پیش لرزه های شیل های نفتی بر دامن سعودی

عربستان سعودی یکی از تامین کنندگان اصلی نفت خام آمریکا محسوب می شود. این کشور طی سالهای متمادی قیمت نفت خام صادراتی به ایالات متحده به اندازه ای پایین نگه داشته بود که واشنگتن به فکر استفاده از منابع خود نبود. اما با افزایش قیمت نفت اکنون آمریکایی ها به فکر استفاده از شیل اویل افتاده اند. نفت خام سبک که عربستان به آمریکا می فروشد به صورت میانگین  48 سنت از آنچه در لویزیانا تولید می شود ارزان تر است در همین حال این اختلاف از سال 1991 حفظ شده بود تا آنجایی که طی چهار هفته ماه آگوست آمریکایی کمترین میزان نفت خام وارداتی خود را از سال 2009 تا کنون از عربستان صورت دادند. پیش تر گزارش ها نشان می داد آمریکایی ها 878000 بشکه نفت در روز از سعودی وارد می کنند که این مهم نشان از جایگاه ریاض در تامین انرژی آمریکا ایفا داشت. به نظر می رسد آمریکایی ها برنامه های ویژه ای برای کاهش وابستگی و نیاز خود به انرژی خاورمیانه را دارند و افزایش قیمت نفت بر خلاف آنچه در ظاهر به نظر می رسد اقتصاد آمریکا از آن آسیب می بیند می تواند به سود ایالات متحده باشد.

حفر چاه های شیل های نفتی ( شیل اویل ) در سال 2014 به بیشترین میزان خود از سال 1986 رسیده است به همین ترتیب پالایشگاه های آمریکای بهایی کمتری را در خصوص آماده سازی نفت های داخلی طلب می کنند در صورتی که این رقم برای نفت های سعودی و دیگر کشورهای صادر کننده عدد بیشتری است . آمار ها نشان می دهد در ماه آگوست 2014 آمریکا کمترین نفت را نسبت به فوریه ( بهمن )  2010 از خارج از مرزهایش وارد کرده است .

در مقابل سعودی ها حاضر به فروش نفت در هر شرایطی نیستند . وضعیت کنونی منجر به زیان آنها می شود .

مایک ویتنر از مدیران بخش تحقیقات نفت در نیویورک در خصوص عربستان سعودی می گوید : آن روزها مدت هاست که رفته اند ! دیگر سعودی ها و تولید کنندگان بزرگ نفت نمی توانند قیمت را در بازار تعیین کنند چون اکنون رقبای تازه ای پا به عرصه گذاشته اند که نمی توان آنها را نادیده گرفت .

اما دسامبر گذشته علی النعیمی مساله را گونه ای دیگر مطرح کرد. او که در وین از مقر اوپک صحبت می کرد گفت : صادرات نفت عربستان به آمریکا از 1.4 میلیون بشکه در روز به 1.5 میلیون بشکه به صورت ثابت تغییر خواهد کرد و تغییری در آن ایجاد نمی شود . اما اوضاع آن طور که آقای نعیمی پیش بینی می کرد پیش نرفت .

پالایشگاه های عربستان

به گزارش خبرگزاری شبستان عربستان سعودی در ساحل شرقی آمریکا سه پالایشگاه بزرگ را مدیریت می کند که با شرکت رویال داچ شل در آنها شریک است . این ریافینری ها یا همان پالایشگاه ها قادرند روزانه چیزی در حدود 1.7 میلیون بشکه نفت را آماده استفاده در بازار آمریکا کنند. در صورتی که وضعیت به سود شیل های نفتی برگردد وضعیت چگونه خواهد شد ؟

آمار تکان دهنده و نگران کننده برای عربستان آن است که این کشور در ژوئن 2014 تنها 331000 بشکه نفت را در این پالایشگاه ها آماده ورود به بازار کرده است.

در همین حال نباید از نظر دور داشت که وارادت آمریکا از عربستان سعودی از میان سال های 2005 تا کنون که بالاترین میزان در یک دهه گذشته بوده است به 1.3 میلیون بشکه در روز رسیده بود که رقمی ثابت از سوی کاخ سفید عنوان شده بود. اما در ماه های اخیر مسائل زیادی در چهارچوب سیاست های انرژی آمریکا تغییر کرده است به طوری که به طور کلی آمریکا تنها 34 درصد از نفت مصرفی اش را این روزها از راه واردات تامین می کند.

توضیح این نکته در این جا حائز اهمیت است که آمریکایی ها نفت مصرفی شان را به طور عمده از چهار کشور مکزیک، ونزوئلا ، نیجریه و عربستان سعودی تامین می  کنند که ریاض تنها مبادیی است که آنها میزان خریدشان را به طور قابل توجهی کاهش داده اند. در این بین و همانطور که اشاره شد آمریکا پس از کاهش واردات طی پنج سال گذشته که در بازارهای نفت جهانی بسیار محسوس بوده است تولید داخلی اش را افزایش داده و اکنون به بالاترین میزان در کمتر از یک دهه گذشته یعنی 65 درصد رسیده است .

حتی آنطور که به نظر می رسد واشنگتن قصد دارد در استفاده از  سامانه لوله گذاری بزرگی که میان آمریکا و کانادا وجود دارد تجدید نظر کند.

قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدیت در ماه آگوست 2014 ( شهریور و مرداد 1393 ) به صورت میانگین 96.08 دلار برای هر بشکه است که سال 2013 در همین زمان 106.54 بوده است . این عدد در سپتامبر ( مهر ماه سال 1393 ) 94 دلار در بازار نیویورک برای هر بشکه برآورد می شود . به همین جهت آمریکایی ها با ورود به بازار نفت و شکستن قیمت های بازار انرژی خود قدرت چانه زنی و همچنین هزنیه های رقبایشان را به طور قابل توجهی بالا برده اند .

بازار چه بر سر سعودی ها خواهد آورد؟  

سعودی ها ممکن است بخواهند در بازار آمریکا بمانند ، این برای آنها به منزله فروش بشک های بیشتر نفت است اما بازار با توجه به ورود شیل های نفتی دیگر متقاضی بشکه های آنها نیست .

شرکت نفت عربستان " آرامکو" همواره قیمت هایش را بر اساس استاندارد های قیمتی منطقه ای تعیین می کند. این مساله به این شرکت اجازه می دهد تا در بازارهای رقابتی بتواند ایفای نقش حداکثری داشته باشد.آنها تاکنون پیشنهاد های متفاوتی به آمریکایی ها داده اند تا بتوانند در بازار آنها بمانند . اما این خبر چندان خوبی نیست ، سعودی ها در سال 2013 برای هر بشکه نفتی که به آمریکا فرستاده اند در حدود 5 دلار تخفیف داده اند که این مهم نسبت به بازار های آسیای در همین سال 2.9 میلیارد دلار به آنها ضرر زده است .

تغییر پی در پی در فروش

در این وضعیت طی 9 ماه گذشته سعودی ها بی کار ننشستند. آنها متوجه شده اند که اکنون زمانی است که نفت خام خود را روانه بازارهای آسیایی کنند که زیان های یاد شده جلوگیری کرده و در مرحله بعدی پالایشگاه های خود را برای تصویه و نفت تولیدی در آمریکا بسیج کنند. همانطور که اشاره شد سه پالایشگاه بزرگ در شرق آمریکا با سهام اصلی سعودی ها اداره می شود به همین جهت سود دو جهته از آن عربستانی ها شد .

صادرات نفت عربستان سعودی به آمریکا در سال 2013 به طور میانگین 1.32 میلیون بشکه در روز بوده است ، بیشترین رقم پس از کانادا.

رشد صادرات نفت به آمریکا از سوی ریاض بر اساس جداول آماری ادامه یافت تا به اوج خود یعنی 1.58 میلیون بشکه در روز در ماه آوریل رسید. این تعداد به یکباره و در ماه آگوست ( مرداد ) به 878000 بشکه در روز تنزل یافت تا فروشندگان عربستانی را با چالش مواجهه کند.

در همین رابطه جانسون بورداف رئیس مرکز مطالعات انرژی جهانی در نیویورک بر این باور اسست که یکی از دلایل کاهش صادرات نفت سعودی ها به آمریکا به غیر از جریانات سیاسی و مسائلی که حول و هوش ماجرای شیل ها می گذرد کاملا وابسته به برودت هوا و تابستان بسیار گرم خاورمیانه دارد. سعودی ها امسال مجبور شدند میزان بسیاری از تولید نفت خود را صرف خنک کردن مناطق گرم سیرشان بکنند که این مساله در فروش نفت آنها نیز تاثیرات خود را نمایان کرده است .

فروش به سبک سعوی

سعودی ها هنوز هم می خواهند نقش مهمی در بازار نفت آمریکا بازی کنند با آنکه آمارها نشان می دهد بازارهای آسیای بریشان سود آور تر است. شاید دلایل سیاسی تاثیر مهمی بر این نحوه تصمیم گیری بگذارد. آنها فروششان در آمریکا بسیار کم شده است اما هنوز اعداد نشان می دهد سال 2009 وضع بدتر از اینها بوده است .

نتیجه گیری

آمریکا تجارت خود با خاورمیانه را به طور محسوسی تا سال 2035 کاهش خواهد داد. چینی ها بخش عمده ای وارادت انرژی شان را این منطقه تامین می کنند و آمریکایی ها نیز در همین دوره بر نفت تولید داخلی سرمایه گذاری خواهند کرد. اکنون این سوال اساسی مطرح می شود که آیا آمریکایی ها با کاهش تجارتشان در خاورمیانه قصد خروج و واگذاری حوزه نفوذشان را در منطقه دارند؟

طی سالهای منتهی به 2035 سعودی ها صادراتشان به آسیا را به میزان 44 درصد افزایش خواهند داد ، آمریکایی ها در سال 2014 506000 بشکه در روز کمتر نفت سعودی را خریده اند که این در طولانی مدت می تواند بازار های جهانی را تغییر و با تیکه بر اشارات قبلی باید منتظر یک تحول بزرگ در بازارهای نفت جهانی باشیم.