به گزارش خبرنگار سرویس مسجد وکانون های مساجد خبرگزاری شبستان، کنگره عظیم «حج» از عظیم ترین تجمعات مسلمین است، مردم مسلمان از نقاط مختلف جهان همه با یک هدف در این اجتماع حضور می یابند و نفس خود را قربانی می کنند.
طواف گرداگرد کعبه و حضور در مسجدالحرام همه و همه لحظاتی است که همواره در ذهن حاجیان باقی می ماند و خاطراتی را برایشان به همراه دارد که بعد از بازگشت از سرزمین وحی برای اطرافیان خود تعریف کنند.
اما شاید یکی از مسایلی که همواره از سوی زائران بیت الله الحرام بعد از بازگشت از «حج» مطرح می شود وجود ساختمان ها و برج های متعدد و بلندی است که دور تا دور مسجد الحرام را احاطه کرده است و به نوعی توجه زائران را برای حداقل دقایقی به خود معطوف می سازد.
در ادامه بررسی وضعیت معماری ساختمان های اطراف مسجدالحرام و تاثیر این سازه ها بر کیفیت حالات معنوی زائران، با «مجید ابوالحسنی»، استاد دانشگاه مجازی المصطفی به گفت وگو نشسته ایم. وی به عنوان یکی از مبلغان دینی است که علاوه بر ایران در کشور روسیه نیز فعالیت دارد.
گفت وگوی ما با این پژوهشگر را می خوانید:
وقتی از مسجد الحرام به عنوان شاخص ترین مسجد یاد می شود علت چیست؟
طبق آنچه که در تاریخ نقل شده و همچنین طبق روایات و آیات قرآنی، مسجدالحرام اولین مکانی است که برای عبادت دستور به ساخت اش داده می شود چنانچه خداوند در قرآن کریم می فرماید «إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِينَ» ( در حقیقت نخستین خانه هایی که برای عبادت مردم نهاده شده همان است که در مکه است و مبارک و برای جهانیان مایه هدایت است ) .
هدف های زیادی حول این خانه وجود دارد و طبق آیات و روایات به منظور عبادت بشر ساخته شده است. وقتی در آیه یاد شده می فرماید «ببکه مبارکا» یعنی این عبادت در این خانه نه تنها مایه هدایت که برکت بخش نیز هست. ضمن اینکه این خانه از نظر شکل ظاهری نقطه نماد و وحدت است و از نظر باطنی اشتراکی برای همه بشریت است و این اشتراک نه تنها در اسلام که در سایر ادیان ابراهیمی نیز دیده می شود.
تجدید بنای این خانه به دست حضرت ابراهیم(ع) بود، گویی خداوند این نکته را مد نظر داشت که این خانه نقطه اتصال ادیان ابراهیمی باشد بنابراین ارزش این خانه از ابتدای کار معلوم است و مسلمین هر سال در کنگره عظیم حج حضور می یابند و در حول این خانه طواف می کنند.
جناب ابوالحسنی، یکی از مواردی که به ویژه در طی سالیان اخیر از سوی بسیاری از حجاج مطرح می شود، بحث سازه های بی شماری است که اطراف مسجد الحرام وجود دارد؛ اولین سوالی که به ذهن متبادر می شود آن است که اساسا وجود بناهایی این چنین رفیع در اطراف این محیط سرتاسر تاریخی و مذهبی چه ضرورتی دارد؟
ببینید، شاید بد نباشد که پاسخ این سوال را با این مثال توضیح دهم، وقتی سینمای هالیوود و غرب را بررسی می کنیم می بینیم که هدف اصلی آنها تاریخ سازی و اسطوره سازی است، کشوری مثل آمریکا که عقبه این کشور به چهارصد سال بیشتر نمی رسد دارند برایش تاریخ درست می کنند و اسطوره هایی را می سازند که شاید هیچ ملتی نتواند چنین چیزهایی را برای خود متصور شود.
واقعیت آن است که بحث تاریخ و داشتن عقبه در یک مملکت از اهمیت بالایی برخوردار است، حال در مورد ککه به نظر می رسد که سعی در این دارند که با مدل سازی های متعدد شکل و شمایل متفاوتی را به تاریخ خود بدهند. ساخت این سازه ها در اطراف مسجدالحرام حکایت از این موضوع دارد.
توجه کنیم همین که برای حجاج سبقه هرکدام از نمادهای حاضر بیان می شود کافی است تا طیف حاضر در این فضا از تاریخ این مکان مقدس اطلاع یابند. در حال حاضر در کاروان های ایرانی چنین سیری وجود دارد و فارغ از اعمال حج مسایل دیگری نیز برای اطلاع حجاج بیان می شود، زمانی که برای حاجی بیان می شود که مثلا اینجا نماد ستون توبه است و فلان داستان را دارد، یا این قسمت مسجدالنبی محراب پیامبر(ص) است خود به تنهایی تاریخ این مکان را برای حاجیان تداعی می کند و عقبه این مکان برای او مشخص می شود. این تاریخ مسلمین است که در این مکان وجود دارد.
سازه های مختلف اطراف مسجد الحرام با روح اسلامی این مکان هیچ سازگاری ندارد و اساسا ضرورتی نداشته است که درست در اطراف این مکان بیایند و ساختمان سازی کنند. معتقدم علت این مساله منحرف کردن ذهن مسلمانان بوده است و این کار با برنامه ریزی است.
به نظر می ر سد با این سبک معماری در پی القای یک فرهنگ غالب بوده اند
دقیقا، خوب است که در این مقطع به این نکته اشاره کنم که فرق حج با سایر نحله ها و فرقه های نوظهور این است که حج توانسته است جمع میان تضادها را ایجاد کند و چندین هزار انسان مختلف را از فرهنگ های مختلف دور یکدیگر جمع کند، عموما انسان ها در مکان های شلوغ احساس آرامش ندارند اما در این مکان به آرامش خاطری می رسند که ناشی از فضای معنوی و سادگی و بی آلایش بودن این مکان است، اما متاسفانه این نمادها و مظاهر غیراسلامی در پی مشغول کردن اذهان است و در واقع گویی به دنبال آن است که بگوید حتی در چنین مکانی باز هم نمی توان از بسیاری از مظاهر زندگی جدید دور ماند و این سازه ها حکایت از حقیقت این ماجرا دارد.
کمی فضای بحث را تغییر دهیم، ایجاد تقریب میان مذاهب اسلامی میان فرهنگ های مختلف در سیر حضور در مسجدالحرام از چه جهت حاصل می شود؟
برای پاسخ اشاره ای می کنم به سخن امیرالمومنین علی(ع)، که فرمود : « خدا را! درباره خانه پروردگارتان در نظر داشته باشید تا هستید، آن را خالی نگذارید. زیرا اگر حج متروک شود نظر رحمت خدا از شما قطع خواهد شد » .
از چند بُعد می توانیم سخن حضرت را بررسی کنیم، این وصیت حضرت بسیار جالب توجه است که خانه کعبه را خالی نگذارید، یا اینکه می فرماید اگر خانه کعبه ترک شود مسلمین مهلت داده نمی شوند، بنابراین حضور مسلمین در کنگره عظیم حج، فارغ از جنبه های عبادی، وحدت بخش بوده و پاسخی به این وصیت حضرت علی(ع) است.
این حضور دشمنان را ناامید کرده و باعث می شود که اسلام در هر نقطه پایگاه داشته باشد و مردم مسلمان از نقاط مختلف جهان با یکدیگر ارتباط برقرار گرفته و این تقریب زمینه ساز تبلیغ جمعی اسلام شود، بنابراین وجهه وحدت بخش مسجدالحرام یکی از محوری ترین آثاری است که کنگره عظیم حج بر حاجیان خواهد داشت.
پایان پیام/
نظر شما