سیدمحمد عبدالهی، معاون فرهنگی، آموزش و پژوهش ستاد اقامه نماز كشور در گفتگو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان؛ به بررسی چند روایات از امام باقر علیه السلام در موضوع نماز پرداخت و گفت: در وصیتنامه سیاسی الهی امام خمینی (ره) آمده است «ما مفتخریم که باقر العلوم که بالاترین شخصیت تاریخ است و کسی جز خدای تعالی و رسول صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام مقام اورا درک نکرده و نتوانند درک کرد، از ماست.» و همین جمله جایگاه آن امام را به درستی نشان می دهد.
وی گفت: امام محمد باقر (ع) پنجمین پیشوای شیعه و پایه گذار علوم اسلامی است و مفهوم «باقر» طبق آنچه نویسنده لغتنامه لسان العرب گفته است به معنای شکافنده علم و کشف واقعیت و حقیقت علم است. از آنجا به ایشان باقر گفته شده است که پایه علوم اسلامی را شناخت و فروع و شاخه مختلف آن را درک کرد و در گسترش و پیشرفت علم بسیار تاثیر گذار بود. یکی از مهمترین ویژگی های امام محمد باقر (ع) آن است که ایشان پایه گذار انقلاب فرهنگی شیعه محسوب می شوند.
عبدالهی در ادامه ضمن اشاره به چند حدیث از امام باقر (ع) گفت: امام می فرمایند: «الصلاة عمود الدین ، مثلها کمثل عمود الفسطاط اذا ثبت العمود ثبتت الاوتاد الاطناب و اذا مال العمود و انکسر لم یثبت وتد و لاطنب» (بحارالانوار، ج 82، ص 218.میزان الحکمه ، ج 5، ص 369) یعنی نماز ستون دین است، مثل نماز همانند عمود و ستون خیمه است که هرگاه ستون ثابت باشد طناب ها و میخ ها و پرده آن ثابت است، هنگامى که ستون آن کج و شکسته شود هیچ کدام از آنها استوار نمى ماند .
وی در توضیح این حدیث افزود: امام برای معرفی نماز به بیان مثال و تشبیه می پردازند و جایگاه نماز در مجموعه آموزه های اسلامی را مانند وجود ستون برای ساختمان می دانند و قوام و استحکام بنای دین را در اقامه نماز عنوان می کنند. از سوی دیگر نقطه مرکزی گرایش به نماز نگرش توحیدی نمازگزار است. نماز همواره از نظر امام باقر (ع) روح حاکم بر مجموعه دین، شناخت و باور آفریدگار و مهمتر از همه ارتباط مستمر و سازنده با خداوند در همه حوزه های زندگی است، بنابراین روایت نماز که جلوه گاه ارتباط با پروردگار عالم است روح قالب و کالبد دین در همه اجزاء اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است و از این حدیث می توان به این مفهوم رسید که عدم اهتمام و جدیت به اقامه نماز از سوی اشخاص و نهادهای اثرگذار موجب آسیب به ابعاد گوناگون روابط فرد و جامعه می گردد.
عبدالهی در ادامه به حدیث دیگری اشاره کرد و گفت: حضرت می فرمایند: «انّ اوّل ما یحاسب به العبد الصّلاة فان قبلت قبل ما سواها» (الکافی، ج3، ص 268، ح 4) بدین معنا که اولین چیزی که(در روز قیامت) از بنده مورد حساب رسی قرار می گیرد، نماز است. اگر نماز پذیرفته شود، مابقی (اعمال) نیز پذیرفته می شود.
از این حدیث اینگونه برداشت می شود که تمام رفتار و کردار انسان ها مورد ارزیابی و سنجش الهی قرارمی گیرد، چنانچه در عالم نظام ارزیابی و به دنبال آن سنجش و حسابرسی وجود دارد. از سوی دیگر این برداشت حائز اهمیت است که برخی رفتار ها و کردار ها با توجه به جایگاه و اهمیت آن ها در انسان سازی و یا تباه کردن ادمیت انسان، داور هستی ابتدا در امر محاسبه به سراغ آنها می رود، اعمالی که در حقیقت در برائت یا مجرمیت فرد نقش پایه و اساسی دارند.
وی گفت: رتبه ها و جایگاههای اعتباری افراد که قراردادهای دنیایی و برای سامان زندگی این جهانی هستند در عبور سالم فرد به زندگی ابدی و جاودانه کمترین تاثیر را ندارند. چون مهندس و پزشک و حجت الاسلام و معمار و بازاری ومعلم و فوق لیسانس و دکتر در آنجا کاربردی ندارد. باید برای ورود به کشور همسایه گذرنامه و ویزای عبور داشت و نماز جواز عبور به کشور رضوان الهی و همجواری با خداوند است.
وی افزود: از این که نماز نخستین عمل و رفتار و باور مورد سوال و بارزپرسی در مراحل عبور به عالم برزخ و قیامت است دانسته می شود که نماز از جایگاه و اهمیت خاصی در مجموعه آموزه های دینی قرار دارد.
معاون فرهنگی، آموزش و پژوهش ستاد اقامه نماز كشور با بیان حدیث دیگری از امام باقر (ع) گفت: «اَلصَّلاةُ تَثِبیتٌ لِلإخلاص، تَنزیهٌ عَنِ الکِبر»(الأمالى، طوسى، ص296) یعنی نماز موجب استوارى اخلاص و دورى از کبر است. نباید فراموش کرد که یکی از بیماری های اخلاقی جوامع که موجب سقوط اعتماد افراد به یکدیگر می شود و سرمایه های اجتماعی را به تاراج می برد تظاهر و نفاق و دورویی، خودخواهی و خود بزرگ بینی های دروغین است. امام باقر علیه السلام راه درمان این بیماری های کاهنده روح و اخلاقی را در اقامه نماز می دانند و برای پاکیزگی روح و جان آدمی از آلودگی های اخلاقی باید در نهر جاری و همیشه زلال نماز خود را شستشو کنیم چرا که نماز با شرائط و آداب، موجب تقویت انگیزه و نیت خالصانه و الهی در همه عرصه های زندگی می شود.
وی ادامه داد: نمازگزار، بدون نیت الهی نمازش باطل است و با تمرین مکرر و متناوب آن توانمند می شود تا بی منت و تظاهر دست افتاده ای بگیرد و نیازمندی را برخوردار سازد و گره از مشکل مردم پیرامونش بگشاید.
عبدالهی با بیان حدیث دیگری گفت: امام باقر (ع) می فرمایند: «لاتتهاون بصلاتک !فانّ النّبیّ (ص) قال عند موته :لیس منّی من استخفّ بصلاته»(الکافی،ثقه الاسلام کلینی ج 3 ،ص،269،حدیث7) یعنی در امر نمازت سستی مکن، زیرا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در آخرین لحظات عمر شریف خود فرمود: از من نیست کسی که نماز را سبک شمارد. از این حدیث اینگونه برداشت می شود که برای پرهیز از سستی و تنبلی در انجام مسئولیت ها باید عوامل و علل آن را پیدا کنیم. به نظر می رسد شناخت ناکافی و ناقص از چرایی نماز، آثار و اسرار و کارکردهای دنیوی و اخروی و غفلت از پیامدهای اقامه نکردن آن و فرو رفتن در سرگرمی ها، هوس مداری، نبودن انگیزه لازم و برخی بیماری های جسمی می تواند در این سستی نقش داشته باشد.
وی اضافه کرد: فردی که در ایجاد ارتباط با خالق و پروردگار خویش سستی می کند چگونه می توان انتظار داشت مسئولیت پذیر در حوزه روابط اجتماعی باشد. او که در انجام مسئولیت های دینی سستی می کند و پایبند به ایفای نقش دینی نیست چگونه می توان او را امین دانست و به او اعتماد کرد؟! همواره یکی از مصادیق تهاون صلات همت نکردن به اقامه نماز در اول وقت است و بجاآوردن نماز در غیر وقت آن توهین به نماز محسوب می شود و این نکته بسیار دور از شأنیت نماز است که نمازگزار می نگرد در چه مواردی به او اجازه داده شده نماز را به تاخیر اندازد.
وی افزود: امام بیان می کند که اقامه نماز موجب می شود نماز گزار مورد لطف و مهر پیامبر قرار گیرد چراکه پیامبر (ص) نماز را روشنی چشم خود می دانست و می فرمود گرسنه و تشنه از نان و آب سیر می شود و من هرگز از نماز سیر نمی شوم.
عبدالهی در خاتمه بیان کرد: معمولا افراد در آخرین لحظات عمر خود مهمترین ها را به بازماندگان توصیه و سفارش می کنند. از این که رسول الهی در واپسین لحظات زندگی صادقانه و شفاف سبک کنندگان نماز را از خود نمی داند دلیل بر اهمیت نماز از دیدگاه ایشان و جایگاه کلیدی نماز درمجموعه دین است و از سوی دیگر روایت داریم که اقامه نماز اول وقت موجب خشنودی پیام آور حق حضرت محمد صلی الله علیه و آله است.
نظر شما