اساس دستورات قرآن کریم باید شاهد رعایت پاکیزگی، آبادانی و عمران، برابر و برادری شهروندان در سیمای شهر است که هویت آن را نشان می دهد.
در یک شهر اسلامی نشانی از فقر، فساد، حاشیه نشینی، ضایع شدن حقوق شهروندان خاص از جمله معلولان و بی احترامی به عقاید دیگران نیست. در یک شهر اسلامی به همان میزان که ساخت مساجد با شکوه مورد توجه است، ساخت عبادتگاه های دیگر ادیان الهی هم مد نظر قرار می گیرد. در بیانی کلی تر یک شهر اسلامی باید این سه اصل را در خود داشته باشد:
1.عدالت گستری و شایسته سالاری
2.تکریم شهروندان و مهرپروری
3.رونق اقتصادی و آبادانی که به اجرای دو مورد اول کمک می کند
برای ساخت یک شهر اسلامی یا تبدیل شهرهای فعلی کشور به شهرهایی اسلامی، نمونه و الگو کم نیست و راهکارها نیز پیش تر یعنی از همان زمان آغاز رسالت پیامبر(ص) تببین شده اند. تنها نیاز به پژوهش می ماند و همتی والا برای تبدیل همه این چیزهای بالاقوه به بالفعل، شکل گیری یک مدینه فاضله می تواند رویا و فلسفه باشی نباشد.
پایان پیام/
نظر شما