به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، دکتر غلامرضا اعوانی، رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در ابتدای سخنان خود در پانزدهمین همایش بزرگداشت ملاصدرا گفت: امروز روز صدرا و روز حکمت است، یکی از فواید امروز مرور اندیشه های این حکیم بزرگ است که به تذکر معرفتی می انجامد.
دکتر اعوانی با اشاره به موضوع سخنان خود به تشریح فضائل قرآنی در حکمت متعالیه پرداخت و تصریح کرد: در همه ادیان خصوصاً اسلام اخلاق رکن رکین و اصل اساسی دین است.
وی درباره جایگاه اخلاق در میان علوم اسلامی گفت: شریعت را باید طوری تفسیر کرد که اخلاق جزء لاینفک آن باشد، فقه هم زمینه اخلاق است که نباید جدای از آن مطرح شود و روش ملاصدرا هم اینگونه بود.
دکتر اعوانی همچنین به نظریات اخلاقی جدید پرداخت و گفت: اخلاق در قالب دین موجب معرفت و فلاح است که در نگاه افلاطون این است اما نظریات اخلاقی جدید در نهایت به اخلاق زمینی و مدنی منجر شده و در محدوده نظر باقی می ماند.
وی با این وجود به لزوم پیگیری اخلاق فلسفی اشاره کرد و افزود: اخلاق فلسفی واجب است چرا که برای ما مسئله را طرح و راه را روشن می کند که در فهم فضائل قرآن بسیار موثر است، مطالعه دقیق آراء افلاطون بسیار به درک قرآن کمک می کند گرچه فضائلی در قرآن است که در حکمت نیست.
پیوند میان نظر و عمل در حکمت متعالیه موضوع بخش دیگر سخنان دکتر اعوانی بود، وی در این زمینه گفت: نظر و عمل در حکمت متعالیه بسیار به هم نزدیک می شوند و ملاصدرا با اشاره به کلام پیامبر (ص) که فرمودند: "الهی ارنی الاشیاء کما هی" به علم حضوری به عنوان علم تحققی اشاره می کند و از سوی دیگر معتقد است که هیچ کس به مقام نبوت نمی رسد مگر اینکه حکیم باشد.
دکتر اعوانی در ادامه تفاوت اخلاق دینی و اخلاق فلسفی را در گستره مخاطبان آن دانست و گفت: اخلاق دینی مائده ای است که برای همه گسترده شده اما اخلاق فلسفی اینگونه نیست همچنین در دین نمونه اعلایی برای اخلاق وجود دارد که در شخص حضرت رسول (ص) متجلی شده است.
رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، اخلاق دینی را امری تحققی معرفی و تاکید کرد: اخلاق باید مبنای متافیزیکی و الهی و مبنایی در خود وجود داشته باشد، در این زمینه افلاطون و ارسطو معتقد به تشبه انسان به خدا است و مسیحیان انسان را دارای صورت الهی می دانند.
وی افزود: قرآن با ارایه تعریفی جامع از طریق آیه "و علم آدم الاسماء کلها" انسان را مظهر همه اسماءالهی معرفی می کند. از همین رو شناخت اسماء الهی راه شناخت خداوند دانسته شده است و از همین رو است که انسان شایستگی خلافت خداوند را می یابد تا جایی که می توان از وجود استخلافی بشر سخن گفت.
دکتر اعوانی از سخنان خود چنین نتیجه گرفت که منشاء فضائل اخلاقی اسماء الهی اند که به صورت بالقوه در وجود ما است، هر فضیلتی با اسمی الهی ارتباط دارد به نوعی که تحقق عینی آن اسم است که اگر آن اسم نبود آن فضیلت نیز وجود نداشت.
این استاد فلسفه با اشاره به مثال هایی در زمینه نسبت فضیلت اخلاقی و اسم الهی گفت: به طور مثال فضیلت فردی توکل ریشه در اسم وکیل و فضیلت مراقبه در اسم رقیب ریشه دارد همچنین در بعد خانوادگی فضیلت اهل بیت نمودار تحقق فضائل خانوادگی در اسلام است، امر به معروف نیز از فضائل اجتماعی و عدالت از فضائل سیاسی است.
پایان پیام/
نظر شما