به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط‌عمومی خانه هنرمندان ایران، در ابتدای این مراسم که اجرای آن را خاتون شهبازی بر عهده داشت، از ایمان آل مظفر دبیر سالانه «بسته‌ها» و مدیر مسئول و موسس سایت «بسته‌ها» دعوت شد تا درباره نحوه به وجود آمدن این برنامه و اهداف آن توضیحاتی ارائه کند. آل مظفر ضمن خیر مقدم به اساتید و حضار، گفت: «بسته‌ها» نهالی است که با امید و آرزوی فراوان، سال گذشته کاشته شد، این نهال با کمترین امکانات ولی با استفاده از بهترین و شایسته‌ترین تجربه‌ها توانست رشد کند تا همراه با شما امروز شاهد به بار نشستن آن باشیم.
این طراح و مشاور بسته‌بندی در ادامه افزود: صنعت بسته‌بندی در ایران با مشکلات فراوانی درگیر است، از مواد و متریال گرفته تا طراحی و تولید و چاپ و ...، ورود کالاهای متنوع به بازار و رقابت آنها باعث شده که تولیدکنندگان با دغدغه‌های بیشتری درگیر باشند و سعی کنند که بسته‌بندی‌هایشان را با سایر برندها به رقابت بگذارند. کدام بسته‌بندی موفق خواهد بود؟ آن بسته‌بندی‌ای که حرفی را بزند که خریدار در انتظار شنیدن آن است اما آیا می‌شود یک بسته‌بندی با همه ارتباط برقرار کند؟ قاعدتا خیر، آن زمانی که شما با یک فرد ساخورده صحبت می‌کنید آیا با همان لحن با یک جوان یا یک کودک هم می‌توانید صحبت کنید و نتیجه مطلوب بگیرید، مسلما خیر.
آل مظفر ضمن تاکید بر ضرورت شناخت جامعه مخاطب هدف در بسته‌بندی هر محصول، اظهار داشت: نکته مهم دیگر این است که یک سفارش دهنده، طراح مورد نظرش را از کجا می‌تواند پیدا کند در حالی که نام طراح بر روی بسته‌بندی‌ها درج نمی‌شود. طراحان بسته‌بندی خیلی بی‌صدا هستند، جایی دیده نمی‌شوند، کتابی از آنها منتشر نمی‌شود، عنوانی روی بسته‌ها نیست که بتوانند خودشان را به واسطه آن معرفی کنند. «بسته‌ها» با هدف ایجاد یک پایگاه برای معرفی طراحان بسته‌بندی به سفارش دهنده‌ها و ایجاد یک فضای رقابتی در بین آنها به وجود آمد. ما در «بسته‌ها» سعی کردیم آثاری را به نمایش بگذاریم که از یک حد استانداردی برخوردار باشند و در کنار آن سعی کردیم آثار دانشجویان موفق و مستعد را هم نمایش دهیم که تولید کنندگان بتوانند از استعدادهای جوان هم استفاده کنند؛ بنابراین در «بسته‌ها» آثار دانشجویی و حرفه‌ای در کنار هم دیده می‌شوند.
وی افزود: سال گذشته که سایت «بسته‌ها» افتتاح شد، استقبال خوبی از آن صورت گرفت، این نشان می‌دهد که صنعت بسته‌بندی در ایران نیازمند یک تحول و پیدا کردن و معرفی طراحان است و امیدوارم بتوانیم به عنوان یک پل ارتباطی بین طراح و سفارش دهنده ایفای نقش کنیم. یکی دیگر از اهداف ما انتشار کتاب سال بسته‌بندی است که تولید‌کننده‌ها بتوانند طراح مورد نظر خود را به راحتی انتخاب کنند. همچنین حمایت صنفی و حقوقی از طراحان بسته‌بندی و مسأله کپی‌رایت آثار آنها از دیگر اهداف وب‌سایت «بسته‌ها» است.
ایمان آل مظفر در پایان سخنانش با بیان اینکه بسته‌بندی پر مخاطب‌ترین مدیای گرافیکی است، عنوان کرد: این وظیفه یک طراح بسته‌بندی را دو چندان می‌کند، چون اگر در بسته‌بندی اشتباه کنیم می‌توانیم باعث سقوط آن کالا شویم. بسته‌بندی علاوه بر حرفه برای من یک علاقه‌مندی محسوب می‌شود وقتی آمار ضایعات در کشاورزی و یا شکست در صادرات را می‌شنوم احساس می‌کنم طراحان بسته‌بندی باید کاری کنند تا به عنوان مثال زعفران ایرانی با بسته‌بندی اسپانیایی به بهایی بسیار بالاتر از آنچه ایرانی‌ها می‌فروشند، در بازارهای خارجی عرضه نشود. امیدوارم «بسته‌ها» باعث ارتقای سطح بسته‌بندی در ایران شود.
بسته‌بندی؛ پرسشی در مقابل نخستین روزهای زندگی اجتماعی انسان
بهرام کلهرنیا، پیشکسوت عرصه گرافیک، دومین سخنران این برنامه بود که ضمن خسته نباشید به دست‌اندرکاران این برنامه، گفت: کاری که شما انجام داده‌اید بسیار ارجمند است، یک موضوعی که مدت‌ها به سبب‌های گوناگون روی زمین باقی مانده بود، برداشته‌اید و امیدوارم به سمت هدف درخشانی در آینده هدایتش کنید. کار سختی است و قطعا نیاز به همراهی و همکاری همه ما با یکدیگر دارد. تصور می‌کنم که بسته‌بندی به عنوان یک پرسش شاید در نخستین روزهای زندگی اجتماعی انسان در برابرش قرار گرفته است و انسان همواره به هر وسیله‌ای خواسته از دارایی‌هایش حفاظت کند و در نتیجه آنها را در چیزی پیچیده و یا نگهداری کرده است. اشیایی از مدنیت‌های گوناگون باقی مانده است که هنوز بسیار رازآمیز هستند؛ ظرف‌های داروو، ظرف‌های خوراک، ظرف‌های آب و... بلافاصله روی این ظرف‌ها نقش و نگار نشسته است یعنی از ابتدایی‌ترین دوران تاریخ انسان گویا آرمانی را در بسته‌ها دیده است و تصمیم گرفته چیزی با نقش و نگار، نماد و نشانه‌های معنادار روی آن خلق کند.
کلهرنیا در ادامه افزود: اگر سطحی نگر باشیم ممکن است تصور کنیم که اینها، تنها تزئیناتی برای زیبایی بوده‌اند، این چنین نیست این نقش‌ها در دوران بحران و در شرایطی که زندگی انسان به سامان نبوده است، شکل گرفته‌اند. این ماجرا چندین هزار سال به درازا کشیده شده است، اگر بخواهیم یک تاریخ سرنوشت‌ساز را برای بسته‌بندی مورد توجه قرار دهیم باید از انقلاب صنعتی نام ببریم، زیرا در این دوران به دلایل مختلفی از جمله بازرگانی و اجتماعی، موضوع بسته‌بندی به طریق جدیدی مورد توجه قرار می‌گیرد و برای نخستین بار درباره آداب بسته‌بندی یک محصول، طرز فکر به وجود می‌آید. بسته‌بندی امروزی محصول دگرگونی در اندیشه انسانی و ضرورت‌های زندگی اجتماعی است.
این طراح گرافیک پیشکسوت در ادامه عنوان کرد: امروزه یک ویترین جهانی روبه‌روی مخاطب قرار دارد، روایت‌های گوناگونی از شکل، ایده‌ها و زیبایی‌شناسی توسط بسته‌ها در برابر مردم قرار دارد که می‌تواند بیانگر آخرین نگرش‌ها و تغییرات در یک کشور باشد. ما می‌دانیم که شکل به مثابه زبان، توان بسیار شگرفی را دارا است و می‌دانید که بسته‌ها حاوی و حامل شکل هستند و دائما روایت‌های نو، نوپدید و دگرگونی از زبان معاصر انسان را به نمایش می‌گذارند. بسته فقط موضوع درون خودش را بیان نمی‌کند، البته مهم‌ترین وظیفه او این است که بگوید درونش چیست و از آن در مقابل شرایط مختلف حفاظت کند، اما در کنار اینها بسته‌ها به عنوان یک زبان اجتماعی در زندگانی ما حضور دارند. بسته‌ها سفرای فرهنگی‌ای هستند که از ملتی به ملت دیگر خبر می‌برند و حامل شیوه‌های ملی هستند.
بهرام کلهرنیا سپس با اشاره به سلیقه‌محوری نزد صاحبان صنایع و عقب‌نشینی به ناچار نگرش تخصصی طراحان در این موارد، گفت: شاید ایجاد یک تشکل حرفه‌ای بسته‌بندها یا هر نام دیگری که روی آن می‌گذارید، حمایتی را به وجود آورد نه تنها برای تایید حق تالیف طراحان، بلکه برای ایجاد نگرش جدیدی نزد سفارش‌دهندگان و صاحبان صنایع. با وجود حجم زیاد سفارش برای طراحی بسته‌بندی اما این جنس کار هنوز به یک روایت حرفه‌ای مبتلا نشده است. ما چند مشکل ویژه نیز داریم، اینکه طراحان جوان از ریخت حروف فارسی چندان خوششان نمی‌آید و سفارش‌دهندگان بدتر از آنها، سفارش‌دهنده مایل است که بسته‌اش حروف لاتین و ریخت اروپایی داشته باشد چون بهتر می‌فروشد، این وادی است که در نهاد فرهنگی روزگار ما تعبیه شده، ملت‌های دیگر، خط ملی خود، محصول بومی و بسته‌های بومی خودشان را ستایش می‌کنند، ما مایلیم که محصول بیگانه را تبلیغ کنیم به همین جهت بسته‌بندی خودمان را به ریخت بسته‌های سوییس و ترکیه طراحی می‌کنیم؛ این شایسته نیست، اتفاق نادرستی است.
این استاد طراحی گرافیک در پایان سخنانش، افزود: لازم است که مراکز گوناگونی که در موضوع بسته‌بندی حضور دارند، سیستم اقتصادی، مدیران صنایع، سیاست‌گذاران اقتصاد مملکت، طراحان، انجمن صنفی طراحان گرافیک و یا هر تشکلی که می‌خواهد پشتیبان موضوع باشد، جایی دور هم جمع شوند و اندیشه‌ای پیوسته را طراحی کنند برای چیزی که شاید بتوانیم نام آن را بسته‌بندی ملی بگذاریم. باید یک روز به این نام شبهه‌برانگیز تحت عنوان هویت بسته‌بندی در ایران دست پیدا کنیم.
بالاخره نوبت بسته‌بندی شد
در ادامه، بیژن جناب، پیشکسوت طراحی گرافیک و متخصص تبلیغات به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: خوشحالم که بالاخره نوبت بسته‌بندی شد. طبیعتا بسته‌بندی ارتباط مستقیمی با کلیه اقشار جامعه دارد، پشت هر بسته‌بندی یک سرمایه گذاری وجود دارد و نقش طراح در ارائه یک محصول به وسیله بسته‌بندی در این زمینه بسیار تعیین کننده است. امروز با توجه به رقابت در بازار، توقع مصرف کننده نیز از طراحی بسته‌بندی بسیار بالا رفته است. ما طراحان می‌توانیم سلیقه، فرهنگ و زیباشناختی را در جامعه توسعه دهیم که کار بسیار سختی هم هست زیرا خیلی از سفارش‌دهنده‌ها از کارهای نو پرهیز می‌کنند و ریسک‌پذیر نیستند. البته تغییرات به سرعت رخ نمی‌دهند و این ما طراحانیم که باید به تدریج راه را به سمتی درست هدایت کنیم.
جناب در ادامه با برشمردن فواید پرداختن به طراحی صحیح بسته‌بندی، افزود: بسته‌بندی ایجاد شغل در زمینه‌های مختلف می‌کند، می‌تواند عامل بسیار مهمی در تبلیغات یک کالا باشد، عامل اعتمادسازی باشد، در زمینه اقتصاد و صادرات نقش پررنگی را ایفا می‌کند، می‌تواند نقش اطلاع‌رسانی و ارتقای معلومات در جامعه داشته باشد، بالاترین سطح تیراژ را در رشته گرافیک دارد و ... بسته بندی ای که چنین مشخصاتی را داشته باشد یک جامعه را از هر نظر می‌تواند متحول کند، هم از نظر اقتصادی و هم فرهنگی و زیباشناسی و این به کمک تولیدکنندگان امکان پذیر می‌شود، آنها باید صبور باشند و بدانند که یک طراحی خوب تاثیر زیادی روی فروش نیز می‌گذارد. البته امروز گاهی من احساس می‌کنم که سفارش دهنده‌ها از ما جلوتر هستند و این اتفاق خجسته‌ای است.
این کارشناس تبلیغات در پایان سخنانش ابراز امیدواری کرد که «بسته‌ها» بتواند باعث ارتقای سطح کیفی و کمی طراحی بسته‌بندی شود و خاطرنشان کرد که در این راه از هیچ حمایتی دریغ نخواهد کرد.
بسته‌بندی ضامن برد و باخت در بازار است
سپس شهرزاد اسفرجانی، رئیس هیئت داوران سالانه «بسته‌ها»، با اشاره به دوران جنگ تحمیلی و شروع علاقه‌اش به طراحی بسته‌بندی در دوارن کالاهای کوپنی، به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: امروز ما اینجا برای موضوعی جمع شدیم که می‌دانیم نیاز و مسئله‌ای حیاتی در کشور است و با آن سال‌ها فاصله زیادی گرفتیم توجه به موضوع بسته‌بندی در صنعت، خیلی مهم است و مهم‌تر از آن، تغییر تفکر استراتژیک مدیران در این زمینه است. بسته‌بندی آخر خط تولید نیست، بلکه اول حضور در بازار است، مسأله‌ای که بسیاری از مدیران این را می‌دانند، اما توجهی به آن ندارند. همچنین فاصله زیادی بین نظام آموزشی ما و نیاز جامعه در این زمینه وجود دارد، نظام آموزشی ما در دهه 40 نوشته شده است و نیازهای جدید گرافیک گاه‌گاه و دل‌بخواه به آن اضافه شده است. بسته بندی، این نیاز مهم و جدید در کشور ما بین سه گروه طراحی صنعتی، طراحی گرافیک و صنعت بسته‌بندی و تولید، سرگردان و مهجور است.
وی افزود: از یک‌سو، صنعت به طراحان مقتدر و متفکر در حوزه بسته‌بندی نیاز دارد و از طرف دیگر، هزاران طراح جوان ما به شغل و کار تخصصی نیازمندند. ما فارغ‌التحصیل بسته‌بندی نداریم که به‌شکل تخصصی با محدودیت‌ها و ملاحظات فنی تولید، پیش از تولید، بازار و بازاریابی آشنا باشد .
اسفرجانی همچنین گفت: جامعه طراحان تحصیل‌کرده ما، متاسفانه بسته‌بندی را یک امر بازاری و تجاری می‌دانند. ما به‌دنبال این هستیم که این دیدگاه تغییر کند. ما نمی‌توانیم منتظر بمانیم باید از سه راه موضوع بسته‌بندی را پیگیری کنیم، توانمندی و مهارت طراحان، توانمندسازی مدیران صنعت به وسیله تفکر استراتژیک و بالا بردن نیاز در سرمایه‌گذاری برای تکنولوژی‌های جدید صنعتی. گرافیک به بخش درآمدزا و اقتصادی نیاز دارد در غیر این صورت توسعه پیدا نمی‌کند. طراحان ما به جای تحقیر بسته‌بندی باید خود را در این زمینه توانمند کنند.
رئیس هیئت داوران سالانه «بسته‌ها» با اشاره به اینکه بسته‌بندی ضامن برد و باخت در بازار است، اظهار کرد: هدف سایت بسته‌ها شناسایی پتانسیل طراحان حرفه‌ای کشور است تا بتوانیم قدم به قدم این طراحی را به سمت حرفه‌ای شدن پیش ببریم. یکی از دلایل عقب‌ماندگی، همین موضوع بسته‌بندی است که راه را برای صادرات می‌بندد. بنابراین باید صنعت، طراحان و تفکر استراتژیک مدیران دست‌به‌دست هم دهد تا در کنار بخش خصوصی که حرکت‌های واقعی در این زمینه انجام می‌دهد، پیش رود.
وی ادامه داد: بهتر است طراحی بسته‌بندی از سایر رشته‌های گرافیک جدا شود. بنابراین وظیفه طراحان، بسیار سنگین است. سبک زندگی مردم در جامعه تغییر کرده است. حالا آنها آگاهانه‌تر خرید می‌کنند و می‌بینیم که یکی از مهم‌ترین عوامل رونق کالای ایرانی، بسته‌بندی موفق است. بسته‌بندی دو سوی مهم دارد، یکی دستور کاری که کارفرما به ما می‌دهد و دیگری دستور کاری که نیاز بازار است و مردم به ما می‌دهند.
این متخصص و پیشکسوت عرصه طراحی بسته‌بندی با اشاره به کم‌رونق بودن بخش طراحی بسته‌بندی در جایزه سرو نقره‌ای، گفت: می‌توان نتیجه گرفت که ما در انجمن طراحان گرافیک نمی‌توانستیم طراحان بسته‌بندی را پیدا کنیم؛ حال یا طراحان بسته‌بندی عضو انجمن نیستند یا اعضای انجمن دوست ندارند کار بسته‌بندی انجام دهند. پس به این فکر افتادیم که با راه‌اندازی وب‌سایت «بسته‌ها» این موضوع را پیگیری کنیم و مرجعی باشیم برای این کار؛ اول راه هستیم اما هدف بزرگی را دنبال می‌کنیم. پیام مهمی که می‌توانیم از این تریبون، دسته‌جمعی به مدیران صنعتی و اقتصادی بدهیم این است که این درد مشترک هرگز جدا جدا درمان نمی‌شود.
قدردانی از حامیان
در ادامه این مراسم، برگزارکنندگان سالانه «بسته‌ها» ضمن اعلام خرسندی از حمایت حامیان مالی این رویداد که در نخستین سال برگزاری، آنها را حمایت کردند، با اهدای لوح تقدیر از نمایندگان برندها و شرکت‌های رعنا، سبزدانه، هوبار، لفاف زرین، جعبه‌سازی نیکو، چاپ ماتریس، ماهنامه هنر بسته‌بندی، گروه معماری مسیح، انتشارات آبان، چاپ و تبلیغات طرح و نقش، طراحان فردا و آموزشگاه ویژه، قدردانی کردند.
معرفی برگزیدگان
در بخش دیگری از این مراسم بیانیه هیئت داوران متشکل از شهرزاد اسفرجانی، دکتر محمد رزاقی، علیرضا مصطفی‌زاده و مسعود نجات، قرائت شد و سپس لوح تقدیر بخش دانشجویی توسط طاهره محبی تابان، امرالله فرهادی، بهرام کلهرنیا، محمد رزاقی و ایمان آل مظفر به فرشته زینالی برای بسته‌بندی چای یاپراک، سید‌مصطفی سید‌ابراهیمی برای بسته‌بندی گیاهان دارویی حکیم و آزاده قلی‌زاده برای بسته‌بندی چای کیسه‌ای پردیس اهدا شد؛ در این بخش تندیس برگزیده به آزاده قلی زاده تعلق گرفت.
سپس و در بخش حرفه‌ای «بسته‌ها»، شهرزاد اسفرجانی، ایمان آل مظفر، محمد رزاقی، مسعود نجات، بیژن نجات، ابراهیم حقیقی، قباد شیوا برای اهدای جوایز نفرات برگزیده به روی سن رفتند. در این بخش لوح تقدیر به یکتا جبلی برای بسته‌بندی کشمش شهدانه، علی قادری برای بسته‌بندی آیس‌تی سن‌ایچ، سارا صفی برای بسته‌بندی کرم ایزودرم، مهشید آسوده‌خواه برای بسته‌بندی موسسه معلولین و سالمندان کهریزک، علیرضا وزیری برای بسته‌بندی ظروف آشپزخانه پاتیلان و محمد سیار برای بسته بندی سیمان فارس، تعلق گرفت و در نهایت تندیس برگزیده این بخش به علیرضا وزیری به عنوان اثر برگزیده سال «بسته‌ها» اهدا شد.
همچنین در بخش نگاه ویژه، هیئت داوران طراحی نازگل مهدویان را برای بسته‌بندی داروی ضد سرطان ولزومیب، شایسته تقدیر دانست.
تقدیر از کامران کاتوزیان
بخش پایانی این برنامه اختصاص داشت به تقدیر از کامران کاتوزیان که توسط امرالله فرهادی اجرا شد. فرهادی با اشاره به سخنی از ابراهیم حقیقی گفت: برخی آدم ها بر اساس کارکردها و فعالیت هایشان در طول زندگی، تبدیل به نقطه عطفی می‌شوند که در آن حوزه، تاریخ به قبل و بعد از این آدم تقسیم می شود. کامران کاتوزیان یکی از آن آدم ها است. کاتوزیان، هنرمند پیش‌رو و پیشگام به قول آیدین آغداشلو، که دهه‌های 30 و 40 در فرنگ درس خواند و به ایران آمد و در بینال‌های نقاشی این مملکت درخشید و شیفته تبلیغات بود، در دهه‌های 40 و 50 پیش‌رو‌ترین و آوانگاردترین آژانس تبلیغاتی ایران را داشت. او پس از انقلاب وقتی همه پراکنده شدند و به کارهای دیگری پرداختند در شماره‌های نخست همشهری رنگی، یک آگهی با زمینه زردنارنجی برای اولین بار چاپ کرد که می‌گفت اگر می‌خواهی بروی مهمانی باید لباس خوب بپوشی و به خودتان برسین اگر این مهمانی، خیلی مهمانی مهمی باشد به خصوص با خارجی‌ها دیگر باید خیلی شیک و مرتب باشین، اگر می‌خواهیم در بازارهای جهانی حضور داشته باشیم باید بسته‌بندی‌ها را عوض کنیم؛ این یکی از آن نقطه‌های عطف بود. او همین کار را با مینو، شوکوپار و دستمال کاغذی نوظهور کرد و اولین دستمال کاغذی صادراتی را با نام لمیس به کشورهای عربی فرستاد. درست بعد از جنگ تحمیلی، تابلوهای تبلیغات شهری پر از رنگ را به شهر آورد و تبلیغات محیطی در ایران رونق و رواج گرفت که متاسفانه اکنون تبدیل به چیز دیگری شده است که قصه دیگری دارد.
نشان «کامران کاتوزیان» هم قربانی اسیدپاشی در اصفهان شد
فرهادی در پایان با اعلام اینکه سال آینده این سالانه همراه با نمایشگاه و چاپ کتاب برگزار می شود، گفت: قرار بود امروز مدالی با عنوان «کامران کاتوزیان» رونمایی شود و به عنوان نشان این سالانه هر سال به برگزیده نخست اهدا شود، ظاهرا تا مرحله ساخت هم پیش رفته بود اما چون در اصفهان ساخته می‌شود، ظاهرا اسید ریخت رویش و خراب شد. اما این مدال تولید خواهد شد و نخستین مدال هم به محض اینکه از شر اسیدپاشی خلاص و تولید شود، تقدیم خواهد شد به استاد کامران کاتوزیان.
گفتنی است، کامران کاتوزیان نتوانسته بود در این مراسم که با استقبال قابل توجه‌ای همراه بود، حاضر شود.
پایان پیام/
نظر شما