مروری بر عملیات آفندی بیت المقدس

خبرگزاری شبستان، استان قزوین/

عملیات آفندی بیت المقدس (طرح عملیاتی کربلای 3) از 10 اردیبهشت 1361 آغاز شد و در سوم خرداد همان سال با آزادسازی خرمشهر به پایان رسید.

منطقه عملیاتی خوزستان ایران با عرض بیش از 300 کیلومتر، خود به سه بخش تقسیم می شود، جبهه شمالی که در غرب دزفول و شوش قرار داشت و در عملیات فتح المبین (کربلای 2) آزاد شد. جبهه میانی که شامل منطقه نبرد در سوسنگرد و بستان می شد و در عملیات موفق طریق القدس (کربلای 1) آزاد شد.

سومین منطقه تحت عنوان جبهه جنوبی شامل غرب اهواز و شمال خرمشهر بود که علی رغم توجه برای آزادسازی آن، در دست عراق باقی مانده بود. عملیات نصر در 15 دی ماه 59 و عملیات توکل در 20 دی ماه همان سال توسط نیروهای ایرانی در این راستا صورت پذیرفت.

طرح ( آب اندازی) که توسط سازمان آب و برق خوزستان و زیر نظر نیروهای مسلح در دو منطقه کرخه کور (جنوب حمیدیه سوسنگرد) و جنوب غربی اهواز به اجرا درآمد، در طراحی عملیات بیت المقدس مورد توجه و استفاده قرار گرفت.

این طرح موجب شد تا عراق در مواضع نامناسب متوقف شده و خطر و سقوط تهدید اهواز از محور سوسنگرد برطرف شود، در منطقه جنوب غربی اهواز این طرح هرچند به سود نیروهای ایرانی اجرا شد ولی عراق نیز از آن استفاده کرد و موقعیت خود را در مقابل حملات احتمالی ایران مستحکم کرد.

طراحی عملیات بیت المقدس تحت عنوان سلسله عملیات های کربلا و شماره 3 ( کربلای 3 ) از 9/1/61 بلافاصله بعد از عملیات فتح المبین آغاز شد، تدبیر کلی این بود، قبل از اینکه متجاوز از ضربه فتح المبین به خود آید، نیروهای ایران سومین منطقه استراتژیک را آزاد کنند و در اصطلاح نظامی، نوعی استفاده از موفقیت نبرد فتح المبین به عمل آید، منظورهای اساسی از عملیات بیت المقدس، تداوم رزم علیه دشمن، تهدید بصره، کاهش توان رزمی دشمن، آزادسازی خرمشهر و خارج سازی اهواز از برد توپخانه بود.

البته ملاحظات سیاسی در رابطه با بی سواد نشان دادن رژیم صدام، وادار کردن عراق برای پایان جنگ، کاهش فشار مشکلات مهاجران جنگی در داخل کشور و ایجاد زمینه برای فعالیت های کشاورزی در مناطق حاصل خیز خوزستان نیز مورد توجه بوده است.

عملیات بیت المقدس به طور مشترک توسط ارتش و سپاه جمهوری اسلامی ایران طرح ریزی، هدایت و با رمز "یا علی بن ابیطالب (ع)" اجرا شد و قرارگاه هدایت کننده با عنوان(قرارگاه کربلا) با چهار قرارگاه قدس، فتح، نصر و فجر شامل هفت لشگر و پنج تیپ مستقل از ارتش و سپاه، عملیات را کنترل و هدایت کرد.

طبق طرح، عملیات باید در چهار مرحله و به شرح زیر انجام می شد:

1- حمله قرارگاه قدس در شمال و عملیات عبور از رودخانه کارون توسط قرارگاه فتح و نصر و تامین سرپل در غرب کارون.
2- تثبیت سرپل تصرفی و ادامه حمله برای تامین مرز.
3- تامین مرز و آزادسازی خرمشهر و ادامه نبرد برای تصرف پل نشوه بنابه دستور.
4- تامین ساحل شرقی اروند بنابه دستور از دلایل عمده عدم دستیابی نیروهای خودی به بصره و یا تنومه و متوقف ماندن عملیات بعد از آزادسازی خرمشهر یکی انتخاب تاکتیک عقب نشینی از مناطق جنوب هویزه و شمال طلاییه و کوشک توسط دشمن بود که موجب شد تا نیروهای قابل ملاحظه ای برای حفظ بصره برای خود ذخیره ساخته و از انهدام آنها جلوگیری کند و دیگری تداوم عملیات در طول 25 روز جنگ و نبرد مداوم بود که موجب خستگی و کاهش توان رزمی یگان ها شده و موفقیت ادامه عملیات را تضمین نمی کرد.

در این عملیات امیر سرلشگر شهید خسرو تاش، شجاعانه جنگید و به خیل شهدا پیوست و امیر سرلشگر شهید آزاده قهرمان و سرافراز ایران، حسن هداوند میرزایی یک روز قبل از آزادی خرمشهر در منطقه شلمچه مجروح شد و به اسارت درآمد و هشت سال بعد در اسارت به شهادت رسید.

با اتمام عملیات بیت المقدس و پیروزی رزمندگان اسلام در آن، ثمرات و دستاوردهای ارزشمندی برای میهن اسلامی به ارمغان آورد که می توان به مواردی زیر اشاره کرد:

با تغییراتی که در هنگام اجرای طرح به عمل آمد نهایتا پنج هزار و 400 کیلومتر مربع از خاک مقدس میهن اسلامی ایران و خرمشهر پس از 19 ماه آزاد شد.

خطوط مرزی از شلمچه تا شمال طلاییه تامین شد، پادگان حمید و محور اهواز و خرمشهر نیز به تصرف نیروهای خودی درآمد و شهر هویزه آزاد شد.

دو لشگر عراق کاملا منهدم و 6 لشگر نیز از 20 تا 60 درصد متحمل آسیب جدی شدند.

بیش از 16 هزار نفر کشته و زخمی و 17 هزار و 499 نفر به اسارت در آمدند.

550 دستگاه تانک و نفربر، 50 دستگاه خودرو، ده ها عراده توپ و مقادیر زیادی از انواع جنگ افزار و مهمات به همراه سرنگونی 53 هواپیما و سه بالگرد، ضایعات لجستیکی دشمن به حساب آمد.

در مجوع باید گفت: عملیات بیت المقدس بزرگ ترین، وسیع ترین و موثرترین اقدام نظامی ایران در طول جنگ محسوب می شود که بعد از آزادسازی خرمشهر موجب گردید فضایی برای گفتگو درباره خاتمه جنگ ایجاد شود ولی چون عراق به سرکردگی استکبار جهانی حاضر به پذیرش شرایط ایران نبود از این فرصت استفاده نشد و نبرد برای آزادسازی مناطق اشغال شده و نفوذ به خاک عراق تداوم یافت.

منبع: اطلس نبردهای ماندگار ( عملیات نیروهای زمینی در 8 سال دفاع مقدس)
  

پایان پیام/