حجت الاسلام والمسلمین علیرضا اعرافی، رئیس جامعه المصطفی (ص) العالمیه در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان در پاسخ به این سوال که ترجمه به ویژه ترجمه آثار غرب تا چه اندازه می تواند بر باور و فکر جامعه شرقی تاثیر بگذارد، گفت: روند و فرآیند ترجمه یک فرآیند واردات علم و دانش و اندیشه و نظریه است و طبیعی است که واردات تاثیرات خود را بر اندیشه و تفکر افراد جامعه باقی می گذارد.
وی با بیان اینکه طبیعتا ترجمه از امور فرهنگی است و حامل ارزش های ویژه غرب، ادامه داد: در هر حال ضرورت دارد کشور هماهنگ با تحولات جهان حرکت کند بنابراین ما به ترجمه نیاز داریم هر چند نباید از این امر غافل بود که ترجمه تاثیرگذار است.
وی تصریح کرد: ما معتقدیم علوم انسانی و اجتماعی در بستر فرهنگی خاص شکل گرفته ضمن آنکه این علوم شامل دیدگاه هایی است که می شود در هر جایی استفاده کرد اما ساختار و شاکله آن بر بستر جهان بینی مادی و نگاه این دنیایی است که این مساله در لابه لای نظریه ها قابل مشاهده است.
این پژوهشگر ابراز کرد: این نگاه مادی قطعا در میان اندیشه ها و نظریات غربی به مخاطب انتقال می یابد و اثر آن در اغلب مواقع ناخودآگاه است؛ توجه به اینکه این نظریات حامل اندیشه های بنیادی غیرعلمی برای دانشمندان ما است و تاکید می شود دانشجویان و دانشمندان نسبت به این نکته وقوف داشته باشند هر چند بالجمله دارند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه قوانینی بین الملل و حقوق معنوی در زمینه ترجمه وجود دارد که البته هنوز کشور آنچنان که باید به آنها ملتزم نشده، عنوان کرد: این بحث شکلی است نه محتوایی اما تلاش هایی شده که ترجمه را جهت داده و هدایت کنند و نقادی شود که البته این تلاش ها موردی است نه اینکه قانون الزامی در خصوص آن وجود داشته باشد.
وی بیان کرد: اقدام دیگری که در زمینه ترجمه می توان مورد توجه قرار داد و البته تا حدی نیز در کشور انجام شده، ترجمه معکوس است به این معنا که ما تولیدات و فرآورده های علمی و اندیشه ای داریم که می تواند برای جهان امروز موثر باشد و می توان این فرآیند را به جهان منتقل کرد.
حجت الاسلام اعرافی عنوان کرد: اما برای اینکه ترجمه آثار غربی بر فکر و اندیشه جامعه تاثیر منفی نگذارد، همواره باید با پیوست و تعلیقه همراه باشد که اگر این اتفاق در آثار و مقالات و کتب بیفتد، این امر روند علمی کشور را بهبود می بخشد و ما را مطلع از تحولات علمی جهان می کند.
رئیس جامعه المصطفی (ص) العالمیه اضافه کرد: این روند ضمن آنکه نقاط مماس و احیانا متضاد با اندیشه های بومی و دینی ما را یادآوری می کند، اما نباید از این نکته غافل باشیم که در عین داشتن نگاه نقادانه و تعلیقی به آثار غربی، نیازمند تولید علم و اندیشه با نگاه اسلامی در حوزه علوم انسانی هستیم.
این استاد حوزه و دانشگاه در پاسخ به این سوال که در فرآیند مطالعه آثار غربی، مخاطب ممکن است تحت تاثیر اندیشه های آنها قرار گیرد و باورهای او دچار تحول شود، پس چه راهکاری در این زمینه می توان به کار بست تا به گونه ای خواننده واکسینه شود، گفت: این آسیب و دردی که در سوال اشاره شد، در حقیقت یک لایه میانی است وگرنه ممکن است همان نگرش نه از طریق ترجمه، به دانشجویان ما منتقل شود ضمن آن که اغلب دانشجویان در دوره کارشناسی ارشد یا دکتری، با زبان انگلیسی آشنا شده و خود می توانند به مطالعه آثار غربی بپردازند؛ بنابراین این نگرانی فراتر از ترجمه است.
وی ادامه داد: اما راه حل این مساله تولید اندیشه بومی و نظریات بومی و نقد درست و عرضه آن در محیط دانشگاهی و حوزه است؛ ما در این زمینه کاستی های جدی داریم بسیاری مواقع گفتگوها و بحث هایی که می شود در شکل ظاهری و سطحی است و به عمق توجه نمی شود و گاهی نیز شکل سیاسی پیدا می کند بنابراین این بر عهده دانشگاه و حوزه و شخصیت ها است که در عمق به این نظریات بپردازند که در این راستا باید تولید نظریه شود تا در پرتو آن این مشکل رفع شود.
حجت الاسلام اعرافی یادآور شد: تا وقتی در حوزه علوم انسانی به نظریه بومی مبنی بر اندیشه اسلامی برسیم، نیاز به برنامه ریزی عظیم تری داریم؛ آنچه در وزارتخانه ها و حوزه ها صورت می گیرد یا سیاست هایی که در شورای عالی تدوین می شود، پاسخگوی ابعاد مساله نیست بلکه دامنه بیشتری دارد در واقع ابعاد این مساله هم در سیاست گذاری هم برنامه ریزی کلان در حوزه و دانشگاه هم اندیشمندان و موسسات، نیاز به تحولی فراتر از این وضعیت موجود دارد.
پایان پیام/
نظر شما